Główny Inspektorat
Sanitarny

EFSA, we współpracy z ECDC, opracowała narzędzie dla przedsiębiorców sektora spożywczego, które ma ułatwić wybór sposobu znakowania datą na etykietach poszczególnych produktów spożywczych.

Przedsiębiorca dysponuje dwoma określeniami wskazującymi na trwałość produktu:

„Use by….”, tj. „należy spożyć do…”, które oznacza termin przydatności do spożycia. Wskazana data określa termin, po upływie którego, z punktu widzenia bezpieczeństwa, produkt nie nadaje się do spożycia, nawet jeśli ma niezmieniony wygląd i zapach.

„Best before….”, tj. „najlepiej spożyć przed…”, które wskazuje datę minimalnej trwałości, tj. datę, po upływie której żywność prawidłowo przechowywana zachowuje swoje właściwości (w odniesieniu do możliwości jej spożycia z punktu widzenia bezpieczeństwa), jednak należy się liczyć z pogorszeniem jej jakości, np. obniżeniem walorów smakowych i konsystencji.

Zgodnie z danymi Komisji Europejskiej prawidłowe znakowanie produktów spożywczych ma istotne znaczenie dla zapobiegania marnotrawieniu żywności. Komisja Europejska utrzymuje, że 10% z 88 mln ton marnotrawionej rocznie żywności na terenie UE ma związek ze znakowaniem datą produktów żywnościowych.

Kostas Koutsoumanis, Szef Panelu EFSA ds. Zagrożeń Biologicznych (BIOHAZ), powiedział: „Jasna i prawidłowa informacja na etykiecie produktu, a także lepsze rozumienie i stosowanie się do daty wskazanej na opakowaniu przez każdego (konsumentów i podmioty) może pomoc w walce z marnotrawieniem żywności w UE, jednocześnie zapewniając jej bezpieczeństwo”.

Narzędzie ma strukturę schematu/drzewa decyzyjnego, obejmującego serię pytań, które mają sobie postawić przedsiębiorcy w celu dokonania wyboru pomiędzy zastosowaniem na etykiecie określenia „należy spożyć do….” czy „najlepiej spożyć przed…” w przypadku danej kategorii żywności. Pytania dotyczą m.in. czy wymogi w zakresie znakowania datą danego produktu są aktualnie prawnie uregulowane dla danej kategorii żywności, czy produkt jest poddawany obróbce w celu wyeliminowania zagrożenia, czy jest ponownie przetwarzany przed procesem pakowania, jaka jest charakterystyka produktu i warunki jego przechowywania etc.

Eksperci EFSA dokonali również przeglądu czynników, które powinny być brane pod uwagę przez przedsiębiorców w procesie wyznaczania okresu trwałości, tj. czasu, podczas którego żywność jest bezpieczna  i/lub  jej jakość umożliwia konsumpcję w przypadku gdy opakowanie jest nienaruszone i jest przechowywana zgodnie z instrukcją.

Informacja EFSA dotycząca powyższego narzędzia pt: „‘Use by’ or ‘best before’? New tool to support food operators” dostępna jest na stronie: https://www.efsa.europa.eu/en/news/use-or-best-new-tool-support-food-operators, natomiast opinia naukowa z dnia 2 grudnia 2020 r. pt: „Guidance on date marking and related food information: part 1 (date marking)” na stronie: https://www.efsa.europa.eu/en/efsajournal/pub/6306

22 kwietnia 2021 r. w EFSA Journal ukazała się druga opinia naukowa EFSA,  dotycząca narzędzia o strukturze drzewa decyzyjnego dla przedsiębiorców sektora spożywczego (FBOs), dotycząca doboru informacji dla konsumentów przekazywanych na etykietach produktów spożywczych.

Podczas gdy część 1. z dnia 2 grudnia 2020 r. stanowi prezentację powyższego narzędzia, opracowanego przez EFSA we współpracy z ECDC, część 2. dotyczy innych powiązanych informacji o produkcie spożywczym, np. doboru informacji o przechowywaniu żywności i terminie jej przydatności do spożycia, szczególnie w przypadku produktów, dla których termin ten może być krótszy, niż wynikający z oznakowania „należy spożyć do….” i „najlepiej spożyć przed…”. Obejmuje także kwestie dobrych praktyk dotyczących bezpiecznego rozmrażania żywności.

Szczegółowe informacje dostępne są na stronach:

https://www.efsa.europa.eu/en/news/efsa-advises-food-suppliers-information-consumers

https://efsa.onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.2903/j.efsa.2021.6510#efs26510-sup-0001