Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad

Celem niebieskiej Księgi jest zaprezentowanie metody przeprowadzania analizy kosztów i korzyści AKK (z ang. cost-benefit analysis, CBA) dla planowanych projektów inwestycyjnych w sektorze transportu w Polsce, dla których beneficjenci ubiegają się o pomoc finansową z funduszy Unii Europejskiej. Drogowa Niebieska Księga jest częścią serii Niebieskich Ksiąg obejmujących sektor transportu (drogi, infrastruktura kolejowa, transport miejski).

Niebieskie Księgi są uzupełnieniem i doprecyzowaniem wytycznych Komisji Europejskiej oraz wytycznych krajowych w zakresie przygotowania AKK.

Niebieska Księga (strona WWW CUPT - plik PDF)

Wyniki prognozy ruchu w przyjętym okresie odniesienia, stanowiące źródło niezbędnych danych do przeprowadzenia AKK, powinny być zestawione w formie tabelarycznej oddzielnie dla wariantu bezinwestycyjnego i dla każdego z rozpatrywanych wariantów inwestycyjnych projektu.

W zestawieniach należy wydzielić prace przewozowe dla:

• inwestycji,
• dróg pozostałych znajdujących się w obszarze oddziaływania.

Zestawienia powinny obejmować:

• wielkości pracy przewozowej w pojazdokilometrach na dobę [pojkm/dobę] w klasach średniej prędkości podróży oraz w podziale na kategorie odcinków/dróg oraz strukturę  ruchu wg typowej lub uproszczonej kategorii pojazdów,
• wielkości pracy przewozowej w pojazdokilometrach na dobę [pojkm/dobę] w przedziałach SDRR oraz w podziale na kategorie odcinków/dróg,
• wielkości pracy przewozowej w pojazdogodzinach na dobę [pojh/dobę] w klasach średniej prędkości podróży oraz w podziale na kategorie odcinków/dróg oraz strukturę  ruchu wg typowej kategorii pojazdów.

Plik "Praca przewozowa - wzorcowe tabele" zawiera wzorcowe tabele do przygotowania zestawienia pracy przewozowej na potrzeby AKK.

Jednostkowe koszty ekonomiczne i finansowe są wykorzystywane w AKK dla projektów drogowych, planowanych przez GDDKiA, na różnych etapach dokumentacji projektowej. Podlegają one corocznej indeksacji. Podstawą indeksacji kosztów w danym roku kalendarzowym są koszty jednostkowe opracowane na potrzeby podręcznika „Niebieska Księga, Infrastruktura drogowa, Jaspers, 2023 r.” oraz współczynniki indeksacji kosztów, bazujące one na aktualnych prognozach makroekonomicznych z roku minionego.

Aktualne koszty jednostkowe wg Niebieskiej Księgi 2023 uwzględniają ewolucję floty pojazdów drogowych w Polsce i uwzględniają oczekiwany poziom elektryfikacji floty, zgodnie z celami polityk klimatycznych. Obejmują one:

• Koszty użytkowników i środowiska:
  1. Koszty eksploatacji pojazdów,
  2. Koszty czasu podróży,
  3. Koszty wypadków i ofiar,
  4. Koszty zanieczyszczenia powietrza,
  5. Koszty klimatu,
  6. Koszty hałasu;   
• Koszty utrzymania infrastruktury drogowej;
• Koszty utrzymania systemu poboru opłat.

Na potrzeby AKK, przeprowadzanych dla projektów drogowych GDDKiA koszty jednostkowe są na bieżąco indeksowane i udostępniane w postaci arkusza kalkulacyjnego pod koniec II kwartału każdego roku kalendarzowego. Stosowanie opublikowanych przez DSS kosztów jednostkowych zaleca się wykorzystywać w ramach przeprowadzania analizy kosztów i korzyści na wszystkich etapach  dokumentacji projektowej.

„KosztyJednostkoweZindeksowane_2024 (NK2023).xlsx” - załącznik zawiera jednostkowe koszty ekonomiczno-finansowe (opracowane na podstawie NK2023), zindeksowane na rok bazowy 2024, obowiązujące do końca września 2025 r.

„KosztyJednostkoweZindeksowane_2023 (NK2023).xlsx” - załącznik zawiera jednostkowe koszty ekonomiczno-finansowe (opracowane na podstawie NK2023), zindeksowane na rok bazowy 2023, obowiązujące do końca września 2024 r.

„KosztyJednostkoweZindeksowane_2022 (NK2023).xlsx” - załącznik zawiera jednostkowe koszty ekonomiczno-finansowe (opracowane na podstawie NK2023), zindeksowane na rok bazowy 2022, które były obowiązujące do końca września 2023 r.

„KosztyJednostkoweZindeksowane_2023 (NK2015).xlsx” - załącznik zawiera jednostkowe koszty ekonomiczno-finansowe (opracowane na podstawie NK2015), zindeksowane na rok bazowy 2023, obowiązujące do końca września 2024 r.

„KosztyJednostkoweZindeksowane_2022 (NK2015).xlsx” - załącznik zawiera jednostkowe koszty ekonomiczno-finansowe (opracowane na podstawie NK2015), zindeksowane na rok bazowy 2022, które były obowiązujące do końca września 2023 r.

Średnie prędkości podróży, wyznaczamy na potrzeby obliczenia pracy przewozowej „czasowej” [poj.godz./dobę] w ramach Analizy Kosztów i Korzyści, przeprowadzanej metodą odcinkową, w przypadku prognozy ruchu w postaci SDRR. Prędkości podróży są niezbędnie do obliczenia pracy przewozowej „czasowej” [poj.godz./dobę].

Wartość rezydualna odzwierciedla zdolność do generowania przychodów w przyszłości przez planowaną inwestycję, której wartość ekonomiczna nie jest jeszcze całkowicie wyczerpana. Określamy ją tylko w przypadku, gdy cykl życia projektu przekracza horyzont czasowy AKK. W pozostałych sytuacjach wartość rezydualna będzie zerowa lub nieistotna. Wartość rezydualna musi być uwzględniona w rachunku kosztów inwestycyjnych w ostatnim roku analizy.

Obliczenia wartości rezydualnej dla inwestycji drogowych powinny być przeprowadzone w oparciu o:

• metodę dochodową - dla projektów generujących przychody (drogi płatne),
• metodę odpisów amortyzacyjnych (metoda amortyzacji) – dla projektów niegenerujących przychodów.

Należy mieć na uwadze, że zastosowana metoda obliczeń wartości rezydualnej w AKK dla danego projektu, musi być taka sama w analizie ekonomicznej i w analizie finansowej.

Przykłady obliczania wartości rezydualnej metodą amortyzacji i odpisów amortyzacyjnych zawierają pliki: Obliczenie WR metodą amortyzacji – przykład.xlsx oraz Obliczenie WR metodą dochodową – przykład.xlsx.