Międzynarodowe organizacje lotnicze

Lotnictwo cywilne jest dziedziną podlegającą w bardzo dużym stopniu międzynarodowym regulacjom. Są one tworzone przez organizacje międzynarodowe, przepisy Unii Europejskiej oraz umowy międzynarodowe.

Wiele kluczowych przepisów w zakresie lotnictwa cywilnego powstaje w Unii Europejskiej.

Przepisy te formułowane są na 3 poziomach

akty prawodawcze, formułowane w rozporządzeniach, dyrektywach lub decyzjach Unii Europejskiej, przyjmowane w zdecydowanej większości w zwykłej procedurze ustawodawczej, a więc uchwalane na podstawie wniosku Komisji Europejskiej przez Radę i Parlament Europejski;
przepisy wykonawcze i delegowane, formułowane w rozporządzeniach i decyzjach Komisji Europejskiej, często przyjmowane w konsultacji z państwami członkowskimi UE;
przepisy techniczne i operacyjne, formułowane przez wyspecjalizowane agencje UE. W zakresie lotnictwa cywilnego większość przepisów technicznych i operacyjnych to decyzje dotyczące procedur operacyjnych, certyfikacji, specyfikacji oraz licencjonowania, formułowane przez Europejską Agencję Bezpieczeństwa Lotniczego (European Aviation Safety Agency - EASA), z siedzibą w Kolonii (Niemcy).

Agencja Unii Europejskiej ds. Bezpieczeństwa Lotniczego

Jest to agencja Unii Europejskiej powołana do realizacji określonych zadań nadzorczych i wykonawczych w zakresie bezpieczeństwa lotniczego.

Do głównych organów EASA należą: Zarząd, Dyrektor Wykonawczy oraz Komisje odwoławcze. Agencją zarządza Dyrektor Wykonawczy. W skład Zarządu (Management Board) Agencji wchodzi obecnie 32 członków. Są to reprezentanci państw członkowskich (27), jeden przedstawiciel Komisji Europejskiej oraz członkowie z Norwegii, Lichtensteinu, Islandii i Szwajcarii (te 4 państwa - bez prawa głosu). Na podstawie umów stowarzyszeniowych oraz art. 27 i 66 rozporządzenia 216/2008 w posiedzeniach Zarządu mogą uczestniczyć reprezentanci państw trzecich z Europy jako obserwatorzy. Obecnie status taki posiadają Albania, Bośnia i Hercegowina, Gruzja, Mołdawia, Czarnogóra, Macedonia Północna. Kadencja członków Zarządu wynosi 5 lat, z kolei Prezesa Zarządu oraz jego Zastępcy 3 lata.

Podstawa prawna

EASA rozpoczęła działalność we wrześniu 2003 r. na podstawie rozporządzenia (WE) nr 1592/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z 15 lipca 2002 r. (Dz.U. L 240 z 7.9.2002 uchylone rozporządzeniem (WE) nr 216/2008).
Obecnie podstawą prawną funkcjonowania jest rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1139 z dnia 4 lipca 2018 r. w sprawie wspólnych zasad w dziedzinie lotnictwa cywilnego i utworzenia Agencji Unii Europejskiej ds. Bezpieczeństwa Lotniczego oraz zmieniającego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 2111/2005, (WE) nr 1008/2008, (UE) nr 996/2010, (UE) nr 376/2014 i dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/30/UE i 2014/53/UE, a także uchylającego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 552/2004 i (WE) nr 216/2008 i rozporządzenie Rady (EWG) nr 3922/91

Organizacja Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego (International Civil Aviation Organization – ICAO)

Jest to najważniejsza lotnicza organizacja międzynarodowa, z siedzibą w Montrealu (Kanada). ICAO została powołana w 1944 r. na mocy Konwencji o międzynarodowym lotnictwie cywilnym, podpisanej w Chicago 7 grudnia 1944 r.

ICAO zajmuje się ustalaniem międzynarodowych standardów w zakresie bezpieczeństwa, efektywności i regularności komunikacji lotniczej oraz promuje planowanie i rozwój transportu powietrznego. Najważniejszym organem tej organizacji jest Zgromadzenie, które zbiera się co najmniej raz na 3 lata.

Bieżące prace w ramach organizacji koordynowane są przez Radę ICAO, w skład której wchodzą przedstawiciele 36 państw członkowskich tej organizacji.

Europejska Konferecja Lotnictwa Cywilnego (European Civil Aviation Conference - ECAC)

ECAC jest regionalną konsultatywną organizacją międzyrządową, zajmującą się współpracą w dziedzinie lotnictwa cywilnego w Europie, z siedzibą w Paryżu (Francja). ECAC utworzona została w wyniku zaleceń Konferencji ds. koordynacji europejskiego transportu lotniczego, zwołanej z inicjatywy Rady Europy przez ICAO w Strasburgu w dniach 21 kwietnia – 8 maja 1954 r.

Obecnie ECAC liczy 44 państwa członkowskie.

Europejska Organizacja ds. Bezpieczeństwa Żeglugi Powietrznej (European Organisation for the Safety of Air Navigation - EUROCONTROL)

EUROCONTROL jest międzynarodową organizacją powołaną w 13 grudnia 1960 r. na mocy Konwencji Brukselskiej o współpracy dotyczącej bezpieczeństwa żeglugi powietrznej przez sześć państw założycieli: Belgię, Francję, Holandię, Luksemburg, Niemcy i Wielką Brytanię. Siedzibą organizacja jest Bruksela (Belgia). Obecnie członkami EUROCONTROL jest 41 państw (28 państw Unii Europejskiej, a także Albania, Armenia, Bośnia i Hercegowina, Czarnogóra, Gruzja, Mołdawia, Monako, Norwegia, Serbia, Szwajcaria, Republika Macedonii, Turcja, Ukraina). Polska przystąpiła do EUROCONTROL we wrześniu 2004 roku.