Fundusz Rozwoju Przewozów Autobusowych

Fundusz Rozwoju Przewozów Autobusowych (FRPA) został ustanowiony na podstawie ustawy z 16 maja 2019 r. o Funduszu rozwoju przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej.

Fundusz rozwoju przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej to instrument wsparcia finansowego jednostek samorządu terytorialnego będących organizatorami publicznego transportu zbiorowego. Dzięki dofinansowaniu z FRPA wspieramy samorządy w realizacji zadań własnych dotyczących zapewnienia funkcjonowania publicznego transportu zbiorowego w zakresie przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej. FRPA jest  państwowym funduszem celowym. Jego dysponentem jest minister właściwy do spraw transportu.

Funkcjonowanie Funduszu zostało zaplanowane w perspektywie wieloletniej. Począwszy od 2020 r. dysponent Funduszu dokonuje podziału kwoty planowanych przychodów Funduszu, która corocznie wynosi 800 mln zł.

Dzięki temu powstają nowe linie komunikacyjne, a mieszkańcy przede wszystkim z mniejszych miejscowości, mają możliwość dotarcia środkami transportu publicznego do pracy, szkół, placówek zdrowia i instytucji kultury. Zwiększenie siatki połączeń autobusowych stwarza także możliwość znalezienia pracy w miejscowościach, do których dojazd był dotychczas utrudniony lub niemożliwy. 

Obserwujemy coraz większe zainteresowanie samorządów uruchamianiem połączeń z dofinansowaniem z FRPA. W 2019 r. dofinansowanych zostało 1228 linii komunikacyjnych kwotą 10 mln zł.  W 2020 r. przewozy wykonywane były na 2834 liniach komunikacyjnych, które zostały dofinansowane kwotą 139 mln zł.  W 2021 r. dopłatą z Funduszu objęto w skali kraju 4371 linii komunikacyjnych, na których dofinansowanie została wydatkowana kwota 358 mln zł. W ramach naboru wniosków na 2022 r. dopłatą objęto 5508 linii komunikacyjnych, a kwota przeznaczona na dofinansowanie tych linii wyniosła 528 mln zł.

Według danych przekazanych przez Wojewodów na podstawie wniosków organizatorów o objęcie w 2023 r. dopłatą z Funduszu, dopłatą objęto 6703 linie komunikacyjne, a łączna wnioskowana kwota dopłaty z Funduszu wynosi 783 mln zł. Należy wskazać, że dane za rok 2023 r. nie są danymi ostatecznymi i mogą ulec zmianie.

Dopłacie ze środków FRPA podlegają linie komunikacyjne niefunkcjonujące co najmniej 3 miesiące przed dniem wejścia w życie ww. ustawy oraz na które umowa o świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego została zawarta po dniu wejścia jej w życie.

Środki Funduszu są przeznaczone na dofinansowanie zadań zapewnianiających funkcjonowanie przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej, z wyłączeniem komunikacji miejskiej. Dofinansowanie jest przyznawane w formie dopłaty do kwoty deficytu pojedynczej linii komunikacyjnej w przewozach autobusowych o charakterze użyteczności publicznej.

Podział środków FRPA na dany rok budżetowy dla poszczególnych województw jest dokonywany na podstawie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów.

Sposób i terminowość wykonania zadania, na które zostało udzielone dofinansowanie oraz prawidłowość wyliczenia dopłaty pod względem zgodności z umową o dopłatę, są kontrolowane przez właściwego wojewodę.

Wśród kryteriów, na podstawie których wojewoda dokonuje podziału środków Funduszu na rzecz organizatorów tj. jednostek samorządu terytorialnego, będzie m.in. realizacja potrzeb osób niepełnosprawnych i osób o ograniczonej sprawności ruchowej. Przepisy ustawy mają także na celu zwiększenie dostępności połączeń autobusowych o charakterze użyteczności publicznej dla tych osób.

14 sierpnia 2023 r. Prezydent RP podpisał ustawę z dnia 16 czerwca 2023 r. o zmianie ustawy o publicznym transporcie zbiorowym oraz niektórych innych ustaw, w tym również ustawy o Funduszu rozwoju przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej. Ustawa zakłada m.in. zwiększenie budżetu Funduszu z 800 mln zł do 1 mld zł, umożliwienie wojewodom zawierania z organizatorami publicznego transportu zbiorowego oprócz rocznych umów o dopłatę także wieloletnich umów o dopłatę z Funduszu, a także utrzymanie od 2024 r.  bezterminowo obecnego poziomu dopłaty z Funduszu do 1 wozokilometra przewozu o charakterze użyteczności publicznej w kwocie nie wyższej niż 3,00 zł. Jednocześnie organizator (samorząd terytorialny) jest zobowiązany dopłacić do kwoty deficytu na danej linii komunikacyjnej nie mniej niż 10 proc. ze środków własnych.

Przepisy wyżej wskazanej ustawy wejdą w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia.