Celem badań było poznanie stanu wiedzy, zainteresowania i postaw mieszkańców Polski względem: największych wyzwań dla Polski dot. problemów środowiska naturalnego oraz jego ochrony, jakości powietrza, gospodarowania odpadami, zmian klimatu, a także działań indywidualnych i zachowań konsumenckich wspierających ochronę środowiska.

Największe wyzwania dla Polski a problemy środowiska naturalnego

Respondenci poproszeni o wskazanie trzech dziedzin, w których nasz kraj ma najwięcej problemów do rozwiązania, głównie podawali ochronę środowiska – tak wybrało 52% mieszkańców Polski. Zdaniem badanych największym problemem środowiska naturalnego jest zanieczyszczenie powietrza (59%), problem odpadów (50%) i zanieczyszczenie wód, problemy z wodą (34%).

Środowisko naturalne i jego ochrona

Najczęściej wskazywanym powodem, dla którego warto chronić środowisko, jest troska o przyszłe pokolenia. Ten powód wybrało prawie trzy czwarte badanych (73%) i jest to najwyższy uzyskany wynik na przestrzeni wszystkich edycji badania. Na drugim miejscu z wynikiem 63% znalazła się dbałość i troska o zdrowie człowieka. Przyroda jako wartość sama w sobie to powód wybrany przez prawie połowę badanych (49%). Co dziesiąty respondent wskazał oszczędność i względy ekonomiczne.

W opinii respondentów stan środowiska w największym stopniu zależy od aktywności każdego z nas (69%). Z kolei najbardziej popularnymi źródłami informacji o środowisku naturalnym są internet (72%), telewizja (65%) i prasa (27%).

Jakość powietrza

Za najczęstszy powód zanieczyszczenia powietrza w Polsce respondenci uznali emisję z indywidualnych źródeł, czyli pieców domowych. Z roku na rok zmniejsza się ważność emisji z dużych obiektów energetycznych spalania, fabryk itp.

Najwięcej gospodarstw domowych korzysta z podłączenia do sieci ciepłowniczej, aby ogrzać swoje mieszkanie (31%). W tym roku znacznie wzrósł odsetek osób, gdzie głównym rodzajem ogrzewania jest gaz (28%), a zmalał – węgiel (14% – różnica o 21 p.p. w porównaniu z 2018 r.).

Ponad połowa osób korzystających z węgla lub pelletu/brykietu deklaruje chęć zmiany swojego pieca na bardziej ekologiczne źródło energii. W celu poprawy jakości powietrza badani najczęściej wskazywali, że należy wymienić stare piece węglowe na piece niskoemisyjne (54%) oraz stosować odnawialne źródła energii (33%).

Gospodarowanie odpadami

Prawie wszyscy badani deklarują regularne segregowanie odpadów (96%), co jest zdecydowanie najwyższym odsetkiem na przestrzeni wszystkich edycji badania.  Uzyskany wynik najprawdopodobniej wynika z nowelizacji ustawy, która wprowadziła prawny obowiązek segregacji odpadów dla wszystkich.

Do najczęstszych przyczyn niesegregowania odpadów należą opinie, że w okolicy brakuje odpowiednich pojemników (33%) oraz w domu nie ma miejsca na segregowanie odpadów (31%).

Najczęściej segregowanymi od reszty odpadów są: plastik (2020 r.: 97% vs 2018: 82%), papier (2020 r.: 91% vs 2018 r.: 70%), szkło (2020 r.: 90% vs 2018 r.: 81%) oraz odpady organiczne (2020 r.: 79% vs 2018 r.: 50%).

Zmiany klimatu

Siedmiu na dziesięciu mieszkańców Polski uważa zmiany klimatu za bardzo poważny problem, a co czwarty mieszkaniec uważa, że jest raczej ważny.

Dwie trzecie badanych w ciągu ostatniego roku zauważyło prowadzone działania informacyjne i edukacyjne w zakresie ekologii i zmian klimatu.

Wspierające ochronę środowiska i klimatu działania indywidualne i zachowania konsumenckie

Świadomość ekologiczna mieszkańców Polski uległa zmianie, jeśli chodzi o zachowania konsumenckie. Respondenci znacznie częściej niż w poprzednich latach zwracają uwagę na ograniczenie zużycia wody (ponad 90% wskazań) oraz wybierają rozwiązania ekologiczne, nawet wtedy, gdy oznacza to dodatkowy koszt (82%). 61% badanych zadeklarowało, że może skorzystać z roweru bądź komunikacji miejskiej zamiast samochodu.

Już ponad 95% mieszkańców Polski deklaruje, że oszczędza energię w domu. Najczęściej wskazywanymi sposobami jej oszczędzania są: gaszenie świateł w nieużywanych pomieszczeniach, stosowanie energooszczędnych źródeł światła czy zakup energooszczędnych urządzeń gospodarstwa domowego.

Jedna trzecia respondentów planuje podjęcie dodatkowych działań, które zwiększą efektywność energetyczną i umożliwią zmniejszenie rachunków za energię. Osoby te najczęściej planują zastosować odnawialne źródła energii. Ponad 3/4 badanych jest skłonnych wydać więcej na „czystą” energię, a odsetek ten jest prawie cztery razy wyższy od uzyskanego w 2018 r.

---

Badanie trackingowe jest realizowane od 2011 r., a dzięki jego cykliczności możemy śledzić dynamikę zmian, jakie zachodzą w świadomości i zachowaniach ekologicznych mieszkańców Polski. Obecnie jest to szósta edycja badania.

Świadomość jest rozumiana jako wiedza i zainteresowanie, które posiadają mieszkańcy Polski w zakresie środowiska naturalnego i jego ochrony. Natomiast zachowania to wszelkie działania, których może podjąć się każdy, aby pozytywnie wpłynąć na stan środowiska.

Badanie trackingowe przeprowadzano na losowej próbie reprezentatywnej ogółu ludności Polski (n=1015) w wieku powyżej 15 lat. W tym roku uległa zmianie technika realizacji badania. Ze względu na panująca pandemię COVID-19 badanie zostało przeprowadzone techniką CATI, czyli poprzez wywiady telefoniczne, a nie jak w poprzednich edycjach techniką CAPI.

Badanie świadomości i zachowań ekologicznych mieszkańców Polski (raport z badania trackingowego)