Minister Klimatu i Środowiska przy wsparciu NFOŚiGW jako Operator Programu Środowisko, Energia i Zmiany Klimatu informuje o zawarciu umowy o dofinansowanie projektu Między suszą a powodzią. Błękitno-zielona infrastruktura w gminie Leśna.

Beneficjentem projektu jest Fundacja Sendzimira.

O projekcie

Projekt uzyskał dofinansowanie w naborze wniosków na Realizację inwestycji w zakresie zielono-niebieskiej infrastruktury w miastach w ramach Programu Środowisko, Energia i Zmiany Klimatu, w obszarze Łagodzenie zmian klimatu i ograniczenie narażenia na tego typu zmiany (zobacz listy rankingowe).

Źródła finansowania

Przedsięwzięcie finansowane jest w 85 % ze środków Programu Środowisko, Energia i Zmiany Klimatu, z czego 85% wsparcia pochodzi z Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego (MF EOG) a 15% z budżetu państwa.

Wartość projektu

Całkowity koszt projektu wynosi 3,9 mln zł (895 tys. euro), w tym przyznane dofinansowanie to 3,3 mln zł (761 tys. euro).

Dodatkowe środki dla projektów w Programie

W wyniku ogłoszonej przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska procedury zwiększeń kwota dofinansowania projektu wzrosła i wynosi ok. 4,2 mln zł (ok. 1 mln euro).

Błękitno-zielona infrastruktura w gminie Leśna

Celem projektu jest zwiększenie odporności gminy Leśna na zmiany klimatu, szczególnie na susze i powodzie, przez realizację kompleksowych działań adaptacyjnych, stworzenie demonstracyjnej bazy edukacyjnej i szeroką kampanię edukacyjną o zasięgu regionalnym.

Modelowe rozwiązania gospodarowania wodami opadowymi

Projekt zakłada realizację kompleksowego, innowacyjnego systemu błękitno-zielonej infrastruktury (BZI) w Leśnej, który ma przyczynić się do złagodzenia głównych wyzwań związanych ze zmianami klimatu w mieście: suszy i powodzi wskutek nawalnych opadów.

Działania inwestycyjne

Działania inwestycyjne w ramach projektu będą realizowane w kilku lokalizacjach w Leśnej, w Świeciu.

Miasto Leśna

Teren byłego Gimnazjum w Leśnej zostanie poddamy największej przemianie, aby pełnił funkcje edukacyjne i rekreacyjne. Posadzone zostaną drzewa, łąki kwietne, byliny, krzewy, pnącza. Powstaną ogrody deszczowe w gruncie i w donicach, niewielkie niecki, pojemniki na deszczówkę, ścieżki z nawierzchni przepuszczających wodę, wiata i szopa z zielonym dachem oraz zielone ściany. Błękitno - zielona infrastruktura uzupełniona będzie o małą architekturę - trybuny, ławki, stojaki na rowery. Przestrzeń ta zyska nowy charakter i funkcje. Pojawi się sad, kompostowniki, grządki z ziołami i strefa odpoczynku, a także niewielka scena, stojaki i stacja naprawcza dla rowerów. Ścieżki łączące wszystkie te miejsca będą wykonane z nawierzchni przepuszczających wodę deszczową, a elementy zatrzymujące wodę deszczową zostaną oznaczone tworząc ścieżkę edukacyjną.

Odmieniony zostanie również skwer miejski. Asfalt zostanie zastąpiony nawierzchnią przepuszczalną dla wody - mineralną. Pojawi się więcej zieleni - klon jawor, dwa głogi, krzewy, byliny i łąki kwietne. Dzięki tej przemianie będzie chłodniej, woda deszczowa będzie mogła swobodnie wsiąkać w grunt, a łąki kwietne i pozostałe kwitnące rośliny, przyciągną owady zapylające. Powstanie ścieżka edukacyjna z tablicami edukacyjnymi o rzece i ogród deszczowy.

W kolejnej lokalizacji projektu w Leśnej, „nad wodą”, w miejscu rekreacji i wypoczynku przy rzece powstanie drewniana trybuna, strefa zabaw z alternatywną ścieżką z pieńków i kłód dla dzieci. Swoje miejsce znajdą tu również stojaki na rowery, ławki czy hamaki. Obniżenie terenu (czasowo zalewana niecka) z roślinnością hydrofitową przy nawalnych deszczach pozwoli częściowo zatrzymać wodę w miejscu opadu, a co za tym idzie zmniejszyć jej dopływ do rzeki i podnoszenie się jej poziomu.

Powstanie też niecka retencyjna połączona z ogrodem deszczowym i otoczona łąkami kwietnymi, których zadaniem będzie zbieranie wody deszczowej spływającej po powierzchni podczas nawalnych deszczy. Pojawią się tablice edukacyjne wyjaśniające znaczenie zaprojektowanych i wykonanych rozwiązań oraz zachęcające do korzystania z całej ścieżki edukacyjnej.

Całość inwestycji w Leśnej uzupełni oświetlenie zasilane energią słoneczną.

Świecie

W Świeciu, przy OSP również pojawi się więcej zieleni. Zaplanowano posadzenie wielu gatunków drzew - klonu polnego, klonu jawor, olszy czarnej, grabu pospolitego, jabłoni jagodowej, czeremchy pospolitej i lipy drobnolistnej. Usunięta zostanie roślinność inwazyjna. Powstaną dwa ogrody deszczowe w gruncie i jeden w pojemniku, niewielka niecka retencyjna oraz zielona ściana. Przy jednej z rynien postawiony będzie pojemnik na deszczówkę.

Ogrody deszczowe wraz z pojemnikiem przejmą wodę deszczową z powierzchni dachu OSP i zatrzymają ją w miejscu opadu. Zebrana w pojemniku woda przyda się w okresach suchych np. do podlewania roślin.

Izerskie Centrum Adaptacji do zmian klimatu i ścieżka edukacyjna

Powstanie demonstracyjny obiekt: Izerskie Centrum Adaptacji do zmian klimatu. Znajdą się tam modelowe rozwiązania, które dzięki przygotowanym materiałom edukacyjnym będą możliwe do samodzielnej multiplikacji przez odwiedzających. Możliwość kontynuacji działań edukacyjnych w Centrum po zakończeniu projektu zapewni przeszkolenie lokalnych edukatorów. Powstanie ścieżka edukacyjna Zielona Leśna pokazująca modelowe rozwiązania oparte na przyrodzie, które sprzyjają zachowaniu wody w krajobrazie.

Działania edukacyjne - jak zapobiegać suszom i powodziom

Działaniom inwestycyjnym towarzyszyć będzie szeroka kampania informacyjno-edukacyjna mająca na celu zwiększenie świadomości na temat powiązań między zagospodarowaniem terenu a występowaniem suszy i powodzi w regionie oraz wyposażenie ich w wiedzę i umiejętności wykorzystania rozwiązań opartych na przyrodzie w celu adaptacji i mitygacji zmian klimatu na obszarach górskich. Oferta szkoleniową podzielono na dwie kategorie:

- wydarzenia dla społeczności lokalnej oraz z sąsiednich gmin a także osób przebywających w Górach Izerskich na urlopie (warsztaty, pikniki),

- branżowe wydarzenia dla osób specjalizujących się w edukacji ekologicznej, architekturze krajobrazu, urbanistyce, gospodarce wodnej, czy działających w samorządzie (szkolenia, seminaria, konferencje).

Mapa rozwiązań sprzyjających retencji

Powstanie też mapa rozwiązań sprzyjających retencji. Znajdą się tam przykłady małych obiektów błękitno-zielonej infrastruktury, takich jak: ogrody deszczowe, niecki czy stawy retencyjne. Część z nich zapoczątkowana będzie w ramach projektu, a kolejne, dzięki zaangażowaniu mieszkańców i mieszkanek gminy Leśna. Miejsca warte zamieszczenia na tej mapie można zgłaszać na adres: retencja@lesna.pl

Więcej o przedsięwzięciu

Strona internetowa projektu

Z dodatkowymi informacjami można zapoznać się na stronie internetowej projektu Zielona Leśna, a także na stronie internetowej Fundacji Sendzimira. Projekt Między suszą a powodzią. Błękitno-zielona infrastruktura w gminie Leśna znajdziesz też pod tagiem #ZielonaLeśna.

 

Partnerstwo

Przedsięwzięcie będzie realizowane w partnerstwie z Gminą Leśna i firmą doradczą COWI z Norwegii. Partner z Norwegii wesprze jego realizację wiedzą i doświadczeniem w zakresie kompleksowych systemów błękitno-zielonej infrastruktury.

Okres realizacji

Umowę o dofinansowanie zawarto 1 grudnia 2021 roku. Planowana data zakończenia realizacji projektu to 30 listopada 2023 roku.

Wydarzenia

Geoankieta

W ramach projektu Między suszą a powodzią. Błękitno-zielona infrastruktura w gminie Leśna Fundacja Sendzimira zaprosiła mieszkańców Leśnej i Pogórza Izerskiego do udziału w badaniu doświadczeń dotyczących zjawisk suszy i powodzi (geoankieta). Jego wyniki pozwolą dostosować działania w projekcie do lokalnych potrzeb edukacyjnych. Ankietę można było wypełnić do 28 lutego 2022 roku. Zapraszamy do zapoznania się z raportem podsumowującym badanie geoankietowe dostępnym na stronie Fundacji.

Warsztaty Piramidy VISIS w Leśnej

Kolejnym elementem projektu były warsztaty partycypacyjne z wykorzystaniem podejścia VISIS dla mieszkańców gminy Leśna. Wzięli w nich udział przedstawiciele i przedstawicielki organizacji pozarządowych i biznesu, sołtysi, przedstawicielka Rady Seniorów, rolniczka oraz urzędnicy. Celem warsztatów realizowanych w ramach projektu Między suszą a powodzią było wypracowanie społecznych rozwiązań dotyczących wyzwań przed jakimi stoi gmina Leśna w kontekście pojawiających się w regionie suszy i powodzi. O tym jak przebiegały warsztaty i jakie są ich efekty przeczytać można w relacji na stronie Fundacji. Przebieg warsztatów oraz szczegółowo opisane koncepcje stworzone przez uczestników i uczestniczki dostępne są w raporcie ze spotkania.

Seminarium Dobre praktyki błękitno-zielonej infrastruktury

W kwietniu 2022 roku odbyło się seminarium inaugurujące projekt Między suszą a powodzią. Błękitno-zielona infrastruktura w gminie Leśna. Spotkanie było skierowane do szerokiego grona odbiorców, m.in. do lokalnych władz, przedstawicieli instytucji rządowych, samorządowych i organizacji społecznych oraz specjalistów z zakresu ochrony środowiska i zasobów wodnych, architektów i innych osób zainteresowanych poruszaną tematyką. Celem konferencji było pokazanie możliwości jakie dają rozwiązania oparte na przyrodzie w zakresie przeciwdziałania suszy i powodzi. W trakcie wydarzenia przedstawiono założenia projektu, omówiono związek pomiędzy zmianami klimatu oraz powiązał je ze sposobami zagospodarowania terenu. Przeprowadzono panel dyskusyjny o lokalnych wyzwaniach i barierach jakie stoją przed małymi gminami we wdrażaniu rozwiązań opartych na przyrodzie jako alternatywy dla wielkich inwestycji. Przedstawicielki partnera projektu, firmy COWI zaprezentowały uczestnikom i uczestniczkom przykłady zrealizowanych rozwiązań opartych na przyrodzie (NBS) z różnych miejsc na świecie. Omówiły sposoby zmiany podejścia społeczeństwa i interesariuszy do wdrażania rozwiązań opartych na przyrodzie, jako uzupełnienia szarej infrastruktury lub jej całkowitego zastąpienia. Zaprezentowały podejście do zarządzania wodami opadowymi w norweskich miastach, które opierają się na trzy-stopniowej fazie planowania i implementacji rozwiązań zgodnie z filozofią: „naśladuj naturę oraz przywracaj wodę do naturalnego systemu”. Zapraszamy do zapoznania się z relacją w tego wydarzenia, dostępną na stronie projektu.

Piknik inaugurujący projekt

W czerwcu 2022 roku zorganizowano piknik inaugurujący projekt Między suszą, a powodzią. Projekt błękitno-zielonej infrastruktury. Uczestnicy pikniku budowali dom z gliny i słomy, eksperymentowali z tradycyjną ciesiołką używając dawnych narzędzi, poznawali funkcjonowanie pszczoły miodnej, tworzyli miniaturowe ogrody w słoikach, jak również mogli pogłębić swoją wiedzę o lokalnej historii i kulturze. Dzieci i młodzież poprzez doświadczenia mogła się przekonać, skąd się bierze problem gwałtownych powodzi, które nawiedzają Leśną oraz dlaczego szybki spływ wody przyczynia się do występowania okresów suszy. Wszystko dzięki atrakcji przygotowanej specjalnie na piknik - symulatorze rzeki. Eksponat pokazywał jak zachowuje się potok w trakcie intensywnych ulew, gdy woda spływa jednocześnie z wielu górskich strumyków do głównej rzeki. W oparciu o kolejne doświadczenia mieszkańcy mogli zaobserwować też, jak radzić sobie ze spowolnieniem spływu powierzchniowego zatrzymując opad w ogrodzie deszczowym. Relacja z wydarzenia dostępna jest na stronie projektu.

Szkolenie dla edukatorów i edukatorek

Jesienią 2022 roku przeprowadzono cykl szkoleń dla lokalnych edukatorów i edukatorek, specjalistów i specjalistek oraz liderów i liderek, którzy chcą zaangażować się w prowadzenie działań edukacyjnych w powstającym Izerskim Centrum Adaptacji do zmian klimatu. Uczestnicy i uczestniczki dowiedzieli się m.in. jak ciekawie przekazywać wiedzę na temat wpływu sposobu zagospodarowania terenu na zagrożenie powodzią i suszą w regionie, jak uczyć społeczność Leśnej samodzielnego wdrażania praktycznych rozwiązań przeciwdziałających suszom i powodziom (m.in. ogrody deszczowe, łąki kwietne, zadrzewienia śródpolne itp.), jakie działania adaptacyjne do zmian klimatu warto wykorzystać w Leśnej i innych gminach. Wypracowano przykładowe scenariusze zajęć edukacyjnych do przeprowadzenia w Izerskim Centrum Adaptacji. Relacja z wydarzenia dostępna jest na stronie projektu.

Zaproszenie na warsztaty tworzenia błękitno-zielonej infrastruktury w Gminie Leśna

21 i 22 sierpnia br. odbędą się praktyczne warsztaty tworzenia błękitno-zielonej infrastruktury. Porozmawiamy o drzewach – najlepszej ochronie przed suszą i powodzią, o tym jak zbudować ogród deszczowy w pojemniku lub w gruncie, i jak założyć i pielęgnować zieloną ścianę. Osoby uczestniczące poznają rozwiązania, które pomagają ograniczać ryzyko suszy i powodzi. Wydarzenie skierowane jest do społeczności lokalnej i osób spędzających urlop na Pogórzu Izerskim. Udział w warsztatach jest bezpłatny. Szczegóły oraz formularz rejestracyjny znajdziesz na stronie internetowej Zielona Leśna.. Zapraszamy!

Niebawem konferencja podsumowująca projekt Między suszą a powodzią. Błękitno-zielona infrastruktura jako narzędzie adaptacji do zmiany klimatu

18 marca 2024 roku rozpocznie się dwudniowa konferencja podsumowująca projekt Między suszą a powodzią. Błękitno-zielona infrastruktura w gminie Leśna (link do strony projektu), realizowany przez Fundację Sendzimira w ramach Programu klimatycznego EOG.

Motywem przewodnim wydarzenia będą praktyczne aspekty adaptacji do zmian klimatu oraz przeciwdziałania suszy i powodzi. Konferencja skierowana jest w szczególności do:

• przedstawicielek i przedstawicieli samorządów z regionu Pogórza Izerskiego i województwa dolnośląskiego,
• osób reprezentujących instytucje zajmujące się gospodarowaniem wodą oraz ochroną przyrody,
• specjalistek i specjalistów takich dziedzin jak: projektowanie krajobrazu, urbanistyki, architektury, projektowania odwodnień,
• społeczności organizacji pozarządowych,
• osób zainteresowanych popularyzacją idei błękitno-zielonej infrastruktury w regionie.

Zaplanowano m.in. podsumowanie efektów działań zrealizowanych w ramach projektu, wymianę dobrych praktyk i informacji o dostępnych źródłach finansowania, a także inspirujące przykłady współpracy na poziomie całego regionu.

Szczegóły wydarzenia dostępne są na stronie projektu Między suszą a powodzią. Błękitno-zielona infrastruktura w gminie Leśna (link do zapowiedzi konferencji).

 

 Redakcja

• Zobacz projekty realizowane w Programie Środowisko, Energia i Zmiany Klimatu: BAZA PROJEKTÓW PROGRAMU
• Zobacz projekty realizowane w ramach Funduszy norweskich i EOG w Europie: MEDIATEKA
• Więcej o Funduszach norweskich i EOG: MAPA PROJEKTÓW