Kasa Rolniczego
Ubezpieczenia Społecznego

Od dnia 1 marca 2023 r. kwoty wypłacanych świadczeń emerytalno-rentowych uległy podwyższeniu – zgodnie z art. 1 pkt  1 i  3 ustawy z 13 stycznia 2023 r. o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2023 r. poz. 337) i art. 8 ustawy z 27 października 2022 r. o zmianie ustawy o  emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2022 r., poz. 2461).

Waloryzacja emerytur i rent rolniczych polegała na pomnożeniu podwyższonej  kwoty emerytury podstawowej przez indywidualne wskaźniki wymiaru świadczenia (dla części składkowej i dla części uzupełniającej) - ustalone odrębnie dla każdego świadczeniobiorcy. 

Kwota rolniczej emerytury podstawowej od 1 marca 2023 r. wyniosła 1.429 zł 60 gr. i emerytury/renty rolnicze zostały zwaloryzowane poprzez przemnożenie tej kwoty przez wskaźnik wymiaru ustalony indywidualnie dla każdego świadczenia. 

W taki sposób od 1 marca 2023 r. zostały podwyższone (zwaloryzowane) wszystkie emerytury i renty rolnicze wypłacane na dzień 28 lutego 2023 r. 

Jeżeli świadczenie ustalone w sposób określony powyżej, było niższe od kwoty najniższej emerytury pracowniczej (od 1 marca 2023 r. 1.588,44 zł) – zostało z urzędu podwyższone do kwoty 1.588,44 zł.

Do kwoty 1.588,44 zł nie zostały podwyższone:     

a)   świadczenia, których wypłata została zawieszona stosownie do art. 28 lub 34 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, tj. w związku z prowadzeniem działalności rolniczej lub  osiąganiem przychodów z tytułu zatrudnienia,
b)   emerytury i renty z ubezpieczenia pobierane w zbiegu z emeryturą lub rentą z innego ubezpieczenia społecznego, jeżeli suma tych świadczeń przekracza kwotę najniższej emerytury pracowniczej (dotyczyło to również pobierania jednocześnie emerytur z ZUS i KRUS), z wyjątkiem renty rodzinnej wypłacanej w zbiegu z rentą socjalną,
c)   emerytury i renty wypłacane w wysokości pro-rata.

Od zwaloryzowanej kwoty świadczenia emerytalno-rentowego została potrącona składka na ubezpieczenie zdrowotne i zaliczka na podatek dochodowy, zgodnie z zasadami obowiązującymi w 2023 r. (od świadczeń nieprzekraczających 2.500 zł miesięcznie zaliczka na podatek wynosi „0 zł”).

Inne zmiany wysokości świadczeń w związku z waloryzacją:

Od 1 marca 2023 r. wysokość renty socjalnej wynosiła 1.588,44 zł, a łączna wysokość renty socjalnej i renty rodzinnej rolniczej nie mogła przekroczyć kwoty 3.176,88 zł (przy czym rentę socjalną można było maksymalnie obniżyć do 158,84 zł).

Od 1 marca 2023 r. – do kwoty 1.588,44 zł – wzrosła też kwota rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego. 

W przypadku pobierania rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego razem z rentą rodzinną (w  tym „zagraniczną” do której prawo przysługuje w oparciu o polskie okresy ubezpieczenia lub „pro-rata”) lub z emeryturą/rentą rolniczą z tytułu niezdolności do pracy „pro-rata” przyznaną z zastosowaniem umowy dwustronnej o zabezpieczeniu społecznym, łączna wysokość tych świadczeń nie mogła przekroczyć kwoty najniższej emerytury, określonej w przepisach emerytalnych tj. 1.588,44 zł

Świadczenie wyrównawcze dla działaczy opozycji antykomunistycznej oraz osób represjonowanych z powodów politycznych podlegało ponownemu przeliczeniu z urzędu w taki sposób, aby łączna kwota emerytury/renty rolniczej (z uwzględnieniem nowej kwoty dodatku równego różnicy między kwotą świadczeń przyznanych przez państwa członkowskie UE/EFTA, a najniższą emeryturą w Polsce) oraz świadczeń przyznanych przez zagraniczne instytucje właściwe do spraw emerytalno-rentowych wraz ze świadczeniem wyrównawczym, nie przekroczyła kwoty 3.046,29 zł miesięcznie. 

Świadczenia uzupełniające dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji uległy ponownemu obliczeniu z urzędu, w taki sposób, aby łączna kwota świadczeń pieniężnych finansowanych ze środków publicznych wraz z kwotą wypłacaną przez zagraniczne instytucje właściwe do spraw emerytalno-rentowych (z uwzględnieniem nowej kwoty dodatku równego różnicy między kwotą świadczeń przyznanych przez państwa członkowskie UE/EFTA, a najniższą emeryturą w Polsce) wraz ze świadczeniem uzupełniającym, nie przekroczyła kwoty 2.157,80 zł miesięcznie.

Świadczenie uzupełniające przysługiwało osobie uprawnionej w wysokości nie wyższej niż 500  zł miesięcznie.

Od 1 marca 2023 r. wzrosły również kwoty dodatków/świadczeń przysługujących do emerytur oraz rent i wyniosły: 

• dodatek pielęgnacyjny – 294 zł 39 gr,
• dodatek dla inwalidy wojennego uznanego za całkowicie niezdolnego do pracy i  do  samodzielnej egzystencji – 441 zł 59 gr,
• dodatek kombatancki – 294 zł 39 gr,
• dodatek za tajne nauczanie – 294 zł 39 gr,
• ryczałt energetyczny – 255 zł 17 gr,
• dodatek kompensacyjny – 44 zł 16 gr,
• dodatek dla sieroty zupełnej – 553 zł 30 gr,
• świadczenie pieniężne przysługujące byłym żołnierzom górnikom – 294 zł 39 gr,
• świadczenie pieniężne przysługujące osobom deportowanym do pracy przymusowej oraz osadzonym w obozach pracy przez III Rzeszę i ZSRR – max 294 zł 39 gr
• dodatek pieniężny dla inwalidy wojennego – 1.127 zł 12 gr.

Natomiast nie zmieniła się wysokość:

• zasiłku pogrzebowego (4.000,00 zł),
• zasiłku chorobowego (20,00 zł za każdy dzień czasowej niezdolności do pracy trwającej nieprzerwanie co najmniej przez 30 dni),
• jednorazowego odszkodowania z tytułu stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu w powstałego związku z wypadkiem przy pracy lub rolniczą chorobą zawodową (1.033,00  zł za każdy 1% uszczerbku),
• zasiłku macierzyńskiego  (1.000,00 zł miesięcznie).

Przeciętne wynagrodzenie miesięczne w IV kwartale 2022 r. wyniosło 6.733 zł 49 gr. W  związku z tym od 1 marca 2023 r. zmieniły się dopuszczalne kwoty dodatkowych przychodów osiąganych przez emerytów i rencistów i  wynosiły:

• 70% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego – 4.713 zł 50 gr (przychody do tej kwoty nie powodowały żadnych zmniejszeń emerytury/renty),
• 130% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego – 8.753 zł 60 gr (przychody przekraczające tę kwotę powodowały zawieszenie emerytury/renty).

Przychody między kwotą 4.713 zł 50 gr a 8.753 zł 60 gr powodowały zmniejszenie emerytury lub renty maksymalnie o kwotę 794 zł 35 gr, a w przypadku renty rodzinnej, do której uprawniona była jedna osoba, kwota maksymalnego zmniejszenia wynosiła 675 zł 24 gr. 

Powyższe zasady zawieszenia lub zmniejszenia emerytur i rent dotyczyły części uzupełniającej rent rolniczych z tytułu niezdolności do pracy, rent rodzinnych i okresowych emerytur rolniczych. 
Bez względu na wysokość osiąganego przychodu nie podlegały zawieszeniu ani zmniejszeniu świadczenia osób, które miały ustalone prawo do emerytury rolniczej i osiągnęły powszechny wiek emerytalny. Świadczeniobiorcy, którzy osiągnęli powszechny wiek emerytalny (60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn) mogli zarobkować bez ograniczeń. 

Przykład I

Rencista były rolnik, w wieku 50 lat pobiera rentę rolniczą. Wskaźnik wymiaru części składkowej wyniósł 0,15. Wskaźnik wymiaru części uzupełniającej wyniósł 0,95.

Wg stanu na 28 luty 2023 r. wysokość renty rolniczej wynosiła 1.338,44 zł brutto. Po potrąceniu składki na ubezpieczenie zdrowotne, renciście przysługiwała renta rolnicza w kwocie 1.218,44  zł.

Od 1 marca 2023 r. renta została podwyższona do kwoty 1.588,44 zł. (tj. część składkowa - 214,44 zł + część uzupełniająca - 1.358,12 zł = 1.572,56 zł < 1.588,44 zł). Do wypłaty, po potrąceniu składki na ubezpieczenie zdrowotne, renciście przysługiwała renta rolnicza w  wysokości 1.445,44 zł.

Przykład II

Rencista, były rolnik od maja 2015 r. pobiera rentę rolniczą z tytułu niezdolności do pracy; przekazał gospodarstwo rolne na podstawie – umowy dzierżawy. Wskaźniki wymiaru części składkowej i części uzupełniającej wyniosły odpowiednio 0,60 i 0,85.

Wg stanu na 28 luty 2023 r. wysokość renty rolniczej wynosiła 1.572,64 zł brutto. Po potrąceniu składki na ubezpieczenie zdrowotne, renciście przysługiwała renta rolnicza w kwocie 1.430,64  zł.

Od 1 marca 2023 r. renta wzrosła do kwoty 2.072,92 zł. (tj. część składkowa - 857,76 zł +  część uzupełniająca – 1.215,16 zł = 2.072,92 zł). Do wypłaty, po potrąceniu składki na ubezpieczenie zdrowotne, renciście przysługiwała renta rolnicza w wysokości 1.885,92  zł.

Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego przeprowadziła waloryzację świadczeń emerytalno - rentowych w marcu 2023 r., a w przypadku emerytur i rent wypłacanych kwartalnie – w kwietniu 2023 r. z wyrównaniem od marca 2023 r., w ustalonym dla każdego świadczeniobiorcy terminie płatności.

Decyzje o nowej kwocie świadczenia zostały przesłane do każdego emeryta/rencisty w kwietniu  br. wraz z decyzjami o przyznaniu dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego.