Kasa Rolniczego
Ubezpieczenia Społecznego

Od 1 marca 2022 r. kwoty wypłacanych świadczeń emerytalno-rentowych podlegały podwyższeniu zgodnie z obowiązującym wówczas art. 48a ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2021 r. poz. 266 ze zm.).

Waloryzacja emerytur i rent rolniczych polegała na pomnożeniu zwaloryzowanej kwoty emerytury podstawowej przez indywidualne wskaźniki wymiaru świadczenia (dla części składkowej i dla części uzupełniającej) - ustalone odrębnie dla każdego świadczeniobiorcy. 

Waloryzacja emerytury podstawowej polegała na jej pomnożeniu przez wskaźnik waloryzacji ustalony zgodnie z przepisami emerytalnymi, który w 2022 r. wyniósł 7%.
W związku z tym Prezes KRUS komunikatem z dnia 17 lutego 2022 r. ogłosił, że kwota rolniczej emerytury podstawowej od dnia 1 marca 2022 r. wynosi 1.084 zł 58 gr (wzrost o 7%).

Od 1 marca 2022 r. emerytury i renty rolnicze zostały zwaloryzowane poprzez przemnożenie kwoty emerytury podstawowej wynoszącej 1.084 zł 58 gr przez wskaźnik wymiaru ustalony indywidualnie dla każdego świadczenia. 

W taki sposób od dnia 1 marca 2022 r. zostały podwyższone (zwaloryzowane) wszystkie emerytury i renty rolnicze wypłacane na dzień 28 lutego 2022 r. 

Jeżeli świadczenie ustalone w sposób określony powyżej, było niższe od kwoty najniższej emerytury pracowniczej (od 1 marca 2022 r. 1.338,44 zł) – zostało z urzędu podwyższone do kwoty 1.338,44 zł.

Do kwoty 1.338,44 zł nie zostały podwyższone:

a)    emerytury przyznane na podstawie art. 19 ust. 2 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników (tzw. wcześniejsze emerytury rolnicze), 

b)    świadczenia, których wypłata została zawieszona stosownie do art. 28 lub 34 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, tj. w związku z prowadzeniem działalności rolniczej lub osiąganiem przychodów z tytułu zatrudnienia,

c)    emerytura i renta z ubezpieczenia pobierane w zbiegu z emeryturą lub rentą z innego ubezpieczenia społecznego, jeżeli suma tych świadczeń przekraczała kwotę najniższej emerytury pracowniczej (dotyczyło również pobierania jednocześnie emerytur z ZUS i KRUS), z wyjątkiem renty rodzinnej wypłacanej w zbiegu z rentą socjalną,

d)    emerytury i renty wypłacane w wysokości pro-rata.

Od zwaloryzowanej kwoty świadczenia emerytalno-rentowego została potrącona zaliczka na podatek dochodowy i składka na ubezpieczenie zdrowotne, zgodnie z zasadami obowiązującymi w 2022 r.

Inne zmiany wysokości świadczeń w związku z waloryzacją:

Od 1 marca 2022 r. wysokość renty socjalnej wynosiła 1.338,44 zł, a łączna wysokość renty socjalnej i renty rodzinnej rolniczej nie mogła przekroczyć kwoty 2.676,88 zł (przy czym rentę socjalną można było maksymalnie obniżyć do 133,84 zł).

Od dnia 1 marca 2022 r. – do kwoty 1.338,44 zł – wzrosła też kwota rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego. 

W przypadku pobierania rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego razem z rentą rodzinną (w tym „zagraniczną” do której prawo przysługiwało w oparciu o polskie okresy ubezpieczenia lub „pro-rata”) lub z emeryturą/rentą rolniczą z tytułu niezdolności do pracy „pro-rata” przyznaną z zastosowaniem umowy dwustronnej o zabezpieczeniu społecznym, łączna wysokość tych świadczeń nie mogła przekroczyć kwoty najniższej emerytury, określonej w przepisach emerytalnych tj. 1.338,44 zł

Świadczenie wyrównawcze dla działaczy opozycji antykomunistycznej oraz osób represjonowanych z powodów politycznych podlegało ponownemu przeliczeniu z urzędu w taki sposób, aby łączna kwota emerytury/renty rolniczej (z uwzględnieniem nowej kwoty dodatku równego różnicy między kwotą świadczeń przyznanych przez państwa członkowskie UE/EFTA, a najniższą emeryturą w Polsce) oraz świadczeń przyznanych przez zagraniczne instytucje właściwe do spraw emerytalno-rentowych wraz ze świadczeniem wyrównawczym, nie przekroczyła kwoty 2.676,88 zł miesięcznie. 

Świadczenia uzupełniające dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji uległy ponownemu obliczeniu z urzędu, w taki sposób, aby łączna kwota świadczeń pieniężnych finansowanych ze środków publicznych wraz z kwotą wypłacaną przez zagraniczne instytucje właściwe do spraw emerytalno-rentowych (z uwzględnieniem nowej kwoty dodatku równego różnicy między kwotą świadczeń przyznanych przez państwa członkowskie UE/EFTA, a najniższą emeryturą w Polsce) wraz ze świadczeniem uzupełniającym, nie przekroczyła kwoty 1.896,13 zł miesięcznie. Świadczenie uzupełniające przysługiwało osobie uprawnionej w wysokości nie wyższej niż 500 zł miesięcznie.

Od 1 marca 2022 r. wzrosły również kwoty dodatków/świadczeń przysługujących do emerytur oraz rent, które wyniosły: 

• dodatek pielęgnacyjny – 256 zł 44 gr,
• dodatek dla inwalidy wojennego uznanego za całkowicie niezdolnego do pracy i do samodzielnej egzystencji – 384 zł 66 gr,
• dodatek kombatancki – 256 zł 44 gr,
• dodatek za tajne nauczanie – 256 zł 44 gr,
• ryczałt energetyczny – 192 zł 58 gr,
• dodatek kompensacyjny – 35 zł 95 gr,
• dodatek dla sieroty zupełnej – 481 zł 97 gr,
• świadczenie pieniężne przysługujące byłym żołnierzom górnikom – 256 zł 44 gr,
• świadczenie pieniężne przysługujące osobom deportowanym do pracy przymusowej oraz osadzonym w obozach pracy przez III Rzeszę i ZSRR – max 256 zł 44 gr
• dodatek pieniężny dla inwalidy wojennego – 981 zł 81 gr.

Natomiast nie zmieniła się wysokość:

• zasiłku pogrzebowego (4.000,00 zł),
• zasiłku chorobowego (20,00 zł za każdy dzień czasowej niezdolności do pracy trwającej nieprzerwanie co najmniej przez 30 dni),
• jednorazowego odszkodowania z tytułu stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu w powstałego związku z wypadkiem przy pracy lub rolniczą chorobą zawodową (1.033,00 zł za każdy 1% uszczerbku),
• zasiłku macierzyńskiego  (1.000,00 zł miesięcznie).

Przeciętne wynagrodzenie miesięczne w IV kwartale 2021 r. wyniosło 5.995 zł 09 gr.  W związku z tym od dnia 1 marca 2022 r. zmieniły się dopuszczalne kwoty dodatkowych przychodów osiąganych przez emerytów i rencistów i wyniosły:

• 70% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego – 4.196 zł 60 gr (przychody do tej kwoty nie powodowały żadnych zmniejszeń emerytury/renty),
• 130% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego – 7.793 zł 70 gr (przychody przekraczające tę kwotę powodowały zawieszenie emerytury/renty),

Przychody między kwotą 4.196 zł 60 gr a 7.793 zł 70 gr powodowały zmniejszenie emerytury lub renty maksymalnie o kwotę 691 zł 94 gr, a w przypadku renty rodzinnej, do której uprawniona była jedna osoba, kwota maksymalnego zmniejszenia wynosiła 588 zł 19 gr. 

Powyższe zasady zawieszenia lub zmniejszenia emerytur i rent dotyczyły części uzupełniającej rent rolniczych z tytułu niezdolności do pracy, rent rodzinnych oraz emerytur rolniczych z art. 19 ust. 2 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników (tzw. „wcześniejszych”) i okresowych emerytur rolniczych.  

Bez względu na wysokość osiąganego przychodu nie podlegały zawieszeniu ani zmniejszeniu świadczenia osób, które miały ustalone prawo do emerytury rolniczej i osiągnęły powszechny wiek emerytalny. Świadczeniobiorcy, którzy osiągnęli powszechny wiek emerytalny (60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn) mogli zarobkować bez ograniczeń. 

Przykład I
Emeryt, były rolnik, w wieku 80 lat pobiera emeryturę z tytułu przekazania gospodarstwa rolnego następcy. Wskaźnik wymiaru emerytury wynosi 1,05. Emerytura wraz 
z przysługującym zwiększeniem za sprzedaż produktów rolnych na dzień 28 lutego 2022 r. wynosiła 1.250 zł 88 gr. Po potraceniu składki na ubezpieczenie zdrowotne świadczeniobiorca otrzymywał emeryturę w wysokości 1.137 zł 88 gr oraz dodatek pielęgnacyjny w kwocie 239 zł 66 gr, co stanowiło kwotę 1.377 zł 54 gr.

Od 1 marca 2022 r. emerytura zostanie podwyższona do kwoty 1.338,44 zł. (świadczenie w wyniku podwyżki wskaźnikiem waloryzacji jest niższe od 1.338,44 zł), natomiast dodatek pielęgnacyjny wzrośnie do kwoty 256 zł 44 gr. Do wypłaty, po potrąceniu składki na ubezpieczenie zdrowotne, świadczeniobiorcy będzie przysługiwała emerytura w kwocie 1.218 zł 44 gr oraz dodatek pielęgnacyjny w kwocie 256 zł 44 gr. Łączna kwota do wypłaty 1.474 zł 88 gr.

Przykład II
Były rolnik od maja 2015 r. pobiera rentę rolniczą z tytułu niezdolności do pracy; przekazał gospodarstwo rolne dzieciom na podstawie aktu notarialnego – umowy darowizny. Wskaźniki wymiaru części składkowej i części uzupełniającej wynoszą odpowiednio 0,60 i 0,85. Na dzień 28 lutego 2022 r. renta wynosiła 1.513 zł 65 gr. Do wypłaty, po potrąceniu składki na ubezpieczenie zdrowotne, renciście przysługiwała renta rolnicza w kwocie 1.377 zł 65 gr.

Od 1 marca 2022 r. renta wzrośnie do kwoty 1.572 zł 64 gr (tj. część składkowa – 650 zł 75 gr + część uzupełniająca – 921 zł 89 gr). Do wypłaty, po potrąceniu składki na ubezpieczenie zdrowotne, renciście będzie przysługiwała renta w kwocie 1.430 zł 64 gr.

Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego przeprowadziła waloryzację świadczeń emerytalno-rentowych w marcu 2022 r., a emerytur i rent wypłacanych kwartalnie – w kwietniu 2022 r. z wyrównaniem od marca 2022 r., w ustalonym dla każdego świadczeniobiorcy terminie płatności.

Decyzje o nowej kwocie świadczenia zostały przesłane do każdego emeryta/rencisty w kwietniu 2022 r. wraz z decyzjami o przyznaniu dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego. 
Waloryzacją objętych zostało około 987 336 emerytów i rencistów.