Dlaczego akurat taki okres? W latach 2030-2031 część linii kolejowych będzie jeszcze wciąż w modernizacji i budowie. Gotowe powinny być jednak niektóre nowe inwestycje, np. odcinek Kolei Dużych Prędkości (KDP): Warszawa - CPK - Łódź - Wrocław, Centralna Magistrala Kolejowa (CMK) z prędkością maksymalną podniesioną do 250 km/godz., polskie odcinki szlaku Rail Baltica i wiele innych linii remontowanych w ramach unijnej perspektywy 2021-2027. Pozwoli to na zaoferowanie czasów przejazdu koleją konkurencyjnych względem transportu drogowego.

Co istotne, rozkład jazdy 2030/2031, zgodnie z wymogami IV pakietu kolejowego, powinien zostać dostosowany do otwarcia polskiego rynku przewozów dalekobieżnych dla przewoźników spoza Polski, a nowe umowy na ich realizację zostaną zawarte najprawdopodobniej do 2040 roku. Perspektywa 2050 r. daje z kolei możliwość przedstawienia docelowego kształtu polskiej sieci kolejowej. Tak odległy horyzont wynika także z wymagań UE, która dofinansowuje m.in. analizy studialne dla inwestycji kolejowych w Polsce.

Wdrożenie HRJ będzie bardzo dobrą wiadomością dla pasażerów. HRJ będzie rewolucyjną zmianą, która do rozkładu jazdy wprowadzi stabilność i powtarzalność połączeń, a także, poprzez nowe standardy oferty przewozowej, np. minimalną częstotliwość kursowania pociągów – ułatwi korzystanie z kolei pasażerom.

Siatka połączeń dla HRJ powstaje przede wszystkim w oparciu o prognozowane potoki pasażerskie, które są opracowywane na bazie symulacji Pasażerskiego Modelu Transportowego. Jest to narzędzie analityczne do obliczania dobowej liczby podróży między miastami w różnych systemach transportu: kolejowym, drogowym, autobusowym dalekobieżnym i lotniczym. Podczas prognozowania w PMT eksperci wzięli też pod uwagę rozwój sieci drogowej (autostrad i dróg ekspresowych). W modelu zawiera się też tzw. podział modalny (ang. modal split), czyli określenie, jaki procent podróży wykonywanych jest przy wykorzystaniu poszczególnych środków transportu. Finalne efekty prac nad HRJ przy użyciu Pasażerskiego Modelu Transportowego zostaną zaimplementowane również w Zintegrowanym Modelu Ruchu opracowanym przez CUPT.

Zakres prac i przyjęte rozwiązania merytoryczne HRJ współgrają ze standardami realizacji podobnych projektów np. w Szwajcarii, Czechach, Niemczech i Austrii. Polski HRJ inspiruje się działaniami w innych krajach, czerpiąc z nich najlepsze wzorce, uwzględniając jednocześnie krajową specyfikę prowadzenia ruchu pociągów. Czeskie ministerstwo transportu wspólnie z zarządcą infrastruktury opracowało docelowy schemat linii komunikacyjnych do r. 2050, wskazując w nim m.in. częstotliwość kursowania i postojów pociągów ich kategorie i prędkości maksymalne. Podobnie określone schematy oferty przewozowej zostały przyjęte w Szwajcarii w ramach programu STEP 2035. Szwajcarzy np. zobrazowali układ tras pociągów w referencyjnej godzinie na obszarze całego kraju, który jest powtarzany w ciągu całego dnia. Analogiczne prace analityczne toczą się również w Niemczech. Od kilku lat prowadzony jest tam projekt DeutschlandTakt, który ­zgodnie z założeniami ma określić docelowy rozkład jazdy pociągów po 2030 r.