Tegoroczne hasło podkreśla znaczenie działań mających na celu ochronę i zrównoważone użytkowanie terenów podmokłych dla zapewnienia dobrobytu ludzi i dobrego stanu środowiska. W centrum uwagi tegorocznej kampanii jest pilne wezwanie do działania poprzez mądre zarządzanie terenami podmokłymi i korzystanie z nich w sposób zrównoważony, a także przywracanie utraconych i zdegradowanych terenów podmokłych w celu zwiększenia bioróżnorodności.

Data obchodów Światowego Dnia Mokradeł upamiętnia podpisanie Konwencji o obszarach wodno-błotnych mających znaczenie międzynarodowe, zwłaszcza jako środowisko życiowe ptactwa wodnego, zwanej konwencją ramsarską. W tym roku przypada 51. rocznica tego wydarzenia.

Celem konwencji ramsarskiej jest ochrona i utrzymanie w niezmienionym stanie obszarów określanych jako wodno-błotne, poprzez działania na szczeblu krajowym i lokalnym oraz współpracę międzynarodową, a także podnoszenie świadomości społecznej w zakresie roli obszarów wodno-błotnych w kontekście zrównoważonego rozwoju na świecie.

Pierwszy raz Światowy Dzień Mokradeł świętowano w 1997 r. Dotychczas konwencję ratyfikowało 171 państw ze wszystkich regionów świata.

Ministerstwo Infrastruktury prowadzi działania zmierzające m.in. do zachowania i odtwarzania mokradeł.

Ministerstwo Infrastruktury opracowało Program przeciwdziałania niedoborowi wody na lata 2021-2027, z perspektywą do roku 2030 (PPNW). Jest to pierwszy dokument o charakterze strategicznym kompleksowo omawiający możliwości i niezbędne kierunki działań w zakresie rozwoju retencji wodnej. W ramach PPNW dokonano analizy stanu obszarów mokradłowych, w tym ilości retencjonowanej w nich wody.

PPNW obejmuje działania z zakresu odtwarzania obszarów mokradłowych, co wpisuje się w założenia konwencji ramsarskiej. Działania zaplanowane w PPNW przyczynią się do właściwego zarządzania wodą i zapewnienia odpowiednich zasobów wodnych obszarom mokradłowym. Wśród najważniejszych działań  w zakresie ochrony mokradeł w Programie wskazano: renaturyzację ekosystemów mokradłowych, renaturyzację rzek, realizację i odtwarzanie obiektów małej retencji i mikroretencji na terenach leśnych, budowę pozostałych obiektów hydrotechnicznych w lasach z wyłączeniem zbiorników małej retencji, realizację i odtwarzanie obiektów małej retencji i mikroretencji na terenach rolniczych, ochronę obszarów okresowo zalewanych.

Długoterminowe kierunki działań w zakresie rozwoju retencji oraz przeciwdziałania skutkom suszy zaprezentowano również w Planie przeciwdziałania skutkom suszy (PPSS) opracowanym przez Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie. W Planie wskazano, że mokradła pełnią ważną funkcję w środowisku przez podtrzymywanie obiegu wody. Siedliska hydrogeniczne odgrywają dużą rolę w bilansie wodnym zlewni, wywierają bowiem wpływ na wielkość i dynamikę przepływu wody w cieku, położenie wód gruntowych oraz wielkość zasobów wodnych.

Szczególna rola przypada torfowiskom, które porównuje się do jezior i mówi o nich jak o zbiornikach retencyjnych. Nieodwodnione złoża torfowe w 75–85% objętości są wypełnione wodą. Szacuje się, że w złożach torfu w Polsce jest zmagazynowanych 35 mld m³ wody, z czego tylko średnio około 480 mln m³ (niecałe 1,4 proc.) bierze udział w ciągu roku w jej czynnym obiegu. Jest to woda, która powierzchniowo lub wgłębnie odpływa z torfowiska lub z niego wyparowuje.

Oprócz torfowisk, również mokradła innych rodzajów stale lub okresowo retencjonują wodę w złożach utworów hydrogenicznych bądź na powierzchni terenu i przeciwdziałają nadmiernemu sczerpywaniu jej zasobów podziemnych oraz powierzchniowych. Ich możliwości w tym zakresie wynikają głównie z warunków dopływu i odpływu wody. Im większy jest powierzchniowy udział mokradeł (a więc i różnego rodzaju obniżeń terenu) na określonym obszarze, tym większe są jego zdolności retencyjne.

Obecnie dużym zagrożeniem dla obszarów wodno-błotnych jest ich odwadnianie. Wszelkiego rodzaju odwodnienia siedlisk hydrogenicznych przyczyniają się do naruszenia naturalnych stosunków wodnych, co powoduje niekorzystne zmiany w reżimie hydrologicznym. Zjawisko zanikania mokradeł bardzo negatywnie odbija się na gospodarce wodnej całych regionów i ich bilansie wodnym. Dlatego też ochrona i odtwarzanie terenów mokradłowych może być jedną z możliwości powiększania zasobów dyspozycyjnych wód.

Zapraszamy do włączenia się w obchody Światowego Dnia Mokradeł. Pod linkiem https://www.worldwetlandsday.org/ można znaleźć rejestr wydarzeń na świecie, zbiór działań dla mokradeł oraz różne materiały związane z popularyzacją tego dnia (w załącznikach polskojęzyczne wersje materiałów).