Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych

Celem kontroli było sprawdzenie jakości handlowej świeżych owoców i warzyw objętych wymaganiami norm handlowych UE oraz ziemniaków konsumpcyjnych objętych wymaganiami rozporządzenia krajowego w zakresie zgodności z obowiązującymi przepisami. Kontrola została przeprowadzona w III kwartale 2023 r. na terenie całego kraju.

Skontrolowano łącznie 261 podmiotów prowadzących sprzedaż konsumentowi finalnemu, w tym:

• 123 sklepy detaliczne,
• 138 supermarketów, hipermarketów oraz dyskontów.

Nieprawidłowości stwierdzono łącznie w 100 podmiotach (tj. 38,3% skontrolowanych), w tym:

• w 62 sklepach detalicznych,
• w 38 supermarketach, hipermarketach i dyskontach.

W zakresie wymagań jakościowych oraz znakowania skontrolowano łącznie 1 430 partii (o łącznej masie 32,46 t), w tym 1 248 partii świeżych owoców i warzyw (o łącznej masie 20,11 t) oraz 182 partie ziemniaków (12,35 t).

Łącznie zakwestionowano w zakresie:

• znakowania: 244 partie owoców i warzyw oraz 36 partii ziemniaków
• wymagań jakościowych: 21 partii świeżych owoców i warzyw oraz 1 partię ziemniaków.

Znakowanie

W przypadku obydwu kontrolowanych grup produktów najwięcej nieprawidłowości stwierdzano w zakresie znakowania, co dotyczyło 19,6% skontrolowanych partii owoców i warzyw oraz 19,8% skontrolowanych partii ziemniaków.

Nieprawidłowości dotyczyły najczęściej niezamieszczania w pobliżu produktu (np. na wywieszce) wymaganych informacji dla konsumenta na temat państwa pochodzenia, klasy jakości i odmiany (to w przypadku owoców i warzyw objętych normami szczegółowymi), braku informacji dotyczących producenta, braku kodu identyfikującego partię produktu (w przypadku ziemniaków). Informacje te są obowiązkowe i powinny być zamieszczone na etapie sprzedaży detalicznej tak, aby konsument mógł dokonać świadomego wyboru podczas zakupu owoców, warzyw i ziemniaków.

Konsekwencje zaniedbania znakowania

Podmioty wprowadzające do obrotu świeże owoce i warzywa na początkowych etapach dystrybucji są odpowiedzialne w szczególny sposób za prawidłowe znakowanie tych produktów oraz za posiadanie kompletnej dokumentacji. Dokumenty te pozwalają na weryfikację znakowania i pochodzenia posiadanych partii. Jest to warunek spełnienia przepisów o jakości handlowej oraz ogólnego prawa żywnościowego.

Zaniedbanie kwestii dotyczących znakowania i dokumentacji sprzyja powstawaniu procederów fałszowania informacji o pochodzeniu!

Wymagania jakościowe

Wymagania jakościowe określone w normach handlowych UE (wymagania minimalne, wymagania odnośnie dojrzałości, klasyfikacji, wielkości i prezentacji) kwestionowano podczas kontroli stosunkowo rzadko.

W przypadku obu grup produktów niespełnienie wymagań jakościowych stwierdzono w przypadku 21 partii (tj. 1,7% ) owoców i warzyw i 1 partii ziemniaków wczesnych (tj. 0,5%). Stwierdzone nieprawidłowości w tym zakresie obejmowały głównie niespełnienie wymagań minimalnych dotyczących jakości bądź wielkości.

Reasumując, oferowane produkty były dobrej jakości i spełniały wymagania minimalne, wymagania deklarowanej klasy oraz pozostałe określone w normach i rozporządzeniu MRiRW dotyczącym jakości ziemniaków.

Zastosowane sankcje

W związku ze stwierdzonymi nieprawidłowościami wojewódzcy inspektorzy JHARS:

• wydali ogółem 24 decyzje administracyjne nakładające kary pieniężne na łączną kwotę 14 450 złotych, w tym: 16 decyzji za wprowadzenie do obrotu owoców i warzyw nieodpowiadających wymaganiom jakości handlowej na kwotę 10 800 zł, 8 decyzji za wprowadzenie do obrotu ziemniaków o niewłaściwej jakości handlowej na łączną kwotę 3 650,00 zł,

• wydali 1 decyzję nakazującą zmianę oznakowania partii ziemniaków.

• na osoby odpowiedzialne nałożyli 23 mandaty karne w kwocie 5 850 zł, w tym: 14 mandatów na kwotę 3 800 zł za brak przekazania do WIJHARS informacji o prowadzonej działalności lub wyrażonej w kilogramach ilości owoców i warzyw wprowadzonych do obrotu w poprzednim roku kalendarzowym; 9 mandatów na kwotę 2 050 zł za brak cech legalizacji wag,

• wszczęli 46 postępowań administracyjnych,

• wydali 40 zaleceń pokontrolnych.

Ponadto, przekazali 9 informacji do Okręgowego Urzędu Miar.

Postępowania administracyjne są w toku. Z uwagi na niezakończone postępowania administracyjne oraz trwające procedury odwoławcze, ostateczna liczba i wielkość zastosowanych sankcji może ulec zmianie.

Mając na uwadze wyniki tegorocznej kontroli IJHARS będzie realizowała dalsze sukcesywne kontrole jakości handlowej świeżych owoców i warzyw oraz ziemniaków ze szczególnym uwzględnieniem ich oznakowania.

(opr. BKJ, jn)