Maszynista, by prowadzić pociąg, potrzebuje dwóch dokumentów: licencji maszynisty, którą wydaje Prezes UTK oraz świadectwa maszynisty, które uzyskuje się u pracodawcy (przewoźnika, zarządcy infrastruktury). Obecnie szkolenia dla kandydatów na maszynistów prowadzą ośrodki szkolenia i egzaminowania maszynistów i kandydatów na maszynistów. W tych samych miejscach przeprowadzane są egzaminy na licencję i świadectwo. Po zmianie przepisów ośrodki szkolenia będą zajmować się jedynie przygotowaniem kandydatów na maszynistów. Egzamin na licencję i pierwsze świadectwo będzie państwowy, przeprowadzany przez Prezesa UTK.

Centrum Egzaminowania i Monitorowania Maszynistów (CEMM) będzie wyposażone w nowoczesne sale egzaminacyjne oraz trzy symulatory. Urządzenia będą przeznaczone do realizacji sesji egzaminacyjnych dla różnych kategorii świadectwa maszynisty. Odwzorowane będą lokomotywa, zespół trakcyjny oraz pojazd specjalny lub lokomotywa z polem widzenia 360°. Wyjątkowe w porównaniu z symulatorami dostępnymi obecnie na rynku szkoleniowym w Polsce jest wyposażenie w zunifikowane pulpity, zgodne z ogólnie obowiązującymi wymaganiami dotyczącymi ergonomii i prawidłowego rozmieszczenia przyrządów, a w szczególności z technicznymi specyfikacjami interoperacyjności dla lokomotyw i taboru pasażerskiego (TSI Loc&Pas). Zapewni to miarodajne, porównywalne i powtarzalne prowadzenie egzaminów. W symulatorach wykorzystane będzie odwzorowanie ponad 5 000 km rzeczywistych tras kolejowych.
 
Polska będzie drugim po Holandii krajem UE wykorzystującym symulatory do egzaminowania. Dokonywana w trakcie egzaminów weryfikacja nabytej wiedzy i umiejętności stanowi rodzaj sprawdzenia poprawności przeprowadzonych szkoleń oraz ocenę i potwierdzenie zdolności kandydatów do samodzielnego prowadzenia pojazdów kolejowych.

Projekt pn. Poprawa bezpieczeństwa kolejowego poprzez budowę Systemu Egzaminowania i Monitorowania Maszynistów obejmuje jednak znacznie szersze działania. W jego ramach powstanie również krajowy rejestr maszynistów i prowadzących pojazdy kolejowe. Rejestr będzie gromadził w jednym miejscu wszelkie dostępne informacje o osobach uprawnionych do prowadzenia pojazdów kolejowych, posiadanych przez nich uprawnieniach i kwalifikacjach, a także o przebiegu ścieżki zawodowej. Rejestr umożliwi stałe monitorowanie zatrudnienia maszynistów i ich uprawnień oraz pozwoli na skuteczną wymianę informacji pomiędzy pracodawcami w ramach zarządzania ryzykiem.
 
W efekcie, zrealizowany i skutecznie wdrożony proces przyczyni się do poprawy bezpieczeństwa transportu kolejowego poprzez minimalizację liczby zdarzeń kolejowych w ramach systemu kolejowego, w których zasadniczą rolę odgrywa czynnik ludzki.
 
Wartość projektu to ponad 46 mln złotych, z czego blisko 40 mln pochodzi z dofinansowania UE.