Wdrożenie Programu działań wynika z realizacji tzw. dyrektywy azotanowej, zgodnie z którą dokument ten podlega przeglądowi i aktualizacji co 4 lata. Jego głównym zadaniem jest ograniczenie oddziaływania sektora rolniczego na stan wód powierzchniowych i podziemnych poprzez racjonalną gospodarkę nawozami, skutkującą zmniejszeniem spływu substancji biogennych do wód.

W wyniku przeprowadzonych analiz i prac Ministerstwo Infrastruktury, w uzgodnieniu z Ministerstwem Rolnictwa i Rozwoju Wsi, przygotowało aktualizację Programu działań obowiązującego od 2018 r. Nowy Program uwzględnia postęp i zmiany zachodzące w rolnictwie, bazując na najnowszych wynikach badań w zakresie nauk rolniczych. Wprowadzone rozwiązania mają na celu dalszą poprawę jakości wód powierzchniowych i podziemnych, poprzez umożliwienie lepszego wykorzystania składników pokarmowych przez rośliny i w konsekwencji ograniczenie dopływu azotanów do tych wód.

Dzięki wprowadzonym zmianom w Programie działań rolnicy będą mogli rozpocząć nawożenie w lutym, jeżeli warunki pogodowe będą wskazywać na rozpoczęcie wegetacji. Termin rozpoczęcia nawożenia związany jest z przejściem średniej dobowej temperatury w kolejnych 5 dniach przez próg 3 °C dla roślin zasianych jesienią, upraw trwałych, upraw wieloletnich i trwałych użytków zielonych oraz 5 °C dla pozostałych upraw.

W rozporządzeniu dodano nowe grupy zwierząt, takie jak: osły, bawoły, lamy, alpaki oraz uporządkowano podział na grupy technologiczne dla innych gatunków. Uwzględnione zostały także zasady obliczania produkcji nawozów naturalnych w przypadku otwartego systemu utrzymania zwierząt.

W nowych przepisach zaktualizowano dane wykorzystywane do obliczania dawki nawozów azotowych mineralnych oraz wartości pobrania jednostkowego azotu, które określają ilość tego makroelementu pobieraną przez rośliny.

W rozporządzeniu zostały również wprowadzone ułatwienia w zakresie prawidłowego rolniczego wykorzystania ścieków i komunalnych osadów ściekowych, jako źródła azotu i innych substancji odżywczych, pozwalające na odpowiednie zbilansowanie tego makroelementu w planie nawożenia.

Dodatkowo w Programie działań wprowadzono następujące przepisy przejściowe:

• plany nawożenia azotem albo obliczenia maksymalnych dawek azotu opracowane lub wykonane przed dniem wejścia w życie nowego Programu, na podstawie przepisów Programu z 2020 r. zachowują ważność do 31 grudnia 2023 r.
• w przypadku rozpoczęcia budowy, przebudowy lub zakupu miejsc do przechowywania nawozów naturalnych przed wejściem w życie nowego Programu zachowują ważność obliczenia pojemności lub powierzchni wykonane zgodnie z dotychczasowym Programem.

Więcej informacji o Programie działań znajduje się na stronie Ministerstwa Infrastruktury w zakładce Ochrona wód przed azotanami.

W serwisie Agrometeo Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej dostępne są mapy wraz z wykazami powiatów, w których nastąpiło przejście średniej dobowej temperatury powietrza przez próg 3°C lub 5°C.

Treść rozporządzenia dostępna jest w Dzienniku Ustaw: https://dziennikustaw.gov.pl/DU/2023/244.