Polska w Indiach

Położenie geograficzne, ludność, obszar, stolica, język urzędowy

Nazwa państwa: Królestwo Bhutanu

Położenie geograficzne: Bhutan jest państwem położonym w Himalajach Wschodnich, od północy graniczy z chińskim Tybetańskim Okręgiem Autonomicznym, od zachodu – z indyjskim stanem Sikkim, od południa oraz od wschodu – z indyjskimi stanami Bengal Zachodni oraz Asam. Na północy Bhutanu wznoszą się Himalaje Wysokie (z najwyższym szczytem państwa o nazwie Gangkhar Puensum – 7570 m n.p.m.). Środkową część kraju zajmują Himalaje Małe, przecięte żyznymi dolinami rzecznymi. Południe Bhutanu ma natomiast charakter nizinny (znajduje się tam równina o nazwie Duars. Połowa terytorium państwa znajduje się powyżej wysokości 3000 m n.p.m. Klimat ma charakter zwrotnikowy wilgotny, występują monsuny. Najludniejszym miastem jest stolica – Thimphu (62,5 tys. mieszkańców), inne większe miasta to: Phuntsholing (60,4 tys. mieszkańców), Samdrup Jongkhar (30,8 tys. mieszkańców) oraz Punakha (21,5 tys. mieszkańców). (https://www.citypopulation.de/en/bhutan/cities/ - cenzus z 2017 roku)

Ludność: 876,181  (stan na 2023 - https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/bhutan/)

Struktura etniczna: Ngalop (znani również jako Bhote) – 50 %, etniczni Nepalczycy (łącznie z Lothsampas) – 35 %, pozostali - 15 %

Obszar: 38 394 km⊃2;

Stolica: Thimphu

Języki:  starchhopka (28 %), dzongkha  (język urzędowy, 24 %), lhotshamkha (22 %); pozostałe – 26 %

Warunki klimatyczne

Klimat na terenie południowych równin ma charakter podzwrotnikowy wilgotny; w położonych w środkowej części kraju dolinach górskich dominuje klimat umiarkowany, na północy występują warunki klimatyczne typowe dla obszarów wysokogórskich; granica wiecznego śniegu przebiega na wysokości 4500-4880 m n.p.m. Przeciętne temperatury w Thimphu wynoszą od 15 do 26⁰C w porze monsunowej (od czerwca do września), w styczniu natomiast waha się od -4 do 16⁰C. Na południu kraju temperatury wahają się w skali roku od 15 do 30 ⁰C. Rekordowa odnotowana temperatura wyniosła 40⁰C. Opady na północy wynoszą jedynie 40 mm rocznie, w pozostałych częściach kraju wahają się od 1000 do nawet 7800 mm rocznie.

Główne bogactwa naturalne

Węgiel kamienny, surowce budowlane, wapień, drzewo tekowe.

System walutowy, kurs i wymiana

Oficjalną jednostką płatniczą jest ngultrum bhutański (BTN) dzielący się na 100 chhertum, powiązany kursem sztywnym 1:1 z rupią indyjską. Rupia indyjska jest powszechnie używana na terenie Bhutanu.

Religia

Buddyści stanowią około 75,3 % ludności, hinduiści – 22,1 %, wyznawcy innych religii – 2,6 %. Konstytucja Bhutanu określa buddyzm jako duchowe dziedzictwo Bhutanu, jednocześnie zakładając rozdział polityki i religii.

Wykaz dni świątecznych i wolnych od pracy

W Bhutanie obchodzi się łącznie 16 ogólnopaństwowych świąt. Najważniejsze z nich, Święto Narodu, obchodzone 17 grudnia. Ponadto obchodzonych jest wiele świąt lokalnych (tzw. tshechu). Część świąt (zwłaszcza lokalnych) ma charakter ruchomy ze względu na stosowanie tybetańskiego kalendarza księżycowego.

Infrastruktura transportowa

Na terenie Bhutanu znajdują się cztery lotniska. Jedyny port lotniczy obsługujący połączenia międzynarodowe znajduje się w Paro (odległym o około 50 km na zachód od Thimphu). 

Sieć drogowa ma łączną długość 8050 km (z czego 4991 km ma utwardzoną powierzchnię).

Wzdłuż granicy indyjsko-bhutańskiej znajdują się trzy lądowe przejścia graniczne. Znajdują się one w miejscowościach: Phuentsholing (w części zachodniej), Gelephu (na środkowym odcinku granicy) oraz w dystrykcie Samdrup Jongkhar (w części wschodniej). Nie ma możliwości wjazdu do Bhutanu od strony chińskiej. (http://www.tourism.gov.bt/)

Na terenie Bhutanu nie ma linii kolejowych ani portów rzecznych.

Obowiązek wizowy

Obywatele wszystkich państw objęci są obowiązkiem wizowym. Wymagany okres ważności paszportu wynosi przynajmniej 6 miesięcy. Promesę wizy (wystawianej przez Departament Imigracyjny) uzyskać można wyłącznie za pośrednictwem agencji turystycznej, nie istnieje możliwość zakupu wizy na granicy. Koszt aplikacji wynosi 40 USD. Dodatkowo należy uiścić Sustainable Development Fee (SDF), które wynosi 200 USD za dzień pobytu. 1 czerwca 2023 r. Bhutan ogłosił pakiet zniżek SDF na pobyty dłuższe niż cztery dni – opłacenie czterech lub siedmiu dni pobytu pozwala na pozostanie maksymalnie drugie tyle bez dodatkowej opłaty, zaś opłacenie pobytu dwunastodniowego (2400 USD) pozwala na pozostanie do osiemnastu dodatkowych dni bez opłaty. Od 23 września 2022 r. nie jest wymagane korzystanie z usług biur podróży przy rezerwowaniu wyjazdu do Butanu i dozwolone jest samodzielne rezerwowanie elementów podróży. (https://bhutan.travel/)

Ustrój polityczny

Zgodnie z konstytucją, Królestwo Bhutanu jest monarchią konstytucyjną. Król (Druk Gyalpo) jest głową państwa. Od 14 grudnia 2006 r. na tronie w Bhutanie zasiada król Jigme Khesar Namgyal Wangchuck. Konstytucja reguluje w sposób szczegółowy sukcesję. Konstytucja gwarantuje również trójpodział władzy oraz reguluje działalność partii politycznych. Terytorium Bhutanu podzielone jest na 20 prowincji (dzongkhag).

Państwo to dokonało pokojowego przejścia do demokracji parlamentarnej na mocy konstytucji przyjętej w 2008 r., która gwarantuje rozdział władzy w ramach monarchii konstytucyjnej.

Głównymi partiami politycznymi na bhutańskiej scenie są: Druk Phuensum Tshogpa (DPT); People's Democratic Party (PDP); Bhutan Kuen-Nyam Party (BKP); Druk Chirwang Tshogpa (DCT) oraz Druk Nyamrup Tshogpa (DNT).

Druk Nyamrup Tshogpa (DNT) jest obecnie partia rządzącą, natomiast Druk Phuensum Tshogpa jest opozycją. Przewodnicącym DNT jest dr Lotey Tshering, obecny premier, którego kadencja kończy sie wraz z końcem 2023 r. 

Władza ustawodawcza

Parlament Bhutanu składa się z dwóch izb. Izba wyższa (Rada Narodowa) składa się z 25 członków (20 wybranych z każdej prowincji oraz 5 mianowanych przez króla). Izba niższa (Zgromadzenie Narodowe) składa się z maksymalnie 55 członków (w liczbie od 2 do 7 z każdej prowincji, w zależności od liczby ludności). Obydwie izby powinny zbierać się co najmniej 2 razy w roku, a ich kadencja trwa 5 lat. Projekty ustaw finansowych powstawać mogą jedynie w izbie niższej, pozostałe projekty – w dowolnej z izb. Projekt zostaje uchwalony zwykłą większością głosów każdej z izb, w przypadku wspólnego posiedzenia – zgodę wyrazić musi dwie trzecie członków obydwu izb. Uchwalone przez izby akty prawne wchodzą w życie za zgodą króla. Jeżeli jedna z izb nie wyrazi w głosowaniu zgody na przyjęcie aktu uchwalonego przez drugą izbę lub jeżeli król nie wyraża zgody na podpisanie uchwalonego przez obydwie strony aktu, jego propozycja powinna być przedyskutowana i poddana głosowaniu na łączonym posiedzeniu obydwu izb.

Ostatnie wybory do Zgromadzenia Narodowego odbyły się w 2018 r. Zwyciężyła partia, która dotąd nie dzierżyła władzy, Druk Nyamrup Tshogpa (DNT) zdobywając 32 z 47 miejsc. Na czele nowego rządu stanął Lotay Tshering. Kadencja Zgromadzenia Narodowego trwa 5 lat. 

Władza wykonawcza

Zgodnie z konstytucją, król mianuje na stanowisko premiera lidera partii, która otrzymała największą liczbę mandatów w wyborach, lub też inną wyznaczoną przez tę partię osobę. Nie można sprawować funkcji premiera dłużej niż przez dwie kadencje. Król wyznacza ministrów spośród członków Zgromadzenia Narodowego na wniosek premiera, w tym samym trybie może ich zdymisjonować. Jedna trzecia członków Zgromadzenia może zdecydować o głosowaniu nad wotum nieufności wobec rządu; jeżeli wniosek zostanie przyjęty większością dwóch trzecich członków Zgromadzenia, król zobowiązany jest do zdymisjonowania całego gabinetu. Konstytucja wprowadza również instytucję lokalnych rządów w każdej z prowincji.

Struktura administracji gospodarczej

System administracyjny w kraju składa się z rządu centralnego i samorządu lokalnego.  Rząd centralny składa się z ministerstw, departamentów i organów autonomicznych.

Gospodarka Butanu uległa komercjalizacji dopiero w 1961 roku i od tej pory opiera się ona na tzw. Planach Pięcioletnich, kładących w głównej mierze nacisk na rozwój rolnictwa, hodowli zwierząt, infrastruktury i łagodzenia biedy. Obecnie Butan realizuje dwunasty (2018-2023)  z kolei plan, którego celem jest zwiększenie decentralizacji gospodarczej w obrębie kraju.

Gospodarka kraju jest ściśle powiązana i zależna od gospodarką Indii poprzez partnerstwo handlowe i monetarne oraz w zakresie pomocy finansowej i pracowników migrujących w projektach rozwojowych, zwłaszcza w zakresie budowy dróg.

W Bhutanie jest jedna Izba handlowa - Bhutan Chamber of Commerce & Industry (BCCI) (https://www.bcci.org.bt/), która dzieli się na Departament Wsparcia Biznesu, Spraw Ogólnych oraz Badań naukowych i Polityki.

• Parlament: http://www.nab.gov.bt/
• Rada Narodowa:  http://www.nationalcouncil.bt/
• Ministerstwo Rolnictwa: http://www.moa.gov.bt/
• Ministerstwo Gospodarki: http://www.moea.gov.bt/
• Ministerstwo Szkolnictwa: http://www.education.gov.bt/
• Ministerstwo Finansów: http://www.mof.gov.bt/content/index.php
• Ministerstwo Pracy i Zasobów Ludzkich: http://www.molhr.gov.bt/

Sądownictwo gospodarcze

Bhutan nie jest członkiem International Centre for the Settlement of Investment Disputes. Od 2004 r. kraj jest stroną konwencji  nowojorskiej z 1958 r. (the Recognition and Enforcement of Foreign Arbitral Awards). Arbitraż odbywa się na podstawie przepisów Alternative Dispute Resolution Act of Bhutan 2013 (https://www.bhutanadrcentre.bt/mwg-internal/de5fs23hu73ds/progress?id=CfKBebGvHANaYMWXw0ePUGI0WwtwjqnBFWaWRUmO3RQ).

Bhutan zajmuje wysokie miejsce w rankingu Banku Światowego w zakresie egzekucji wykonania postanowień umów, oceniane jest na 70 pkt. Na 100 pkt. Średnio egzekucja zajmuje 225 dni, co jest wynikiem znacznie wyższym iż średnia regionu (Azja Południowa), która wynosi 1,101.6.

Pierwsza ustawa o alternatywnych metodach rozwiązywania sporów została uchwalona w 2013 r. (ustawa Alternative Dispute Resolution ADR z 2013 r. – ustawa jest dostępna tutaj). W 2018 r. utworzono Bhutan Alternative Dispute Resolution Centre, który jako niezależny organ posiadający odrębną osobowość prawną jest upoważniony do prowadzenia wszelkich sporów związanych z handlem w drodze arbitrażu i negocjacji. Wszystkie sprawy z zakresu sądownictwa gospodarczego rozpatrywane są przez Bhutan Alternative Dispute Resolution Centre w Thimphu.

Ogólna charakterystyka sytuacji gospodarczej

Królestwo Bhutanu (powiązane silnie z Indiami pod względem politycznym, dyplomatycznym i gospodarczym) pozostaje jednym z najmniej rozwiniętych krajów świata. 

Gospodarka Bhutanu składa się w głównej mierze z rolnictwa, które zrzesza 51,1% siły roboczej w wieku produkcyjnym, lecz stanowi zaledwie 16,2% PKB. Kolejne dwie największe gałęzie gospodarki to przemysł i usługi. W Bhutanie nadal istnieje dysproporcja w dochodach w stosunku do średniego dochodu uzyskiwanego przez pracownika w przemyśle i sektorach usług, która wynosi Nu 354 i Nu 604 na godzinę, podczas gdy w sektorze rolnym jest to tylko Nu 67 na godzinę. Udział sektorów przemysłowego i usługowego wynosi odpowiednio 41,8% i 42%  przy zatrudnieniu 23,3 % i 34,9 % siły roboczej. Stopa bezrobocia jest obliczana na poziomie 2,7 % (2019 r.).

Główne produkty rolnicze wytwarzane w Butanie to mleko, ryż, kukurydza, ziemniaki, warzywa bulwiaste, pomarańcze, orzechy areki, chilli/papryka, przyprawy, imbir.

Rozwój gospodarczy państwa wspiera (finansowany przez Indie) specjalny pakiet stymulacyjny o wartości 500 milionów Ngultrum (BTN). Pieniądze z indyjskiego pakietu stymulacyjnego udostępniane są Bhutanowi za pośrednictwem banków, w postaci preferencyjnych kredytów, udzielanych wiejskim (często małym) zakładom wytwórczym. W lipcu 2014 r. Indie odnowiły także Bhutanowi program pomocowy polegający na sprzedaży LPG i nafty po preferencyjnych cenach.

W lipcu 2022 inflacja osiągnęła poziom 6,61%.

W 2021 r. w eksporcie najważniejszymi partnerami handlowymi Bhutanu były: Indie (50% całego eksportu), Hong Kong, Bangladesz, Japonia, Nepal i Singapur. Bhutan eksportował głównie: energię elektryczną (głównie do Indii), metale, minerały, cement, żywność, drewno i gumę. Natomiast importował oleje i smary, samochody osobowe, maszyny i części, materiały i ryż – przede wszystkim z Indii oraz Korei Południowej.

Stawka celna w Bhutanie kształtuje się na poziomie 10%. Import towarów jest pracochłonny.  Istnieją ograniczenia poziomu inwestycji w niektórych sektorach gospodarki, poza tym inwestorzy zagraniczni i krajowi są traktowani według jednakowych zasad. Otwarcie sektora bankowego dla większej liczby spółek zagranicznych zwiększyło konkurencję na rynku, jednak brak dostępu do finansowania jest poważną przeszkodą dla potencjalnych przedsiębiorców. Górna stawka podatku od osób prawnych wynosi 30%. Pozostałe podatki obejmują podatek od wartości dodanej. Podatki pośrednie są głównym źródłem dochodów.

Główne sektory gospodarki

Główne sektory gospodarki to rolnictwo (które zatrudnia niemal połowę pracujących w wieku roboczym), następnie przemysł i usługi. Dominuje tzw. przemysł trybu chałupniczego i rękodzieło oraz przemysł turystyczny, który ze względu na model oparty na wysokiej jakości i małym wpływie na środowisko utworzył 30 000 miejsc pracy w m.in. transporcie i rzemiośle.

W 2021 roku w Butanie funkcjonowało 2,766 branż produkcyjnych, w tym 1,616 stanowiły spółki z zakresu tzw. przemysłu chałupniczego, zaś branża usługowa zrzeszała 17,338 spółek.

Tabela najważniejszych wskaźników makroekonomicznych

Źródło: 1, 2 
Handel zagraniczny

Butan w kwestiach handlowych pozostaje zależny od Indii – w 2006 roku oba kraje zawarły porozumienie odnośnie bezcłowego handlu. Z powodu „zamkniętego” obszaru Autonomicznego Regionu Tybetu handel z Chinami praktycznie nie funkcjonuje.

W 2008 roku ówczesny premier Indii dr Manmohan Singh odwiedził Bhutan i wyraził silne poparcie dla dążenia Bhutanu do demokracji. Indie zezwalają na 16 punktów wejścia i wyjścia dla handlu Bhutanu z innymi krajami (jedynym wyjątkiem są Chiny) i zgodziły się opracować i importować co najmniej 10 000 megawatów energii elektrycznej z Bhutanu do 2021 roku.

Inwestycje zagraniczne

Rząd Butanu dąży do przyciągnięcia zagranicznych inwestorów poprzez liberalizację reżimu BIZ (Bezpośrednich Inwestycji Zagranicznych) czy reformę polityki zagranicznej. Kraj szczyci się dostępem do energii wodnej i dobrze wykształconymi specjalistami z biegłą znajomością języka angielskiego. Butan zagranicznym inwestorom oferuje następujące warunki:

1. „Wakacje” podatkowe od 5 do 10 lat w zależności od sektora.
2. Zwolnienie z podatku od sprzedaży i cła na import urządzeń i maszyn, surowców i pierwotnych materiałów opakowaniowych.
3. 10 lat zwolnienia z podatku od zysków w walutach wymienialnych z produkcji i usług IT/ITES.
4. Ulgę podatkowa w wysokości 15% z tytułu modernizacji środowiskowej.
5. Dodatek reinwestycyjny.

Bezpośrednie inwestycje zagraniczne Butanu w 2020 r. wyniosły -0,00 mld USD, co stanowi spadek o 121,42% w porównaniu z 2019 r. Główni partnerzy to Indie, Indonezja i Wietnam.

Uczestnictwo w wielostronnych organizacjach i porozumieniach o charakterze gospodarczym

Butan jest członkiem wielu organizacji takich jak Konferencja Narodów Zjednoczonych ds. Handlu i Rozwoju (UNCTAD) od 1971 roku odpowiedzialnej za doradztwo techniczne czy Komisji Gospodarczej i Społecznej ds. Azji i Pacyfiku (ESCAP). Oprócz tego Butan należy do takich organizacji jak IFAD, World Bank, UNESCO czy WHO. Bhutan formalnie rozpoczął procedurę przystąpienia do WTO.

Więcej informacji można znaleźć tutaj. 

Stosunki gospodarcze z Unią Europejską

Stosunki dyplomatyczne między Unią Europejską, a Bhutanem nawiązane zostały w 1982 r. Pierwsze wspólne spotkanie w sprawie współpracy gospodarczej odbyło się w 1985 r.

Dwuletnie konsultacje rozpoczęły się pomiędzy partnerami w 2004 roku i były okazją do wymiany poglądów na temat stosunków UE-Bhutan. Ostatecznie, na zaproszenie Rządu Królewskiego Bhutanu, UE wysłała misję obserwacyjną na pierwsze wybory Zgromadzenia Narodowego tego kraju w 2008 roku, co zainicjowało późniejszą współpracę międzyparlamentarną (przedstawiciele Parlamentu Europejskiego złożyli oficjalne wizyty w Bhutanie w 2009 i 2011 roku).

Główne dziedziny, w których UE wspiera Bhutan stanowią: przestrzeganie zasad „dobrych rządów” („good governance”), budowa zdolności gospodarczych i handlowych oraz odnawialne źródła energii.

W ramach pomocy unijnej „Development Cooperation Instrument (DCI)” na lata 2014–2020 Bhutan otrzyma do 42 mln euro. W 2019 r. uruchomiono nową inicjatywę pod nazwą „Projekt Wsparcia Handlu UE–Bhutan”, w celu zwiększenia dwustronnego handlu i inwestycji.

W rozmowach UE i Bhutanu dominują tematy dotyczące pomocy humanitarnej, spraw klimatycznych oraz budowania społeczeństwa obywatelskiego (świadczą o tym wizyty: komisarza UE, Paul Nielson - odpowiedzialnego za rozwój i pomoc humanitarną oraz dyrektora generalnego ds. zmian klimatu, Jos Delbeke).

Według danych Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych wymiana handlowa Unii Europejskiej z Bhutanem w 2021 r. wyniosła 25 mln EUR. Eksport Bhutanu do UE osiągnął wartość 7 mln EUR, natomiast import 18 mln EUR. Jest to duży spadek kwotowy w porównaniu z poprzednimi latami.

Gospodarcze umowy dwustronne

Polska nie ma podpisanych dwustronnych umów gospodarczych z Bhutanem. Specyfiką Bhutanu jest to, że specjalny traktat upoważnia Indie do reprezentowania Bhutanu w wielu sprawach międzynarodowych.

Dwustronna wymiana handlowa

W 2021 r. obroty handlowe pomiędzy Polską a Bhutanem wyniosły 355 tys. USD. Eksport wyniósł 271 tys. USD, a import 83,9 tys. USD

Eksport zdominowany został przez urządzenia mechaniczne i elektryczne – głównie piły, których wartość sięgnęła 192 tys. USD Wśród towarów importowanych największą grupę stanowiły ferrostopy, elementy urządzeń biurowych oraz przedmioty kolekcjonerskie.

Wzajemne inwestycje

Narodowy Bank Polski nie odnotował polskich inwestycji bezpośrednich w Butanie, ani bhutańskich w Polsce.

Współpraca regionalna

Z uwagi na znaczną odległość geograficzną i niewielką intensywność kontaktów gospodarczych regionalna współpraca gospodarcza nie jest rozwijana.

Współpraca samorządów gospodarczych

Nie odnotowano współpracy samorządów gospodarczych.

Dostęp do rynku dla polskich towarów i usług

 W opublikowanym wspólnie przez World Bank i International Finance Corporation rankingu „Doing Business 2020”, grupującym gospodarki pod względem przyjazności dla prowadzenia biznesu, wśród 190 sklasyfikowanych państw Bhutan zajął 89 miejsce (spadek z 81 pozycji w 2018 r.). Najlepiej ocenione zostały system podatkowy oraz handel transgraniczny. Najniżej zaś czynności związane z ogłoszeniem upadłości.

Według rankingu Heritage Foundation i The Wall Street Journal klasyfikującym kraje według wolności gospodarczej „Index of Economic Freedom 2021” Królestwo Bhutanu sklasyfikowane zostało na 94 miejscu spośród 17 państw z wynikiem 59,3 oznaczający rynek w większości „zniewolony”. (50-59,9 = Mostly unfree)co oznacza spadek z miejsca 88., głównie z powodu gwałtownego spadku oceny skuteczności sądownictwa. Znaczące postępy w gospodarce Bhutanu nastąpiły w zakresie prawa własności. Najpoważniejsze problemy nadal stanowią nieefektywne ramy regulacyjne oraz niski stopień otwartości rynku (brak poprawy w tych kategoriach w porównaniu do 2019 r.).

Kodeks cywilny i karny państwa Bhutanu obejmuje wiele nowoczesnych przepisów opartych na angielskim prawie zwyczajowym (stąd lepiej niż w innych krajach Azji Południowej chronione są np. prawa własności). Jednakże, pomimo podejmowanych działań nie zostały w pełni rozwinięte nowoczesne ramy prawne stwarzające dogodne warunki do prowadzenia biznesu. Założenie firmy wymaga przejścia ośmiu procedur i zajmuje tu obecnie ok. 12 dni.

Koszt i czas wymagany do importu towarów jest stosunkowy wysoki, a rząd upoważniony jest do przeprowadzania kontroli nowych inwestycji zagranicznych.

Sektor finansowy jest mały i słabo rozwinięty. Przepisy ograniczają lokalnym przedsiębiorcom dostęp do kapitału. Średnia stawka celna na towary wynosi 11,1%.

W ostatnich latach z powodu otwarcia się Bhutanu na współpracę z zagranicznymi partnerami, wzrosła konkurencyjność, mimo to sektor bankowy pozostaje nadal pod kontrolą państwa.

Dostęp do rynku pracy

W celu podjęcia pracy w Bhutanie należy spełnić formalności związane z uzyskaniem wizy (https://www.mfa.gov.bt/?page_id=220), następnie złożyć podanie o pozwolenie o pracę (https://www.doi.gov.bt/?page_id=1288&lang=en, https://www.mohca.gov.bt/downloads/ImmigrationPamphlet.pdf).

Na przyjazd cudzoziemca do kraju zgodę musi wyrazić dział Pracy w Ministerstwie Pracy i Zasobów Ludzkich. Zezwolenia na pracę wydawane są każdorazowo na maksymalnie rok. Po 3 latach pracy w kraju należy opuścić Bhutan na okres co najmniej 6 miesięcy, po czym można znowu ubiegać się o pozwolenie o pracę. 

Nabywanie i wynajem nieruchomości

Prawo rzeczowe uregulowane jest przez Moveable and Immovable Property Act of 1999 (https://www.nationalcouncil.bt/assets/uploads/docs/acts/2014/Movable_and_immovable_Act_1999Eng.pdf) oraz Land Act of 2007 (https://oag.gov.bt/wp-content/uploads/2010/05/Land-Act-of-Bhutan-2007_English.pdf). 

Ze względu na małą ilość ziemi rolnej w Bhutanie wprowadzono ograniczenie ilości posiadanych gruntów do 25 akrów na rodzinę (wyjątkiem są członkowie rodziny królewskiej, instytucje rządowe i klasztory).

Obcokrajowcy mogą wynajmować nieruchomości, natomiast nie mogą kupić ziemi zgodnie z nadal obowiązującym przepisem Land Act of 1979 (Bhutan), który stanowi, że przekazywanie tytułu własności do ziemi cudzoziemcom surowo zabronione przez art. Ka 5.9 tejże ustawy.

System zamówień publicznych

System zamówień publicznych uregulowany jest przez Procurement Rules and Regulations z 2009 r.,  przygotowany przez Ministra finansów. Źródło informacji o zamówieniach publicznych dostępne jest na stronie https://www.mof.gov.bt/circulars/circulars-dnp/revised-procurement-rules-and-regulations-2009-and-standard-bidding-document-sbd-for-works-13-mar-2009/

W trakcie aktualizacji.

 MINISTERSTWA: 

 PRASA