Główny Inspektorat
Sanitarny

Obecność pasożytów w surowcach i produktach rybołówstwa  stanowi poważne zagrożenie  biologiczne. Do najważniejszych pasożytów występujących u ryb należą:  larwy przywr patogennych, larwy tasiemców i nicieni, cysty sporowca, pierwotniaki, pasożytnicze skorupiaki.  Wiele z nich jest patogennych dla człowieka.

W oparciu o najnowsze dane z piśmiennictwa naukowego Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności zaktualizował niektóre aspekty opinii naukowej z 2010 r. dotyczące zagadnień związanych z oceną ryzyka odnośnie pasożytów wykrywanych w produktach z ryb.  Liczba nowych badań poddanych analizie była jednak ograniczona.

18 kwietnia 2024 r. w EFSA Journal została opublikowana opinia naukowa na ten temat.

Urząd dokonał przeglądu pasożytów wykrywanych w produktach rybołówstwa pochodzących z najistotniejszych gatunków ryb hodowlanych w Unii Europejskiej oraz metod diagnostycznych służących wykrywaniu pasożytów, jak również ocenił  postęp techniczny i aktualne doniesienia naukowe na temat sposobów pozbywania się żywotnych pasożytów stanowiących zagrożenie dla zdrowia publicznego.

Z badań wynika,  że ryby hodowane w zamkniętych systemach akwakultury z recyrkulacją lub w obiektach przepływowych z filtrowaną wodą i karmione wyłącznie paszą poddaną obróbce cieplnej są raczej wolne od pasożytów odzwierzęcych. Natomiast ryby hodowane w otwartych klatkach morskich lub otwartych przepływowych stawach lub zbiornikach słodkowodnych mogą być narażone na kontakt z wieloma pasożytami.

Eksperci analizowali także nowe techniki do wykrywania, wizualizacji oraz izolacji pasożytów z produktów rybołówstwa. Obejmują one skanowanie UV, systemy obrazowania hiperspektralnego, nowoczesne metody biologii molekularnej i testy immunoenzymatyczne, jak również techniki „omics”. 

Oceniono również metody uśmiercania pasożytów. Najskuteczniejszymi metodami eliminacji pasożytów z produktów rybołówstwa nadal pozostaje zamrażanie i ogrzewanie. Nadal prowadzone są badania nad skutecznością różnych innych technik inaktywacji i konserwacji, takich jak obróbka przy użyciu wysokiego ciśnienia, impulsowe pole elektryczne, suszenie powietrzem, solenie na sucho, podwójne solenie oraz wykorzystanie produktów naturalnych, takich jak olejki eteryczne i ekstrakty roślinne.

Eksperci EFSA stwierdzili, że potrzeba więcej danych, aby oszacować częstość występowania określonych pasożytów w wybranych gatunkach ryb, systemach hodowli i obszarach produkcji w państwach UE/EFTA. Urząd rekomenduje prowadzenie dalszych badań naukowych na ten temat, zintensyfikowanie prac służących rozwojowi technik skutecznych w  wykrywaniu oraz inaktywacji pasożytów, jak również ciągłe udoskonalanie wysokoprzepustowych testów przesiewowych w celu oceny zakaźności pasożytów.