Główny Inspektorat
Sanitarny

Przepisy dot. importu żywności pochodzenia niezwierzęcego

Na podstawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/625 z dnia 15 marca 2017 r. w sprawie kontroli urzędowych i innych czynności urzędowych przeprowadzanych w celu zapewnienia stosowania prawa żywnościowego i paszowego oraz zasad dotyczących zdrowia i dobrostanu zwierząt, zdrowia roślin i środków ochrony roślin, zmieniające rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 999/2001, (WE) nr 396/2005, (WE) nr 1069/2009, (WE) nr 1107/2009, (UE) nr 1151/2012, (UE) nr 652/2014, (UE) 2016/429 i (UE) 2016/2031, rozporządzenia Rady (WE) nr 1/2005 i (WE) nr 1099/2009 oraz dyrektywy Rady 98/58/WE, 1999/74/WE, 2007/43/WE, 2008/119/WE i 2008/120/WE, oraz uchylające rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 854/2004 i (WE) nr 882/2004, dyrektywy Rady 89/608/EWG, 89/662/ EWG, 90/425/EWG, 91/496/EWG, 96/23/WE, 96/93/WE i 97/78/WE oraz decyzję Rady 92/438/EWG (rozporządzenie w sprawie kontroli urzędowych) obowiązkowo stosowany jest system TRACES NEW TECHNOLOGY – TRACES-NT przez organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Państwowych Granicznych Inspektorów Sanitarnych) oraz importerów żywności.

Dotyczy to żywności, dla której przepisy unijne określają wymagania dotyczące zwiększonego poziomu kontroli urzędowych lub nakładają specjalne warunki dotyczące przywozu do UE z niektórych państw trzecich. Przepisy te dotyczą żywności oraz materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością. Informacja dotycząca w tym zakresie obowiązujących przepisów znajduje się w pkt II niniejszej informacji.

W przypadku pozostałych produktów nie objętych tymi przepisami stosuje się przepisy krajowe, a więc zgodnie z art. 79 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia należy złożyć wniosek o dokonanie granicznej kontroli sanitarnej środków spożywczych. Aktualnie nie muszą być one zgłaszane poprzez system TRACES-NT.

Dodatkowe informacje dotyczące stosowania systemu TRACES znajdują się w prezentacji  opracowanej przez Komisję Europejską dostępnej jedynie w wersji angielskiej oraz w filmie udostępnionym na stronie internatowej Komisji Europejskiej (wersja angielska):

http://ec.europa.eu/avservices/play.cfm?ref=I091404&videolang=pl

Kontrola na podstawie przepisów unijnych:

W przypadku przywozu z państw trzecich żywności pochodzenia niezwierzęcego objętej wzmożonymi kontrolami wynikającymi z przepisów unijnych należy zgłosić towar do kontroli granicznej poprzez wypełnienie i przesłanie dokumentu CHED-D. Zastąpił on stosowany wcześniej CED (Common Entry Document – Wspólnotowy Dokument Wejścia).

W tym celu dla każdej importowanej przesyłki należy wypełnić I część dokumentu CHED-D (Common Health Entry Document – Wspólny zdrowotny dokument wejścia).

Dokument CHED-D wypełnia się wyłącznie elektronicznie w systemie TRACES-NT. Przesłanie dokumentu jest równoznaczne ze zgłoszeniem przesyłki do kontroli granicznej.

Aby wypełnić dokument CHED-D należy założyć konto w systemie TRACES-NT.

Konto w systemie TRACES-NT zakłada się jednorazowo bezpłatnie na stronie internetowej Komisji Europejskiej. W celu założenia konta należy postępować zgodnie z INSTRUKCJĄ.

I część dokumentu CHED-D wypełnia się zgodnie z INSTRUCJĄ. Ponadto należy uwzględnić wskazówki określone w rozporządzeniu wykonawczym Komisji (UE) 2019/1715.

W przypadku pytań i wątpliwości należy kontaktować się z najbliższą powiatową lub graniczną stacją sanitarno-epidemiologiczną. Dane kontaktowe stacji sanitarno-epidemiologicznych można odnaleźć za pomocą wyszukiwarki jednostek Państwowej Inspekcji Sanitarnej, która znajduje się na stronie internetowej www.gov.pl/web/gis w zakładce „Kontakt”

W przypadku produktów objętych przepisami UE kontrola graniczna nie odbędzie się jeżeli importer nie wypełni i nie prześle I części dokumentu CHED-D za pośrednictwem systemu TRACES-NT.

Istotne jest, że należy dokonać wcześniejszego powiadomienia o przybyciu przesyłki do BCP co najmniej jeden dzień roboczy przed przewidywanym jej przybyciem, co wynika z rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 2019/1013.

Rozporządzenie UE 2017/625 w sprawie kontroli urzędowych stosuje się razem z rozporządzeniami delegowanymi i wykonawczymi wydanymi na jego podstawie.

Organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej przeprowadzają kontrole graniczne żywności pochodzenia niezwierzęcego w punktach kontroli granicznej – BCP (border control post).

Wymagania dla BCP zostały określone w rozporządzeniu wykonawczym Komisji (UE) 2019/1014 z dnia 12 czerwca 2019 r. ustanawiającym szczegółowe przepisy w zakresie minimalnych wymogów dotyczących punktów kontroli granicznej, w tym ośrodków inspekcyjnych, oraz formatu, kategorii i skrótów stosowanych w wykazach punktów kontroli granicznej i punktów kontroli.

Wykaz wyznaczonych BCP oraz punktów kontroli został opublikowany na stronie internetowej GIS:  https://www.gov.pl/web/gis/import-i-eksport

Wykaz ten jest na bieżąco aktualizowany.

Kontrole graniczne odbywają się w oparciu o przepisy rozporządzenia (UE) 2017/625 oraz wydane na jego podstawie rozporządzenia delegowane i wykonawcze.

II  Obowiązujące akty prawne wykonawcze i delegowane:

1. Wykazy towarów objętych przepisami unijnymi:

• rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2019/1793 z dnia 22 października 2019 r. w sprawie tymczasowego zwiększenia kontroli urzędowych i środków nadzwyczajnych regulujących wprowadzanie do Unii niektórych towarów z niektórych państw trzecich, wykonujące rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/625 i (WE) 178/2002 oraz uchylające rozporządzenia Komisji (WE) nr 669/2009, (UE) nr 884/2014, (UE) 2015/175, (UE) 2017/186 i (UE) 2018/1660
• rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2021/1533 z dnia 17 września 2021 r. wprowadzające specjalne warunki regulujące przywóz paszy i żywności pochodzących lub wysyłanych z Japonii w następstwie wypadku w elektrowni jądrowej Fukushima i uchylające rozporządzenie wykonawcze (UE) 2016/6
• rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2020/1158 z dnia 5 sierpnia 2020 r. w sprawie warunków regulujących przywóz żywności i pasz pochodzących z państw trzecich w następstwie wypadku w elektrowni jądrowej w Czarnobylu
• decyzja wykonawcza Komisji nr 2011/884/UE z dnia 22 grudnia 2011 r. w sprawie środków nadzwyczajnych w odniesieniu do niedozwolonego genetycznie zmodyfikowanego ryżu w produktach z ryżu pochodzących z Chin i uchylająca decyzję 2008/289/WE (wraz ze zmianą – dyrektywa nr 2013/287)
• rozporządzenie Komisji (UE) NR 284/2011 z dnia 22 marca 2011 r. ustanawiające specjalne warunki i szczegółowe procedury dotyczące przywozu przyborów kuchennych z tworzyw poliamidowych i melaminowych pochodzących lub wysłanych z Chińskiej Republiki Ludowej i Specjalnego Regionu Administracyjnego Hongkongu.

2. Wcześniejsze powiadomienie o nadejściu przesyłki:

•  rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2019/1013 z dnia 16 kwietnia 2019 r. w sprawie wcześniejszego powiadamiania o przesyłkach niektórych kategorii zwierząt i towarów wprowadzanych na terytorium Unii.

3. Obowiązek dołączania dokumentu CHED do przesyłki:

• rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2019/1602 z dnia 23 kwietnia 2019 r. uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/625 w zakresie wspólnego zdrowotnego dokumentu wejścia, który towarzyszy przesyłkom zwierząt i towarów do ich miejsca przeznaczenia.

4. Funkcjonowanie systemu IMSOC oraz wzory dokumentów CHED (CHED-D – dla produktów pochodzenia niezwierzęcego):

• rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2019/1715 z dnia 30 września 2019 r. ustanawiające przepisy dotyczące funkcjonowania systemu zarządzania informacjami w zakresie kontroli urzędowych oraz jego składników systemowych („rozporządzenie w sprawie systemu IMSOC”).

5. Wymagania dotyczące świadectw zastępczych:

• rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2020/2235 z dnia 16 grudnia 2020 r. ustanawiające przepisy dotyczące stosowania rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/429 i (UE) 2017/625 w odniesieniu do wzorów świadectw zdrowia zwierząt, wzorów świadectw urzędowych i wzorów świadectw zdrowia zwierząt/świadectw urzędowych do celów wprowadzania do Unii i przemieszczania w obrębie terytorium Unii przesyłek niektórych kategorii zwierząt i towarów oraz urzędowej certyfikacji dotyczącej takich świadectw i uchylające rozporządzenie (WE) nr 599/2004, rozporządzenia wykonawcze (UE) nr 636/2014 i (UE) 2019/628, dyrektywę 98/68/WE oraz decyzje 2000/572/WE, 2003/779/WE i 2007/240/WE (wraz z późniejszymi zmianami)

6. Wymagania dotyczące importu kiełków:

• rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2019/625 z dnia 4 marca 2019 r. uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/625 w odniesieniu do wymogów dotyczących wprowadzania do Unii przesyłek niektórych zwierząt i towarów przeznaczonych do spożycia przez ludzi.

7. Stosowanie dokumentu CHED:

• rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2019/1602 z dnia 23 kwietnia 2019 r. uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/625 w zakresie wspólnego zdrowotnego dokumentu wejścia, który towarzyszy przesyłkom zwierząt i towarów do ich miejsca przeznaczenia.

8. Dodatkowe zasady kontroli:

• rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2019/2123 z dnia 10 października 2019 r. uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/625 w odniesieniu do przepisów dotyczących przypadków, w których kontrole identyfikacyjne i kontrole bezpośrednie niektórych towarów mogą być przeprowadzane w punktach kontroli, a kontrole dokumentacji mogą być przeprowadzane w pewnej odległości od punktów kontroli granicznej, oraz warunków, na jakich może się to odbywać;
• rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2019/2124 z dnia 10 października 2019 r. uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/625 w odniesieniu do przepisów dotyczących kontroli urzędowych przesyłek zwierząt i towarów w tranzycie, przeładunku i w trakcie dalszego transportu przez terytorium Unii oraz zmieniające rozporządzenia Komisji (WE) nr 798/2008, (WE) nr 1251/2008, (WE) nr 119/2009, (UE) nr 206/2010, (UE) nr 605/2010, (UE) nr 142/2011, (UE) nr 28/2012, rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2016/759 i decyzję Komisji 2007/777/WE. (ostatnia zmiana: nr 2020/2190);

Ponadto należy pamiętać, że każda działalność w zakresie produkcji i obrotu żywnością pochodzenia niezwierzęcego (w tym importu żywności) podlega rejestracji i/lub zatwierdzeniu przez właściwy terenowo organ Państwowej Inspekcji Sanitarnej, co wynika z art. 61 - 64 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia. W związku z tym w przypadku rozpoczynania tego typu działalności należy złożyć wniosek o wpis zakładu do rejestru zakładów, w terminie co najmniej 14 dni przed dniem rozpoczęcia planowanej działalności. Wzór ww. wniosku określa rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 maja 2007 r. w sprawie wzorów dokumentów dotyczących rejestracji i zatwierdzania zakładów produkujących lub wprowadzających do obrotu żywność podlegających urzędowej kontroli Państwowej Inspekcji Sanitarnej.

Informacje dotyczące zasad wprowadzania do Unii Europejskiej niektórych produktów pochodzenia zwierzęcego do UE, w tym żywności zawierającej produkty pochodzenia zwierzęcego na użytek własny, znajdują się na stronie internetowej Inspekcji Weterynaryjnej   https://www.wetgiw.gov.pl/.