Rząd chce usprawnić proces inwestycyjny związany z utworzeniem Centralnego Portu Komunikacyjnego. Zwiększy się także zakres realizacji CPK o działania ukierunkowane na pobudzenie polskiej gospodarki. Chodzi o powstanie w centralnej Polsce globalnego węzła przepływu ludzi i dóbr oraz o lokalizację nowych inwestycji w sektorach wysokorozwiniętych.

Centralny Port Komunikacyjny to nowy system transportowy dla Polski, który zintegruje transport lotniczy, kolejowy i drogowy. W ramach tego projektu w odległości 37 km na zachód od Warszawy, na obszarze ok. 28 km kw. zostanie wybudowany Port Lotniczy Solidarność, który w ramach pierwszego etapu będzie w stanie obsługiwać 40 mln pasażerów rocznie.

W skład CPK wejdą też inwestycje kolejowe: węzeł w bezpośredniej bliskości portu lotniczego i połączenia na terenie kraju, które umożliwią przejazd między Warszawą a największymi polskimi miastami w czasie nie dłuższym niż 2,5 godz. Inwestycje CPK powinny umożliwić stworzenie prawie 300 tys. nowych miejsc pracy do 2040 roku. W rejonie Portu Solidarność powstanie Airport City, w skład którego wejdą m.in. obiekty targowo-kongresowe, konferencyjne i biurowe.

Przedsiębiorstwo państwowe „Porty Lotnicze” (PPL) zostanie przekształcone w spółkę akcyjną o nazwie „Polskie Porty Lotnicze Spółka Akcyjna”, w której Skarb Państwa będzie jedynym akcjonariuszem. Następnie akcje należące do Skarbu Państwa zostaną wniesione do Centralnego Portu Komunikacyjnego sp. z o.o. Rozwiązanie to spowoduje integrację PPL z CPK poprzez skupienie w jednym podmiocie kompetencji i odpowiedzialności dotyczących planowania i zarządzania krajową infrastrukturą lotniskową. Pozwoli to również na zwiększenie koordynacji działań inwestycyjnych w tym zakresie. Jedynie silna grupa kapitałowa będzie mogła efektywniej przeciwstawić się wymaganiom rynkowym i być generatorem rozwoju gospodarczego, a jednocześnie w sytuacjach nadzwyczajnych (np. kryzys wywołany pandemią) być stabilnym oparciem dla całego sektora.

Spółka celowa otrzyma uprawnienia w celu sprawnej realizacji inwestycji i inwestycji towarzyszących. Chodzi o wyposażenie w uprawnienia odpowiadające uprawnieniom innych inwestorów celu publicznego, co umożliwi wykorzystanie specustaw inwestycyjnych dla realizacji inwestycji towarzyszących projektowi CPK. W zakresie inwestycji kolejowych spółka celowa uzyska status wnioskodawcy wszczęcia postępowania o wydanie decyzji o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej oraz beneficjenta tej decyzji. Wprowadzona zostanie możliwość wczesnej realizacji prac przygotowawczych inwestycji (na wzór rozwiązań prawnych dot. budowy obiektów energetyki jądrowej).

Ustanowione zostaną nowe zadania Pełnomocnika Rządu ds. Centralnego Portu Komunikacyjnego i spółki. Pełnomocnik będzie odpowiedzialny za zapewnienie optymalnych warunków rozwoju społeczno-gospodarczego oraz przestrzennego regionu CPK. Umożliwi to efektywne zaplanowanie takich elementów inwestycji jak Airport City oraz nowe obszary mieszkaniowe i gospodarcze:

Chodzi o zapewnienie kompleksowej interwencji publicznej w sferze gospodarki, planowania przestrzennego oraz zrównoważonego rozwoju. Realizacja inwestycji będzie się wiązać z intensywnymi przemianami jej otoczenia (urbanizacją terenów, zmianą szlaków komunikacyjnych), jak również wpłynie korzystnie na szeroko rozumiane życie społeczno-gospodarcze (ożywienie gospodarcze obszaru otoczenia lotniska, zmiany na rynku pracy wynikające z rosnącego zapotrzebowania na kadrę oraz usługi). Rozwój szybkich połączeń kolejowych wpłynie również na rozwój poszczególnych regionów, w szczególności tych zagrożonych wykluczeniem komunikacyjnym.

Wprowadzone zostaną zmiany wynikające z dialogu ze stroną społeczną. Przyjęte zostaną punktowe modyfikacje zasad pozyskiwania nieruchomości, będące efektem dialogu ze stroną społeczną (efektem tego dialogu są również rozwiązania w innych obszarach, m. in. Program Dobrowolnych Nabyć - projekt przewiduje szereg zachęt do zbywania nieruchomości na szerokim obszarze przyszłej lokalizacji CPK przed formalnym ustaleniem tej lokalizacji w drodze decyzji administracyjnej). Dotyczy to w pozostałym zakresie:

• zwiększenia zaliczki na poczet odszkodowania (po decyzji I instancji) oraz rozszerzenia kręgu uprawnionych do uzyskania zaliczki;
• wprowadzenia mechanizmu umożliwiającego wydłużenie terminu wydania nieruchomości po wydaniu decyzji lokalizacyjnej CPK, ponad ustawowe 120 dni – zależnie od możliwości wynikających z harmonogramu robót przygotowawczych i budowlanych.

Oczekiwanym efektem nowych przepisów będzie wyeliminowanie wątpliwości interpretacyjnych oraz ograniczenie obciążeń administracyjnych, co wpłynie pozytywnie na skrócenie procesu inwestycyjnego.