Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa

Dzierżawa nieruchomości z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa

Umowę dzierżawy w kwestiach nie uregulowanych w ustawie o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa regulują przepisy art. 693 – 709 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z art. 693 § 1 K.c. przez umowę dzierżawy wydzierżawiający zobowiązuje się oddać dzierżawcy rzecz do używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a dzierżawca zobowiązuje się płacić wydzierżawiającemu umówiony czynsz. Dzierżawa nieruchomości rolnych Skarbu Państwa wykazuje szereg odrębności od uregulowań kodeksowych, w szczególności dotyczących doboru dzierżawcy, trybu zawierania umów dzierżawy oraz ustalania ich warunków, w tym czynszu, okresu obowiązywania czy ustania stosunku dzierżawy.

 

Jak  wydzierżawić ziemię rolną od Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa.

Wejście w życie 30 kwietnia 2016 r. ustawy o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw, zmieniło zasady zagospodarowania państwowych gruntów. Podstawową formą stała się dzierżawa.

Według nowych zasad w pierwszej kolejności KOWR ma obowiązek oferować grunty rolne Zasobu, w trybie przetargu ograniczonego, w którym mogą uczestniczyć wyłącznie rolnicy indywidualni zamierzający powiększyć lub osoby zamierzające utworzyć gospodarstwo rodzinne. Przetargi mają formę licytacji albo przetargów ofert pisemnych.

Przetargi ofert, KOWR organizuje na wniosek Rady Społecznej działającej przy Oddziale Terenowym, Izby Rolniczej oraz co najmniej dwóch rolników. W takim przypadku wysokość czynszu nie jest decydującym kryterium wyłaniania kandydata na dzierżawcę.

 

Jeśli chcesz zostać dzierżawcą ziemi rolnej to powinieneś łącznie spełniać następujące kryteria:

1. Mieć status rolnika indywidualnego, czyli:

Co najmniej od 5 lat zamieszkiwać (zachowując ciągłość) w gminie, na obszarze której jest położona jedna z nieruchomości rolnych wchodzących w skład prowadzonego przez siebie gospodarstwa rolnego. Do powyższego okresu, zalicza się okres zamieszkiwania w innej gminie (nie musi to być gmina granicząca) bezpośrednio poprzedzający zmianę miejsca zamieszkania, jeżeli w gminie tej jest albo była (w trakcie okresu zameldowania) położona jedna z nieruchomości rolnych wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, o którym mowa powyżej. Dowodem potwierdzającym zamieszkanie w gminie jest dokument określający zameldowanie na pobyt stały w rozumieniu przepisów o ewidencji ludności i dowodach osobistych.

2. Osobiście prowadzić gospodarstwo rolne, o powierzchni łącznej mniejszej niż 300 ha użytków rolnych, przez okres co najmniej 5 lat

Wymóg 5 letniego osobistego prowadzenia gospodarstwa rodzinnego lub wymóg dotyczący okresu zamieszkiwania, nie dotyczy rolników którzy w dniu ogłoszenia wykazu nieruchomości Zasobu przeznaczonych do dzierżawy mają nie więcej niż 40 lat (nie ukończyli 41 roku życia) lub realizują warunki określone w decyzji o przyznaniu pomocy w rozpoczęciu działalności gospodarczej na rzecz młodych rolników ze środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020.

3. Posiadać kwalifikacje rolnicze
4. Nie posiadać zaległości z tytułu zobowiązań finansowych wobec KOWR, Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego, Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego.
5. Nieruchomość wystawiana do przetargu położona jest w gminie zamieszkania rolnika lub w gminie graniczącej z tą gminą.

 

Obecnie obowiązujące regulacje w tym zakresie za odpowiednie kwalifikacje rolnicze uznają:

1. wykształcenie rolnicze zasadnicze zawodowe, zasadnicze branżowe, średnie, średnie branżowe lub wyższe lub
2. tytuł kwalifikacyjny lub tytuł zawodowy, lub tytuł zawodowy mistrza w zawodzie przydatnym do prowadzenia działalności rolniczej, lub
3. wykształcenie wyższe inne niż rolnicze i co najmniej 3-letni staż pracy w rolnictwie albo wykształcenie wyższe inne niż rolnicze i ukończone studia podyplomowe w zakresie związanym z rolnictwem, albo wykształcenie średnie lub średnie branżowe inne niż rolnicze i co najmniej 3-letni staż pracy w rolnictwie, lub
4. co najmniej 5-letni staż pracy w rolnictwie.

Kwestię tego, jakie kierunki studiów, zawody, tytuły kwalifikacyjne oraz zagadnienia objęte programem studiów podyplomowych decydują o posiadaniu kwalifikacji rolniczych, reguluje rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 stycznia 2012 r. w sprawie kwalifikacji rolniczych posiadanych przez osoby wykonujące działalność rolniczą.

 

Jeśli spełniasz powyższe kryteria powinieneś:

1. Znaleźć ogłoszenie przetargu na dzierżawę nieruchomości Zasobu (np. na stronie internetowej KOWR ( Wyszukiwarka nieruchomości), w Oddziale Terenowym, Urzędzie Gminy, sołectwie).
2. Złożyć wszystkie wymagane dokumenty wymienione w ogłoszeniu przetargu w terminie i miejscu podanym w ogłoszeniu.
3. Sprawdzić, czy zostałeś zakwalifikowany do przetargu przez komisję przetargową KOWR.
4. Wpłacić wadium w wysokości i terminie podanym w ogłoszeniu przetargu oraz stawić się na przetarg ustny.
5. Wylicytować najwyższy czynsz dzierżawny, a w przypadku przetargu ofert uzyskać najwyższą liczbę punktów.
6. Podpisać umowę dzierżawy.

W przetargach nie mogą brać udziału osoby, które w okresie 5 lat przed dniem ogłoszenia przetargu władają lub władały nieruchomościami Zasobu bez tytułu prawnego i mimo wezwania KOWR (wcześniej Agencji Nieruchomości Rolnych), nieruchomości tych nie opuściły oraz osoby które kiedykolwiek nabyły z Zasobu nieruchomości o powierzchni łącznej co najmniej 300 ha użytków rolnych, przy czym do powierzchni tej wlicza się powierzchnię użytków rolnych, które zostały nabyte z Zasobu, a następnie zbyte, chyba że zbycie nastąpiło na cele publiczne.

Od 20 sierpnia 2016 r. wysokość czynszu dzierżawnego za jeden hektar gruntu w danej klasie, położonego w określonym okręgu podatkowym regulowana jest Rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 01 sierpnia 2016 r. w sprawie sposobu ustalania wysokości czynszu dzierżawnego w umowach dzierżawy nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz Rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 20 grudnia 2023 r. zmieniającym Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 01 sierpnia 2016 r. Stawki czynszu dzierżawnego zostały w sposób przejrzysty zaprezentowane w Tabeli stawek, stanowiącej załącznik do tego rozporządzenia. Poza zasadami naliczania czynszu dzierżawnego od użytków rolnych, w rozporządzeniu określono również zasady ustalania czynszu od innych składników majątkowych wchodzących w skład przedmiotu dzierżawy m.in. od budynków, budowli i urządzeń z nimi związanych. Wyliczony zgodnie z rozporządzeniem czynsz dzierżawny stanowi zarówno wartość czynszu wywoławczego do licytacji w przetargach ustnych, jak i wysokość czynszu, jaki przyszły dzierżawca ustalony w drodze przetargu ograniczonego ofertowanego będzie zobowiązany płacić Krajowemu Ośrodkowi (czynsz w przetargu ograniczonym ofertowym jest stały i nie stanowi kryterium oceny ofert).

Zasady dzierżawy oprócz przepisów prawa powszechnie obowiązującego regulują m.in. zarządzenia Dyrektora Generalnego KOWR:

1. Zarządzenie nr 104/2023/Z Dyrektora Generalnego Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa z dnia 30 listopada 2023 roku w sprawie wprowadzenia „Wytycznych w sprawie wykonywania umowy dzierżawy nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa”
2. Zarządzenie nr 104/2020/Z Dyrektora Generalnego Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa z dnia 20 lipca 2020  roku w sprawie dzierżawy i najmu nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa