Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych

Celem kontroli było sprawdzenie jakości handlowej dań i deserów w zakresie zgodności z obowiązującymi przepisami i wymaganiami, których spełnienie zostało zadeklarowane w oznakowaniu produktu i/lub dokumentach towarzyszących. 

Skontrolowano łącznie 67 podmiotów gastronomicznych. Różnego rodzaju nieprawidłowości stwierdzono w 61 z nich  (91 proc.).

Cechy organoleptyczne

Pod względem cech organoleptycznych skontrolowanych zostało 61 partii dań i deserów oraz dodatkowo 4 partie tłuszczu do smażenia. W tym zakresie nieprawidłowości nie stwierdzono. 

Parametry fizykochemiczne

Kontroli w zakresie parametrów fizykochemicznych poddano 58 partii dań i deserów, a także 12 partii tłuszczu używanego do smażenia. Zakwestionowano 8 partii (13,8 proc.) dań i deserów. 

Stwierdzone nieprawidłowości dotyczyły przede wszystkim: 

• obecności niedeklarowanego surowca mięsnego - np. drobiowego w daniach z zadeklarowaną wieprzowiną lub wieprzowiną i wołowiną, czy też surowca wieprzowego w daniach z zadeklarowaną wołowiną; 
• przekroczonego dopuszczalnego poziomu glutenu w produkcie oznakowanym w menu jako bezglutenowy.

Oznakowanie

W tym zakresie skontrolowano 310 partii. Nieprawidłowości stwierdzono w przypadku aż 242 partii (78,1 proc.). Inspektorzy wykryli m.in.:    

• podmianę asortymentową (np. ser Feta zastępowano serem sałatkowym, śmietanę zastępowano preparatem zawierającym tłuszcz roślinny, zamiast sera „mozarella fior di latte" używano granulat sera podpuszczkowego niedojrzewającego, zamiast jogurtu stosowano substytut zawierający w swoim składzie m.in. olej palmowy);
• brak wykazu składników, w tym substancji alergennych, albo umieszczenie wykazu składników z uwzględnieniem informacji o alergenach w miejscu, które nie było bezpośrednio dostępne dla konsumentów; 
• nieprawidłową nazwę dania (m.in. użyta nazwa wprowadzała w błąd co do zastosowanego składnika produktu, np. do produkcji „rurek ze śmietaną” nie wykorzystano śmietany tylko krem zawierający w składzie tłuszcz roślinny, a do „pulpetów wieprzowych”, zgodnie z wykazem składników, użyto również mięso drobiowe; zastosowano określenie „lody naturalne” w przypadku lodów, w których skład wchodziły składniki, których nie można uznać za naturalne, m.in. dekstroza, emulgatory: mono- i diglicerydy kwasów tłuszczowych, guma karobowa, guma guar); 
• nieprawidłowo podany wykaz składników (m.in. brak wyróżnienia alergenów użytych do produkcji dań za pomocą pisma wyraźnie odróżniającego je od reszty składników;  brak wyszczególnienia wszystkich składników użytych do produkcji dania - np. musztardy; pominięcie komponentów składników złożonych oraz występujących w nich substancji alergennych - np. ciasta do przygotowania pizzy, ketchupu, sosu czosnkowego, makaronu, dżemu, grzanek ziołowych, salami, szynki, sosu vinegret; dla składnika "olej roślinny" nie podano rośliny z której go pozyskano); 
• podanie w menu symbolu przekreślonego kłosa wskazującego, że danie jest bezglutenowe, podczas gdy w wyniku badań stwierdzono przekroczoną dopuszczalną zawartość glutenu.

Oznakowanie skontrolowanych partii często zawierało jednocześnie kilka niezgodności! 

Ponadto, w 1 restauracji stwierdzono 4 partie surowców przeznaczonych do przygotowania dań z przekroczonymi terminami przydatności do spożycia. Kontrola wykazała też, że w 4 podmiotach używane były wagi o nieaktualnych cechach legalizacji.

Zastosowane sankcje

W związku ze stwierdzonymi nieprawidłowościami, wojewódzcy inspektorzy jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych wydali 52 decyzje administracyjne nakładające kary pieniężne na kwotę 44 459 zł, w tym: 17 decyzji za wprowadzenie do obrotu wyrobów zafałszowanych (na kwotę 24 466 zł) i 35 decyzji za wprowadzenie do obrotu produktów o niewłaściwej jakości handlowej (na kwotę 19 993 zł). 

Ponadto, inspektorzy nałożyli na osoby odpowiedzialne 5 mandatów karnych na łączną kwotę 1 100 zł (za brak cech legalizacji wagi lub wprowadzenie do obrotu produktów przeterminowanych), a także wszczęli 17 postępowań administracyjnych i wydali 18 zaleceń pokontrolnych. Oprócz tego, informacje o stwierdzonych nieprawidłowościach zostały przekazane do innych instytucji, w tym do Państwowej Inspekcji Sanitarnej (produkty przeterminowane), a także Inspekcji Handlowej (podanie ceny dania w menu bez odniesienia do jego ilości). 

Z uwagi na toczące się postępowania administracyjne oraz procedury odwoławcze, ostateczna liczba i wielkość zastosowanych sankcji może ulec zmianie. 

Dla dobra konsumentów 

Mając na uwadze fakt, że z parków rozrywki i ZOO korzystają w dużej mierze dzieci, według Inspekcji pożądane jest prowadzenie dalszych kontroli w tego typu miejscach. Przy okazji IJHARS przypomina, że informacje o nazwie i składzie dania lub deseru, w tym o składnikach alergennych, powinny być – zgodnie z obowiązującymi przepisami – udostępniane w placówkach gastronomicznych w miejscu bezpośrednio dostępnym konsumentowi finalnemu.