Ekoprojekt
Wszystkie produkty mają wpływ na środowisko naturalne w czasie ich cyklu życia, obejmującego wszystkie etapy tj. od wykorzystania surowców i zasobów naturalnych, poprzez produkcję, pakowanie, transport, użytkowanie, recykling do ostatecznego ich zniszczenia oraz utylizacji odpadów. Więcej niż 80% wpływu na środowisko mają decyzję podejmowane już na etapie projektowania produktów. W celu poprawy efektywności energetycznej oraz zmniejszenia oddziaływania na środowisko produktów, w tym urządzeń do użytku domowego oraz stosowanych w sektorach usług i przemysłu została wydana dyrektywa ramowa 2005/32/WE ustanawiająca ogólne zasady ustalania wymogów dotyczących ekoprojektu dla produktów wykorzystujących energię, zmieniona dyrektywą 2009/125/WE ustanawiającą ogólne zasady ustalania wymogów dotyczących ekoprojektu dla produktów związanych z energią.
Komisja Europejska opracowała rozporządzenia wykonawcze do ww. dyrektyw zawierające wymagania dotyczące poszczególnych grup produktów. Rozporządzenia te są bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich UE od dnia ich wejścia w życie.
Rozporządzenia już obowiązujące:
KOMPUTERY I SERWERY
Celem rozporządzenia UE 2019/424 jest ograniczenie wpływu na środowisko serwerów i urządzeń do przechowywania danych poprzez wprowadzenie kompleksowych przepisów dotyczących efektywności energetycznej, takich jak minimalna sprawność zasilaczy i serwerów w stanie aktywnym, maksymalne zużycie energii w stanie bezczynności oraz informacje na temat warunków pracy tych urządzeń. Rozporządzenie uwzględnia również aspekty gospodarki w obiegu zamkniętym, takie jak wymogi dotyczące kluczowych komponentów i surowców krytycznych, dostępności funkcji bezpiecznego usuwania danych oraz dostarczania najnowszej dostępnej wersji oprogramowania.
KOTŁY NA PALIWA STAŁE
KOTŁY WODY GORĄCEJ OPALANE PALIWEM PŁYNNYM LUB GAZOWYM
LODÓWKI I SZAFY CHŁODNICZE
Nowelizacja Rozporządzenia Komisji z 2019 r. wprowadza dodatkowo po raz pierwszy wymogi dotyczące możliwości naprawy i recyklingu, które przyczynią się do realizacji celów gospodarki w obiegu zamkniętym poprzez wydłużenie żywotności tych urządzeń, poprzez wymogi dotyczące ich konserwacji i możliwości ponownego użycia oraz w zakresie modernizacji, zdolności do recyklingu i postępowania z odpadami.
URZĄDZENIA CHŁODNICZE Z FUNKCJĄ SPRZEDAŻY BEZPOŚREDNIEJ
MIEJSCOWE OGRZEWACZE POMIESZCZEŃ
ODKURZACZE
OGRZEWACZE POMIESZCZEŃ I PODGRZEWACZE WODY
OŚWIETLENIE
Przepisy dotyczące ekoprojektu dla produktów oświetleniowych są obowiązkowe dla wszystkich producentów i importerów chcących sprzedawać swoje produkty w UE. Od dnia 1 września 2021 r. dotychczasowe przepisy określone w rozporządzeniach (WE) nr 244/2009, (WE) nr 245/2009 i (UE) nr 1194/2012 zostają uchylone i zastąpione nowym Rozporządzeniem (UE) 2019/2020 ustanawiającym wymogi dotyczące ekoprojektu dla źródeł światła i oddzielnego osprzętu sterującego. Załączniku III znajdują się wyłączenia ze stosowania ww. rozporządzenia.
PIEKARNIKI, PŁYTY GRZEJNE I OKAPY NADKUCHENNE
POMPY
PRALKI i PRALKO-SUSZARKI
Nowe rozporządzenie odzwierciedla potrzeby użytkowników, zawiera dodatkowe przepisy w zakresie informowania na temat elementów służących naprawie i recyklingu tych urządzeń. Przez okres 10 lat, musi być dostępny dla wszystkich użytkowników, wykaz części zamiennych, takich jak zawiasy, zamki i uszczelki do drzwi, plastikowe elementy peryferyjne, dozowniki detergentów itp. Natomiast profesjonalne warsztaty naprawcze będą miały zapewniony przez producentów dostęp do części zamiennych i informacji potrzebnych do naprawy i profesjonalnej konserwacji urządzeń objętych zakresem rozporządzenia.
PRODUKTY DO OGRZEWANIA I CHŁODZENIA POWIETRZNEGO
SET-TOP BOKSY
SILNIKI ELEKTRYCZNE
Przepisy dotyczące ekoprojektu dla silników elektrycznych i napędów o zmiennej prędkości obrotowej są obowiązkowe dla wszystkich producentów i dostawców chcących sprzedawać swoje produkty w UE.
Rozporządzenie w sprawie silników elektrycznych i napędów o zmiennej prędkości (UE) 2019/1781 wchodzi w życie z dniem 1 lipca 2021 r., zastępując rozporządzenie w sprawie ekoprojektu dla silników elektrycznych (WE) nr 640/2009.
Nowe rozporządzenie ma szerszy zakres i obejmuje silniki indukcyjne o pojedynczej prędkości, 50Hz, 60 Hz lub 50/60Hz, o następujących parametrach
- 2 do 8 biegunów
- jedno- lub trójfazowe
- moc znamionowa od 0,12 kW do 1 000 kW
- napięcie znamionowe od 50 V do 1 000 V
- oceniane na podstawie pracy ciągłej i pracy bezpośredniej w trybie on-line
Sprawność energetyczna silnika elektrycznego jest obliczana jako stosunek mocy wyjściowej mechanicznej do mocy wejściowej elektrycznej. Poziom sprawności energetycznej wyrażany jest w Międzynarodowych Klasach Efektywności Energetycznej (IE), przy czym IE1 jest klasą niższą, a IE5 najwyższą. Zgodnie z obowiązującym rozporządzeniem silniki muszą osiągnąć poziom sprawności IE2, IE3 lub IE4 w zależności od ich mocy znamionowej i innych właściwości. Dla przykładu, silniki trójfazowe o mocy znamionowej pomiędzy 0,75kW i równej lub niższej niż 1000kW muszą osiągnąć poziom IE3 do lipca 2021 roku. Silniki o mocy od 75kW do 200kW muszą osiągnąć poziom IE4 od lipca 2023 roku. Unia Europejska jest pierwszym miejscem na świecie, w którym poziom IE4 jest obowiązkowy dla niektórych kategorii silników.
Niektóre silniki zaprojektowane dla specyficznych warunków są wyłączone z tych zasad, na przykład te, które są zanurzone w cieczy, jak w systemach kanalizacyjnych.
Rozporządzenie reguluje również sprawność napędów o zmiennej prędkości. Napędy o zmiennej prędkości mają dwa poziomy sprawności (IE1 i IE2), a rozporządzenie wymaga, aby wszystkie napędy objęte zakresem rozporządzenia osiągnęły poziom IE2.
Zarówno silniki, jak i napędy podlegają wymaganiom informacyjnym, takim jak sprawność w różnych punktach obciążenia, pod względem prędkości i momentu obrotowego. Pomoże to inżynierom w optymalizacji wydajności całych systemów.
Rozporządzenie (UE) 2019/1781 zostało zmienione w 2021 r. przez rozporządzenie Komisji (UE) 2021/341, które ma na celu wyjaśnienie i poprawę wybranych aspektów niektórych rozporządzeń dotyczących ekoprojektu przyjętych w 2019 r.
SPRZĘT SPAWALNICZY
Wymogi dotyczące ekoprojektu mają zastosowanie do sprzętu spawalniczego sprzedawanego w UE, który składa się z produktów typu "business-to-business" wykorzystywanych w takich sektorach przemysłu jak budownictwo, energetyka i transport.
Celem rozporządzenia (UE) 2019/1784 ustanawiającego wymogi dotyczące ekoprojektu dla sprzętu do spawania jest ograniczenie wpływu tego sprzętu na środowisko w sposób zrównoważony dla przedsiębiorstw i skuteczny dla użytkowników.
Należy to osiągnąć poprzez zaproponowanie od stycznia 2023 r. zestawu wymogów mających wpływ na sprzęt do spawania, dotyczących obowiązkowych ograniczeń wydajności energetycznej, jak również aspektów gospodarki w obiegu zamkniętym (dostępność części zamiennych oraz informacji na temat ilości stosowanego drutu spawalniczego lub spoiwa).
Obowiązkowe wymogi dotyczące dostarczania informacji na temat wydajności, sprawności oraz naprawy i utylizacji będą miały zastosowanie od stycznia 2021 r.
SUSZARKI BĘBNOWE
TELEWIZORY
Rozporządzenie (UE) 2019/2021 dostosowuje minimalne wymogi do nowoczesnych technologii i zawiera dodatkowe wymogi mające na celu uwzględnienie możliwości naprawy w celu wydłużenia żywotności tych urządzeń. Części telewizora, które mogą łatwo ulec zniszczeniu, muszą być dostępne dla konsumentów w ciągu trzech tygodni, przez co najmniej siedem lat od momentu, w którym dany model nie jest już produkowany. Odnosi się to również do instrukcji naprawy i aktualizacji oprogramowania.
Nowe rozporządzenie jeszcze bardziej zaostrza maksymalne dopuszczalne zużycie energii, gdy telewizor jest wyłączony lub w stanie gotowości. Ponadto inteligentne telewizory muszą mieć domyślnie wyłączony tryb czuwania sieci, aby lepiej oszczędzać energię, gdy telewizor nie jest używany.
TRANSFORMATORY
W rozporządzeniu (UE) 2019/1783 wprowadza się ukierunkowane wyjątki od stosowania minimalnych wymogów dotyczących sprawności, mających zastosowanie od lipca 2021 r., oraz doprecyzowuje się niektóre przepisy zawarte w rozporządzeniu zmienianym.
TRYB CZUWANIA
WENTYLATORY I KLIMATYZATORY ORAZ SYSTEMY WENTYLACYJNE
ZASILACZE
ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) 2019/1782 z dnia 1 października 2019 r. ustanawiające wymogi dotyczące ekoprojektu dla zasilaczy zewnętrznych na podstawie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/125/WE oraz uchylające rozporządzenie Komisji (WE) nr 278/2009
Rozporządzenie (UE) 2019/1782 ma zastosowanie zarówno do sprawności podczas pracy, jak i do zużycia energii elektrycznej w stanie bez obciążenia.
Wydajność podczas pracy jest średnią wydajnością, gdy zasilacz jest podłączony do urządzenia, na przykład laptopa, podczas jego użytkowania. Pobór mocy w stanie bez obciążenia to moc pobierana, gdy zasilacz jest podłączony do gniazdka elektrycznego, ale nie jest podłączony do urządzenia.
Z wymagań tych wyłączone są: przetwornice napięcia, zasilacze bezprzerwowe, ładowarki do baterii bez funkcji zasilania, przetwornice do oświetlenia i zasilacze zewnętrzne przeznaczone do urządzeń medycznych.
ZMYWARKI
W rozporządzeniu (UE) 2019/2022 w celu zapewnienia możliwości naprawy zmywarek do naczyń wprowadzono nowe przepisy wymagające, aby części zamienne, takie jak zawiasy drzwiowe i uszczelki, ramiona natryskowe, filtry, półki wewnętrzne i wyposażenie dodatkowe z tworzyw sztucznych, były dostępne przez okres 10 lat od momentu wprowadzenia zmywarki do obrotu. Ponadto profesjonalne warsztaty będą miały dostęp do części zamiennych i informacji potrzebnych do naprawy i profesjonalnej konserwacji zmywarek do naczyń przez co najmniej 7 lat. Części zamienne muszą być dostarczone w ciągu 15 dni.
ROZPORZĄDZENIE 2021/341 ZMIENIAJĄCE ROZPORZĄDZENIA USTANAWIAJĄCE WYMOGI DOTYCZĄCE EKOPROJEKTU DLA SERWERÓW I PRODUKTÓW DO PRZECHOWYWANIA DANYCH, SILNIKÓW ELEKTRYCZNYCH I UKŁADÓW BEZSTOPNIOWEJ REGULACJI OBROTÓW, URZĄDZEŃ CHŁODNICZYCH, ŹRÓDEŁ ŚWIATŁA I ODDZIELNEGO OSPRZĘTU STERUJĄCEGO, WYŚWIETLACZY ELEKTRONICZNYCH, ZMYWAREK DO NACZYŃ, PRALEK I PRALKO-SUSZAREK DLA GOSPODARSTW DOMOWYCH ORAZ URZĄDZEŃ CHŁODNICZYCH Z FUNKCJĄ SPRZEDAŻY BEZPOŚREDNIEJ.
DOPUSZCZALNE ODCHYLENIA W PROCEDURACH WERYFIKACJI
Podstawa prawna
Rozporządzenie Ministra Klimatu z dnia 5 sierpnia 2020 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie procedur oceny zgodności wyrobów wykorzystujących energię oraz ich oznakowania Dz.U. 2020 poz. 1434
Rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 11 czerwca 2021 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie procedur oceny zgodności wyrobów wykorzystujących energię oraz ich oznakowania Dz.U. 2021 poz. 1224
- Ostatnia modyfikacja:
- 15.12.2021 15:11 Aneta Ciszewska
- Pierwsza publikacja:
- 02.08.2019 12:33 Aneta Ciszewska