Główny Inspektorat
Sanitarny

28 lutego 2024 r. Europejskie Centrum Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC) oraz Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) opublikowali raport podsumowujący na temat oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe u bakterii wskaźnikowych oraz odzwierzęcych izolowanych z różnych źródeł, w tym z żywności w latach 2021/2022.

Rozprzestrzenianie się oporności bakterii patogennych na środki przeciwdrobnoustrojowe stanowi globalne zagrożenie.  W związku z tym kraje członkowskie Unii Europejskiej inicjują działania prowadzące do ograniczenia nadmiernego stosowania antybiotyków i chemioterapeutyków u ludzi i zwierząt.

W raporcie przedstawiono dane na ten temat zebrane w latach 2021-2022 przez 27 państw członkowskich UE, Wielką Brytanię oraz 4 inne państwa niebędące członkami UE.  Pozyskane dane dotyczą skali występowania oporności bakterii z rodzaju Salmonella, Campylobacter jejuni, Campylobacter coli oraz szczepów wskaźnikowych E. coli  wytwarzających cefalosporynazy AmpC, β-laktamazy o rozszerzonym spektrum substratowym (ESBL) lub karbapenemazy, jak również metycylinoopornego gronkowca złocistego na dostępne środki przeciwdrobnoustrojowe. Informacje zawarte w raporcie odzwierciedlają wyniki badań oporności prowadzone w izolatach pobranych od ludzi, zwierząt hodowlanych oraz z żywności pochodzenia zwierzęcego. Zilustrowano w nim zmieniającą się sytuację w UE oraz zidentyfikowano patogeny wywołujące najczęstsze infekcje odzwierzęce u ludzi.

Z raportu wynika, że u ludzi i zwierząt nadal często obserwuje się oporność bakterii Salmonella i Campylobacter na powszechnie stosowane produkty lecznicze. Zanotowano natomiast niską łączną oporność na kluczowe dla medycyny środki przeciwdrobnoustrojowe, za wyjątkiem niektórych szczepów Salmonella i Campylobacter coli, co obserwowano w niektórych krajach. Ponadto, na przestrzeni ostatnich siedmiu lat w kilku państwach członkowskich UE wykazano spadek częstości występowania oporności izolatów E. coli  wytwarzających ESBL-AmpC na leki o działaniu przeciwdrobnoustrojowym u zwierząt, od których lub z których pozyskuje się żywność.

Lekooporność bakterii pozostaje nadal poważnym problemem dla zdrowia publicznego. Konieczne jest opracowanie krajowych strategii w zakresie rozważnego stosowania antybiotyków i chemioterapeutyków u ludzi oraz w medycynie weterynaryjnej. Kluczowe z nich obejmują wspieranie systemów skutecznych w zapobieganiu i kontroli zakażeń oraz intensyfikację badań nad innowacyjnymi lekami.

Szczegółowe informacje na temat raportu dostępne są na stronie internetowej EFSA.

EFSA opublikował również kilka interaktywnych narzędzi komunikacyjnych odnoszących się do tego zagadnienia.

Jednym z nich jest narzędzie do wizualizacji danych, które przedstawia poziomy oporności u ludzi, zwierząt i żywności pochodzenia zwierzęcego w poszczególnych krajach.