Stosownie do treści art. 2 ust. 1 pkt 21 ustawy z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (Dz. U. z 2022 r. poz. 593 t.j.), instytucją obowiązaną jest fundacja ustanowiona na podstawie ustawy z dnia 6 kwietnia 1984 r. o fundacjach w zakresie, w jakim przyjmuje lub dokonuje płatności w gotówce o wartości równej lub przekraczającej równowartość 10 000 euro, bez względu na to, czy płatność jest przeprowadzana jako pojedyncza operacja, czy kilka operacji, które wydają się ze sobą powiązane.

Do obowiązków fundacji, będącej instytucją obowiązaną należy m.in.:

1. wyznaczenie kadry kierowniczej wyższego szczebla, odpowiedzialnej za wykonywanie obowiązków określonych w ustawie (art. 6 w zw. z art. 2 ust. 2 pkt 9);
2. wyznaczenie spośród członków organu zarządzającego osoby odpowiedzialnej za wdrażanie obowiązków określonych w ustawie (art. 7);
3. wyznaczenie pracownika zajmującego kierownicze stanowisko, odpowiedzialnego za zapewnienie zgodności działalności fundacji oraz jej pracowników i innych osób wykonujących czynności na jej rzecz z przepisami ustawy (art. 8);
4. identyfikacja i ocena ryzyka związanego z praniem pieniędzy i finansowaniem terroryzmu odnoszącego się do działalności fundacji, a także sporządzanie w postaci papierowej lub elektronicznej oceny tego ryzyka, jak również jego aktualizacja nie rzadziej niż co 2 lata (art. 27);
5. stosowanie środków bezpieczeństwa finansowego wobec swoich klientów (art. 33–37, art. 39 i art. 41);
6. stosowanie wzmożonych środków bezpieczeństwa finansowego w przypadkach wyższego ryzyka prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu (art. 43, art. 44 i art. 46);
7. dokumentowanie zastosowanych środków bezpieczeństwa finansowego oraz wyników bieżącej analizy przeprowadzanych transakcji (art. 34 ust. 3);
8. prowadzenia bieżącej analizy przeprowadzanych transakcji w stosunku do klientów, wobec których stosuje się wzmożone środki bezpieczeństwa finansowego (art. 43 ust. 3);
9. podejmowanie działań określonych w art. 43 ust. 4 w przypadku ujawnienia transakcji nietypowej, nienaturalnie złożonej oraz opiewającej na wysokie kwoty, które wydają się nie mieć uzasadnienia prawnego lub gospodarczego;
10. przechowywanie dokumentacji uzyskanej w wyniku stosowania środków bezpieczeństwa finansowego oraz dowodów potwierdzających przeprowadzone transakcje (art. 49);
11. wprowadzenie wewnętrznej procedury w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (art. 50);
12. przekazywanie Generalnemu Inspektorowi Informacji Finansowej informacji o przyjętej wpłacie lub dokonanej wypłacie środków pieniężnych o równowartości przekraczającej 15 000 euro (art. 72 ust. 1 pkt 1);
13. zawiadamianie w trybie i na zasadach określonych w ustawie Generalnego Inspektora Informacji Finansowej o okolicznościach, które mogą wskazywać na podejrzenie popełnienia przestępstwa prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu (art. 74);
14. stosowanie szczególnych środków ograniczających wobec osób i podmiotów określonych w ustawie (art. 117);
15. wstrzymywanie transakcji w trybie i na zasadach określonych w ustawie.

Stosownie do art. 130 ustawy, fundacje będące instytucjami obowiązanymi, podlegają kontroli wykonywania obowiązków. Kontrolę sprawuje nad ich realizacją Generalny Inspektor Informacji Finansowej, będący równocześnie jej koordynatorem, a także:

• naczelnicy urzędów celno-skarbowych;
• ministrowie lub starostowie

w ramach sprawowanego przez nich nadzoru lub kontroli nad fundacją.

Kontrola może być przeprowadzona przez upoważnione organy na podstawie rocznego planu kontroli, bądź doraźnie. Przeprowadzana jest przez co najmniej dwóch imiennie upoważnionych przez Generalnego Inspektora Informacji Finansowej pracowników/kontrolerów. Szczegółowy zakres upoważnienia do przeprowadzenia kontroli określa art. 133 ust. 2 ustawy. Z przeprowadzonej kontroli sporządza się protokół pokontrolny (art. 141) oraz wystąpienie pokontrolne, zawierające m.in. zalecenia pokontrolne ze wskazaniem sposobu i terminu usunięcia ustalonych nieprawidłowości (art. 142).

Zwracamy uwagę na zmianę regulacji dotyczących kar administracyjnych, w tym rodzaju naruszeń podlegających sankcji (art. 147 i art. 149), jak również form kar administracyjnych i wysokości kar pieniężnych (art. 150).

Karę administracyjną na fundację będącą instytucją obowiązaną, według ustawy w drodze decyzji nakłada Generalny Inspektor Informacji Finansowej.

Więcej informacji z zakresu ustawy znajduje się na stronie internetowej Ministerstwa Finansów.