Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych

1. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1308/2013 z dnia 17 grudnia 2013 roku ustanawiające wspólną organizację rynków produktów rolnych oraz uchylające rozporządzenia Rady (EWG) nr 922/72, (EWG) nr 234/79, (WE) nr 1037/2001 i (WE) nr 1234/2007.
2. Rozporządzenie Delegowane Komisji (UE) 2023/2429 z dnia 17 sierpnia 2023 r. uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1308/2013 w odniesieniu do norm handlowych dotyczących sektora owoców i warzyw, niektórych przetworów owocowych i warzywnych oraz sektora bananów oraz uchylające rozporządzenie Komisji (WE) nr 1666/1999 oraz rozporządzenia wykonawcze Komisji (UE) nr 543/2011 i (UE) nr 1333/2011.
3. Rozporządzenie Wykonawcze Komisji (UE) 2023/2430 z dnia 17 sierpnia 2023 r. ustanawiające przepisy dotyczące kontroli zgodności norm handlowych w odniesieniu do sektora owoców i warzyw, niektórych przetworów owocowych i warzywnych oraz sektora bananów.
4. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności, zmiany rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1924/2006 i (WE) nr 1925/2006 oraz uchylenia dyrektywy Komisji 87/250/EWG, dyrektywy Rady 90/496/EWG, dyrektywy Komisji 1999/10/WE, dyrektywy 2000/13/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, dyrektyw Komisji 2002/67/WE i 2008/5/WE oraz rozporządzenia Komisji (WE) nr 608/2004.

1. Ustawa z dnia 19 grudnia 2003 roku o organizacji rynków owoców i warzyw oraz rynku chmielu.
2. Ustawa z dnia 21 grudnia 2000 roku o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych.

Zgodnie z rozporządzeniem delegowanym Komisji (UE) 2023/2429, obowiązuje 11 szczegółowych norm handlowych dla wybranych gatunków świeżych owoców i warzyw oraz bananów oraz ogólna norma handlowa dla pozostałych gatunków. 

Szczegółowe normy handlowe określono dla następujących gatunków:

• jabłka, owoce cytrusowe, owoce kiwi, winogrona stołowe, brzoskwinie i nektaryny, gruszki, truskawki,
• sałata, w tym endywia o liściach kędzierzawych i endywia o liściach szerokich, papryka słodka, pomidory,
• banany (norma dotyczy wyłącznie bananów niedojrzałych pochodzących z państw trzecich na etapie dopuszczenia do obrotu oraz bananów pochodzących z Unii na etapie ich pierwszego wyładunku w Unii).

Ogólna norma handlowa obejmuje wszystkie gatunki sektora owoców i warzyw nieobjęte szczegółowymi normami handlowymi.

Jeżeli właściciel świeżych owoców i warzyw objętych wymaganiami ogólnej normy handlowej, jest w stanie wykazać ich zgodność z jakąkolwiek obowiązującą normą przyjętą przez Europejską Komisję Gospodarczą Organizacji Narodów Zjednoczonych (EKG/ONZ), wspomniane owoce i warzywa mogą wówczas zostać uznane za zgodne z ogólną normą handlową.

Handlowcem jest każda osoba fizyczna lub prawna posiadająca produkty, o których mowa w art. 1 rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) 2023/2429, w celu ich prezentowania lub wystawiania na sprzedaż, sprzedaży lub jakiejkolwiek innej formy obrotu lub faktycznie prowadząca którąkolwiek z wymienionych działalności, w odniesieniu do sektorów i produktów objętych normami handlowymi, w tym:

• sprzedaż na odległość za pośrednictwem Internetu lub w inny sposób;
• działalność tego rodzaju prowadzoną przez osobę fizyczną lub prawną na własny rachunek lub w imieniu osoby trzeciej;
• działalność prowadzoną w Unii lub poprzez wywóz do państw trzecich lub przywóz z państw trzecich.

Sektory i produkty określone w art. 1 ust. 2 rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) 2023/2429:

• sektor owoców i warzyw, o którym mowa w art. 1 ust. 2 lit. i) rozporządzenia (UE) nr 1308/2013;
• owoce suszone objęte kodami CN 0804 20 90, 0806 20i ex 0813 wymienione w części X załącznika I do wyżej wymienionego rozporządzenia;
• banany objęte kodem CN 0803 90 10, wymienione w części XI załącznika I do wyżej wymienionego rozporządzenia.

Na podstawie rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) 2023/2429 państwa członkowskie zapewniają przeprowadzanie selektywnych, opartych na analizie ryzyka i odpowiednio częstych kontroli zgodności z odnośnymi normami handlowymi, a także identyfikują ewentualne nieuczciwe lub wprowadzające w błąd praktyki.

Do wykonywania zadań kontrolnych każdy kraj członkowski wyznacza właściwe służby kontrolne.

W Polsce zadania związane z kontrolą jakości handlowej świeżych owoców i warzyw oraz bananów wynikające z przepisów unijnych, zostały powierzone Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych.

• przeprowadza kontrole zgodności z normami handlowymi świeżych owoców i warzyw na rynku wewnętrznym (na wszystkich etapach obrotu handlowego),
• przeprowadza kontrole zgodności z normami handlowymi świeżych owoców i warzyw w punkcie wywozu,
• przeprowadza kontrole zgodności z normami handlowymi świeżych owoców i warzyw oraz bananów w punkcie przywozu,
• prowadzi bazę danych o handlowcach, w tym wprowadzających na rynek świeże owoce i warzywa oraz banany.

Kontrole prowadzone przez Inspekcję obejmują kontrolę zgodności z wymaganiami określonymi w szczegółowych normach handlowych oraz ogólnej normie handlowej, a także z wymienionymi powyżej przepisami ogólnymi.

• Świadectwo zgodności z normami handlowymi Unii Europejskiej dla świeżych owoców i warzyw oraz bananów – jeżeli produkty spełniały wymagania określone w normach,
• Protokół niezgodności z normami handlowymi Unii Europejskiej dla świeżych owoców i warzyw lub Protokół niezgodności z normami handlowymi Unii Europejskiej dla świeżych bananów – jeżeli produkty nie spełniały wymagań określonych w normach.