Główny Inspektorat
Sanitarny

W związku z doniesieniami prasowymi, błędnie sugerującymi, poprzez zawartą w nich treść i/lub zdjęcia, możliwość występowania zagrożenia dla ludzi wynikającego z obecności cyt. „COVID-19 w wodzie” przeznaczonej do spożycia przez ludzi, Główny Inspektor Sanitarny wyjaśnia.

Woda przeznaczona do spożycia przez ludzi dostarczana w ramach systemu zbiorowego zaopatrzenia w wodę jest bezpieczna zarówno do spożycia, jak i celów gospodarczych w kontekście potencjalnego skażenia wirusem SARS-CoV-2.

Nie wykazano dotychczas, aby SARS-CoV-2 szerzył się poprzez wodę przeznaczoną do spożycia przez ludzi, gdyż woda z ujęć podziemnych (woda wykorzystywana do zbiorowego zaopatrzenia ludności w Polsce, w 73% pochodzi z ujęć podziemnych[1]) jest zwykle wolna od skażenia mikrobiologicznego[2], a woda z ujęć powierzchniowych i mieszanych jest obligatoryjnie poddawana uzdatnianiu i dezynfekcji. Konwencjonalne metody uzdatniania wody wykorzystujące filtrację i dezynfekcję, skutecznie usuwają lub dezaktywują cząstki wirusa. SARS-CoV-2 cechuje się znaczną podatnością na działanie dezynfekcyjne chloru (podchlorynu sodu) - substancji najczęściej używanej do dezynfekcji wody przeznaczonej do spożycia.

Doniesienia prasowe nt. badania wirusa SARS-CoV-2 w ściekach lub podejmowania prac badawczo-wdrożeniowych dotyczących analizy i monitoringu biologiczno-chemicznego ścieków pod kątem obecności w nich wirusa SARS-CoV-2 odnoszą się wyłącznie do badania wirusa SARS-CoV-2 w ściekach[3] lub wodzie powierzchniowej[4]. Nie odnoszą się natomiast do badania wirusa SARS-CoV-2 w wodzie przeznaczonej do spożycia przez ludzi[5], co mogą sugerować zamieszczone w artykułach zdjęcia i treści. Woda do spożycia produkowana z ujęć wód powierzchniowych jest poddawana procesom uzdatniania i dezynfekcji, w związku z czym jest wolna od wirusa SARS-CoV-2. Wody powierzchniowe to wody śródlądowe, w których mogą być obecne m.in. wirusy.

Badanie wirusa SARS-CoV-2 w ściekach zostało zalecone przez Komisję Europejską w dokumencie z 17.03.2021 r. w sprawie wspólnego podejścia do ustanowienia systematycznego nadzoru nad SARS-CoV-2 i jego wariantami w ściekach UE[6]. Celem powyższego zalecenia Komisji Europejskiej jest wsparcie państw członkowskich w tworzeniu systemów nadzorowania ścieków w całej Unii jako uzupełniającego narzędzia gromadzenia danych i zarządzania w związku z pandemią COVID-19, ze szczególnym uwzględnieniem pojawiania się i rozpowszechniania wariantów SARS-CoV-2. Nadzór nad ściekami wg. Komisji Europejskiej może być wykorzystywany do celów zapobiegawczych lub do wczesnego ostrzegania, gdyż wykrycie wirusa w ściekach należy traktować jako sygnał możliwej (ponownej) fali pandemii.

Dodatkowo Główny Inspektor Sanitarny informuje, iż jak podaje Światowa Organizacja Zdrowia oraz Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób, wirus SARS-CoV-2 jest niestabilny w środowisku wodnym i w ściekach[7]^,[8]^,[9]^,[10]. Zgodnie ze stanowiskiem Światowej Organizacji Zdrowia z dnia 29 lipca 2020 r. nie ma dotychczas potwierdzenia obecności aktywnego wirusa SARS-CoV-2 w nieoczyszczonych czy oczyszczonych ściekach[11]^,[12].