Polska w Nigerii

Położenie geograficzne, ludność, obszar, stolica, język urzędowy

Benin położony jest w Afryce Zachodniej nad Zatoką Gwinejską. Graniczy z Burkina Faso, Nigrem, Nigerią i Togo. Całkowita powierzchnia kraju wynosi 112,622 km2. Liczba ludności to ok. 11,125 milionów. Struktura etniczna wygląda następująco: 38.4% Fonowie, 15.1% Adja & Mina, 12% Yoruba, 9.6% Bariba, 8.6% Fulani. Stolicą konstytucyjną państwa jest Port-Novo, natomiast największym miastem oraz siedzibą parlamentu, ministerstw i Sądu Najwyższego Beninu jest oddalone o 20 km Kotonu (Cotonou). Język oficjalny: francuski.

Warunki klimatyczne

Klimat Beninu jest gorący i wilgotny. Benin ma dwie pory deszczowe i dwie suche w roku. Główna pora deszczowa trwa od kwietnia do końca lipca, z krótszym, mniej intensywnym okresem deszczowym od końca września do listopada. Główna pora sucha trwa od grudnia do kwietnia, z krótką, chłodniejszą porą suchą od końca lipca do początku września. Na tropikalnym wybrzeżu panują wysokie temperatury i wilgotność. W mieście Kotonu średnia maksymalna temperatura wynosi 31 °C , a minimalna to 24 °C. Zmiany temperatury wzrastają podczas przemieszczania się na północ przez sawannę i płaskowyż w kierunku Sahelu. Suchy wiatr znad Sahary zwany Harmatan wieje od grudnia do marca, kiedy trawa wysycha, inna roślinność zmienia kolor na czerwonobrązowy, a nad krajem unosi się zasłona drobnego pyłu, powodując zachmurzenie nieba. Jest to również pora, kiedy rolnicy palą zarośla na polach. Północną część kraju pokrywa sawanna z akacjami i baobabami, natomiast na wybrzeżu rosną namorzyny. Wewnątrz kraju występują lasy suche, okresowo zrzucające liście. Zdarzają się również enklawy wilgotnych, wiecznie zielonych lasów.

Główne bogactwa naturalne

Główne zasoby naturalne Beninu stanowią podstawowe produkty eksportowe tego kraju, którymi są bawełna, orzechy nerkowca, owoce morza i masło. Ryby są kolejnym ważnym zasobem naturalnym Beninu ze względu na bogactwo rzek i cechy przybrzeżne, takie jak laguny. Poza rolnictwem kraj słynął niegdyś z produkcji ropy naftowej. Ropa została odkryta po raz pierwszy pod koniec XX wieku i była eksploatowana do 2004 roku, kiedy zaprzestano produkcji. Istnieją jednak plany zreorganizowania krajowego przemysłu naftowego i oczekuje się, że produkcja ropy zostanie wznowiona po tym, jak wiele firm naftowych założy swoje sklepy w kraju. Niewykorzystywane zasoby rud chromu, żelaza, fosforytów.

System walutowy, kurs i wymiana

Waluta: CFA – frank zachodnioafrykański. Kurs wymiany: 460 NGN za 1 Euro (luty 2021 r.)

Religia

53.0% chrześcijaństwo

23.8% islam

18.1% wierzenia tradycyjne – obejmują lokalne religie animistyczne w Atakora (prowincje Atakora i Donga) oraz kult Voodoo i Orisha wśród ludów Joruba i Tado w centrum i na południu kraju. Miasto Ouidah na środkowym wybrzeżu jest duchowym centrum benińskiego Voodoo.

Wykaz dni świątecznych i wolnych od pracy

1 stycznia – Nowy Rok

10 stycznia – Traditional Day

8 marca – Międzynarodowy Dzień Kobiet

Poniedziałek Wielkanocny (ruchome)

Wniebowstąpienie (ruchome)

1 maja – Święto Pracy

1 sierpnia – Święto Niepodległości

15 sierpnia – Wniebowzięcie NMP

26 października – Święto Wojska

1 listopada – Dzień Wszystkich Świętych

30 listopada – Święto Narodowe

25 i 26 grudnia – Boże Narodzenie

Infrastruktura transportowa

Korzystne warunki geograficzne kraju pozwalają na łatwe zintegrowanie komunikacyjne całego terytorium i bezpośrednie połączenia z krajami sąsiednimi. Niemniej jednak stan połączeń komunikacyjnych jest jedną z najważniejszych przeszkód w rozwoju gospodarczym Beninu. Kraj posiada jedną z najrzadszych i najkrótszych sieci transportowych w regionie. Gęstość dróg wynosi 5 km/100 km2, a tylko krótkie odcinki torów nadają się do użytku. Z kolei lotnisko w stolicy ma zbyt krótki pas startowy dla samolotów typu Airbus.

•  transport kolejowy: Benin posiada 578 km pojedynczej linii wąskotorowej o szerokości 1 m. Brak połączeń  kolejowych z sąsiednimi krajami;
• transport drogowy: 6,787 km dróg, z czego 1,357 km asfaltowych. Autostrada Trans–West African Coastal Highway łączy Benin z Nigerią, Togo, Ghaną i Wybrzeżem KS. Inna autostrada łączy Benin z Nigrem, Burkina Faso i Mali. Stan dróg jest często zły, w porze deszczowej wiele odcinków jest nieprzejezdnych. Istnieją połączenia mikrobusów między Cotonou i Lome, Cotonou i Lagos itd., dostępny jest transport autobusowy i ciężarowy między Cotonou i Parakou, Parakou i Kandi, Parakou i Malanville oraz Parakou i Djougou;
• transport wodny: porty w Cotonou i Porto-Novo. Brak własnej floty handlowej. Port w Kotonu jest pogłębiony i może obsłużyć przeładunek do 3 mln ton rocznie. Regularny przewóz towarów z Parakou do Malanville i Niamey w Nigrze - drogą  lub w porze deszczowej rzeką Niger, łączy terytorium Nigru z  portem Cotonou.
• Transport lotniczy: 6 lotnisk, z których tylko Cadjehoun Airport w Kotonu ma asfaltobetonowe pasy startowe. Oferuje bezpośrednie połączenia do Libreville, Bamako, Abidjan, Brazzaville, Paryż, Stambuł, Casablanca, Addis Abeba, Ouagadougou, Lomé.

Obowiązek wizowy

Obywatele polscy udający się do Beninu muszą posiadać ważną wizę na przejazd i pobyt. Wizę można uzyskać w Ambasadzie Beninu w Berlinie. Wizy na granicach lądowych Beninu i na lotnisku oficjalnie nie są wydawane.

Ustrój polityczny

W 1900 r. Benin stał się kolonią francuską. Niepodległość uzyskał 1 sierpnia 1960 r. Konstytucja z 1990 r. ustanowiła system 5-letnich kadencji prezydenckich, z możliwością reelekcji na jedną kolejną kadencję. W 1998 r. zniesiono urząd premiera. Prezydent sprawuje władzę wykonawczą, może też zawiesić parlament po uzyskaniu zgody Sądu Najwyższego. 83-mandatowy parlament jest wybierany na 4-letnie kadencje. W 2006 r. wybory prezydenckie wygrał Yayi Boni, który utrzymał się na drugą kadencję do 2016 r. Od 2016 r. prezydentem kraju jest Patrice Talon. 83 członków Zgromadzenia Narodowego jest wybieranych przez reprezentację proporcjonalną w 24 wielomandatowych okręgach wyborczych. Benin jest tradycyjnie jednym z najbardziej stabilnych krajów francuskojęzycznej Afryki. Ale prezydentura Patrice Talon wydaje się popychać kraj w kierunku autorytarnego reżimu, w którym podważany jest polityczny pluralizm. Benin ma wiele partii politycznych, ale zmiany w ordynacji wyborczej w 2018 roku bardzo utrudniły udział w wyborach. Nowy próg wyborczy ustanowiony został na poziomie 10% a depozyt przedwyborczy wymagany od partii politycznych biorących udział w wyborach zwiększony został z 8,3 mln franków do 249 mln franków. Reforma ta miała na celu zmniejszenie liczby partii politycznych, których liczba wynosiła w Beninie w 2018 r. około 200. Po wyborach parlamentarnych w 2019 roku do parlamentu weszły tylko dwie partie z frakcji prezydenckiej. Wywołało to poważne niepokoje, które doprowadziły do śmierci kilku demonstrantów. W wyborach samorządowych w maju 2020 r., które były szeroko krytykowane dwie główne partie związane z prezydentem zdobyły zdecydowaną większość głosów (77%). Tylko jednej partii opozycyjnej, Cowry Forces for an Emerging Benin (FCBE), udało się zdobyć 15% głosów. Frekwencja na poziomie zaledwie 23% była znaczącym spadkiem w porównaniu z 65% z poprzednich wyborów i najniższą od czasu demokratyzacji Beninu. Oprócz politycznego zwrotu w kierunku autorytaryzmu istnieją również inne wyzwania. Benin stoi w obliczu bardzo realnego zagrożenia terrorystycznego. Działalność terrorystyczna grup Boko Haram/ISWAP m.in. w sąsiedniej Nigerii stanowi realne zagrożenia. W 2029 r. obywatele Francji zostali porwani w pobliżu granicy z Burkina-Faso. Ponadto Zatoka Gwinejska stała się globalnym centrum aktywności pirackiej.

Władza ustawodawcza

83-mandatowy parlament jest wybierany na 4-letnie kadencje. 83 członków Zgromadzenia Narodowego jest wybieranych przez reprezentację proporcjonalną w 24 wielomandatowych okręgach wyborczych.

Władza wykonawcza

Prezydent sprawuje władzę wykonawczą, może też zawiesić parlament po uzyskaniu zgody Sądu Najwyższego.

Struktura administracji gospodarczej

Sprawy gospodarcze i promocja inwestycji i handlu należą do kompetencji:

• Agencja Promocji Inwestycji i Eksportu (APIEx) (Conseil Présidentiel de l'Investissement)

Powstała w wyniku reform strukturalnych wprowadzonych przez rząd w celu poprawy klimatu biznesowego i przyciągnięcia inwestycji. Agencja Promocji Inwestycji i Eksportu (APIEx) jest publiczną agencją rządową o charakterze społecznym, technicznym, mającą na celu zwiększenie eksportu i promocję Beninu. Poddana pod nadzór prezydenta republiki, APIEx jest operacyjnym ramieniem rządu odpowiedzialnym za realizację polityki inwestycyjnej i promocji eksportu, a tym samym jest głównym partnerem biznesowym dla inwestorów zagranicznych, stanowiąc punkt kompleksowej obsługi w zakresie tworzenia przedsiębiorstw i inwestowania w Beninie. Agencja jest organem administracyjnym dla specjalnych stref ekonomicznych.

• Izba Przemysłowo-Handlowa w Beninie (Chambre de Commerce et d’Industrie du Benin)

Izba Przemysłowo-Handlowa Beninu jest instytucją publiczną. Posiada osobowość prawną i samodzielność finansową. Misją Izby jest zapewnienie reprezentacji, ochrony i promocji wspólnych interesów podmiotów gospodarczych Republiki Beninu w zakresie handlu, przemysłu i świadczenia usług. Zapewnia podmiotom gospodarczym i innym inwestorom pomoc w przygotowaniu dokumentacji, dostępie do obowiązującego w Beninie prawa oraz informacji o strefach ekonomicznych i wolnocłowych. Benińska Izba Przemysłowo-Handlowa może działań na polecenie właściwych władz krajowych w zakresie zarządzania jakimkolwiek organem lub strukturą publiczną, wystawiania lub potwierdzania świadectw pochodzenia lub innych dokumentów towarzyszących towarom na wywóz. Izba Przemysłowo-Handlowa jest również ciałem doradczym w sprawie polityki i programów państwowych w dziedzinie handlu, przemysłu i świadczenia usług.

• Minister Stanu ds. Planowania i Rozwoju (Ministre d'Etat chargé du Plan et du Développement)

Ministerstwo Rozwoju i Koordynacji Działań Rządowych (MDC) ma misję stymulowania rozwoju gospodarczego i społecznego, zapewniania koordynacji, monitorowania i oceny strategii oraz planów publicznych, koordynowania działań rządu oraz zapewniania wdrażanie działań i decyzji rządowych. Opracowuje plany rozwoju oraz określa strategiczne kierunki inwestycji publicznych, pozwalające Beninowi lepiej wykorzystać wyzwania teraźniejszości i przyszłości w zakresie wzmacniania potencjału krajowego i przewidywania problemów związanych z jego rozwojem.

• Ministerstwo Przemysłu i Handlu (Ministère de l'Industrie et du Commerce)

Misją ministerstwa jest projektowanie, wdrażanie, monitorowanie i ocena ogólnej polityki państwa w zakresie promowania przemysłu i handlu zgodnie z ustawami, rozporządzeniami i innymi instrumentami prawnymi obowiązującymi w Republice Beninu.

Sądownictwo gospodarcze

Benin stosuje system prawa cywilnego. Ramy prawne obejmują różne teksty ustawodawcze i regulacyjne obejmujące prawo rodzinne, prawo gruntowe, prawo pracy, prawo karne, postępowanie karne oraz postępowania cywilne, handlowe, społeczne i administracyjne. Sąd gospodarczy w Kotonu, utworzony w 2017 roku, egzekwuje prawa i regulacje handlowe. W 2018 r. Benin utworzył sąd ds. walki z terroryzmem, narkotykami i przestępstwami gospodarczymi (CRIET). W lutym 2020 r. Benin utworzył izbę apelacyjną w ramach CRIET. Ogólnie rzecz biorąc, procesy sądowe są powolne, a wyzwania związane z wykonaniem orzeczeń sądowych są powszechne. Sędziowie, choć niezależni z mocy prawa, są powoływani przez Radę Wykonawczą. Sądy benińskie wykonują orzeczenia sądów zagranicznych i arbitraż międzynarodowy.

Ogólna charakterystyka sytuacji gospodarczej

Benin posiada duży potencjał rolniczy i dostęp do morza. Aby lepiej wykorzystać te zalety, władze pracują intensywnie nad poprawą infrastrukturalną portu Kotonu, modernizują rolnictwo i infrastrukturę transportową. Benin stosuje wspólną taryfę zewnętrzną (CET - Tarif Exterieur Commun, TEC w języku francuskim) wraz z innymi krajami należącymi do West African Economic and Monetary Union (WAEMU) - Burkina Faso, Wybrzeże Kości Słoniowej, Gwinea Bissau, Mali, Niger, Senegal i Togo. CET ustanawia cztery kategorie produktów, dla których taryfy wynoszą 0, 5, 10 i 20%. Uchwalenie CET przez Benin i jego przystąpienie do Światowej Organizacji Handlu wyeliminowało wiele barier handlowych. Benin podpisał również dwustronne umowy handlowe dotyczące promocji i ochrony inwestycji z Niemcami, Tunezją, Szwajcarią, Chinami, Portugalią, Grecją, Francją i Stanami Zjednoczonymi. Rząd skupia się aktualnie również na realizacji Strategicznego Planu Rozwoju Sektora Rolnego na lata 2017–2025, który ma na celu poprawę produktywności rolnictwa (głównie: orzechy nerkowca, ananas, maniok, kukurydza, ryż, mięso, mleko), rozwój łańcuchów dostaw i transportu, wzmocnienie odporności gospodarstw oraz ustanowienie finansowania i zindywidualizowanych mechanizmów ubezpieczenia rolnego. Zdolność wytwarzania energii elektrycznej wzrosła o 67% między 2016 a 2019 r. Mimo wszystko kraj pozostaje w dużym stopniu w tym zakresie zależny od Nigerii i Ghany, które zapewniają około 90% jego dostaw. Rządowy plan dotyczący inwestycji w energię elektryczną (o wartości 27 mld USD) wspiera strategię energetyczną kraju, której celem jest zwiększenie mocy z 354 MW w 2019 r. do 1400 MW do 2035 r. Niedostateczna infrastruktura (głównie drogowa) obniża rentowność działalności gospodarczej i jest przeszkodą dla rozwoju i wzrostu gospodarczego. Gospodarka charakteryzuje się niską produktywnością, co wzmacnia nierównowagę strukturalną i pogłębia lukę między wzrostem rzeczywistym a potencjalnym. Struktura gospodarki pozostaje mniej więcej stabilna od 2000 r. Produktywność rolnictwa pozostaje niska, a struktura przemysłu opiera się głównie na agrobiznesie, budownictwie i robotach publicznych. Na uwagę zasługują również słabe wyniki sektorów edukacji, opieki zdrowotnej i opieki społecznej. Kraj ten pozostaje w dużym stopniu narażony na zmiany w polityce handlowej i walutowej Nigerii, wiodącego partnera handlowego Beninu i odbiorcy 51% jego eksportu.

Benin posiada również zasoby mineralne, jak wapień, piasek, granit i żwir. Używane są głównie w lokalnych cementowniach. Udział górnictwa w PKB jest niewielki – ok. 1%. Potencjał sektora górnictwa wykorzystywany jest w niskim stopniu. Wpływają na to: zależność od zmian pogodowych i opadów deszczu, słaba organizacja łańcucha dostaw, niski poziom mechanizacji, niska konkurencyjność i niska innowacyjność lokalnych firm, brak wykwalifikowanej siły roboczej w górnictwie, przestarzała infrastruktura i wysoka zależność od dostaw energii z zagranicy.

Strategia rozwoju kraju zawarta w planie Benin 2025 Vision oraz wytycznych rozwoju strategicznego (Strategic Development Guidelines) - przyjętych przez rząd w 2006 r.,  wskazuje pięć podstawowych zadań:

• zrównoważone przyspieszenie wzrostu gospodarczego wsparcie dla sektora prywatnego;
• rozwój infrastruktury;
• rozwój zasobów ludzkich;
• wspieranie praktyk dobrego zarządzania;
• zrównoważony rozwój regionalny.

Główne sektory gospodarki

Gospodarka Beninu jest słabo rozwinięta gospodarka i opiera się głównie na rolnictwie. Około 70% ludności pracującej jest uzależnione od rolnictwa. Od połowy lat 80. Benin produkował yam, maniok, kukurydzę, proso, fasolę i ryż, aby osiągnąć samowystarczalność w podstawowych produktach spożywczych. Wśród upraw komercyjnych poprzednio dominująca produkcja produktów palmowych znacznie spadła w latach 80., ale produkcja bawełny wzrosła. Wzrosła również produkcja karité, orzeszków ziemnych, ziaren kakaowca i kawy. Zwierzęta gospodarskie obejmują bydło, owce i kozy, świnie, konie i drób. W lagunach i rzekach łowi się corocznie znaczne ilości ryb, podczas gdy rybołówstwo przybrzeżne produkuje mniejszą, ale rosnącą ilość. Większość ryb jest eksportowana do Nigerii lub Togo. Rozwija się połów krewetek i rybołówstwo dalekomorskie z wykorzystaniem nowoczesnych jednostek pływających.

W Beninie rozwinął się przemysł spożywczy (cukrowy, olejarski, piwowarski), cementowy i włókienniczy. Zakłady produkcyjne i przemysł wtórny obejmują kilka zakładów przetwórstwa oleju palmowego w Ahozon, Avrankou, Bohicon, Cotonou, Gbadzie i Pobé; cementownie w Onigbolo i Pobé; kilka zakładów bawełny na północy; fabryka tekstyliów w Parakou; kompleks rafinacji cukru w Savé; zakład napojów bezalkoholowych, browar oraz dwa zakłady przetwórstwa krewetek.

Wydobywa się wapień, a na północnej części Beninu także fosforyty, rudy chromu i żelaza.

Energia elektryczna jest wytwarzana termicznie przez zakłady zlokalizowane w Bohicon, Parakou, Cotonou i Porto-Novo. Około połowa zapotrzebowania Beninu na energię elektryczną jest zaspokajana przez import energii z projektu Volta River w Ghanie w Akosombo. W 1988 roku rozpoczęto eksploatację instalacji hydroelektrycznej tamy na rzece Mono, wspólnego przedsięwzięcia Beninu i Togo na ich wspólnej południowej granicy.

Benin czerpie dochody z tranzytu towarów z Nigru i Nigerii. Dzięki eksploatacji podmorskich złóż ropy naftowej od lat 80. wzrasta znaczenie górnictwa.

Tabela najważniejszych wskaźników makroekonomicznych

Handel zagraniczny

Główne towary importowane Beninu to: paliwo, żywność i sprzęt budowlany. Głównym partnerem importowym Beninu jest Francja (18 procent całkowitego importu), a następnie Chiny (15%). Inne to: Togo, Ghana, Belgia i Wielka Brytania.

wartość importu: 362.50 mld CFA (2020 r.)

Benin eksportuje głównie produkty rolne. Najważniejszym eksportem jest bawełna (40% całkowitego eksportu), a za nią kakao, kukurydza i owoce morza. Ten brak dywersyfikacji sprawia, że handel w tym kraju jest bardzo wrażliwy na warunki pogodowe i wahania cen. Głównymi partnerami eksportowymi Beninu są Nigeria (21%) i Chiny (20%). Inne to: Indie, Czad, Ghana, Tajlandia, Togo i Indonezja.

wartość exportu: 114,70 mld CFA (2020 r.)

Inwestycje zagraniczne

Według Światowego Raportu Inwestycyjnego UNCTAD 2020, napływ zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Beninie wzrósł z 194 mln USD w 2018 r. do 230 mln USD w 2019 r. Narodowy Plan Rozwoju Infrastruktury , który obejmuje szereg partnerstw publiczno-prywatnych, powinien pomóc w pobudzeniu bezpośrednich inwestycji zagranicznych. Głównymi inwestorami są: Francja, Nigeria, Brazylia, Wybrzeże Kości Słoniowej i Senegal. Rząd Beninu wdrożył nowe reformy, aby pobudzić inwestycje. Obejmują one stworzenie ujednoliconych ram regulacyjnych dla partnerstw publiczno-prywatnych, jednego punktu rejestracji przedsiębiorstw, a także wielu zachęt podatkowych w celu wspierania inwestycji prywatnych. Ponadto administracja prezydenta Patrice Talon zainicjowała proces modernizacji zamówień publicznych oraz zmiany opłat za transfer gruntów państwowych. Obowiązujący system podatkowy został również uproszczony, aby sprzyjać mikro i małym przedsiębiorstwom (syntetyczny podatek od działalności zawodowej). Ponadto kraj przeznaczył więcej funduszy na przemysł bawełniany oraz na modernizację infrastruktury portowej i transportowej. Benin podjął kilka inicjatyw, aby przyciągnąć inwestycje zagraniczne (szczególnie w sektorze produkcji energii elektrycznej), takich jak utworzenie Prezydenckiej Rady Inwestycyjnej. Uruchomiono również internetową platformę informacyjną dla inwestorów. W raporcie Banku Światowego Doing Business 2020 kraj ten zajął 149. miejsce na świecie pod względem łatwości prowadzenia działalności. Stanowi to niewielką poprawę w porównaniu z edycją 2019, w której kraj zajął 153. miejsce. Według raportu Benin poprawił wiarygodność i przejrzystość systemu zarządzania gruntami, publikując oficjalne statystyki dotyczące transakcji gruntami i sporów dotyczących gruntów za poprzedni rok kalendarzowy oraz zobowiązując się do dostarczenia prawnie wiążącego dokumentu w określonych ramach czasowych (Doing Business).

Uczestnictwo w wielostronnych organizacjach i porozumieniach o charakterze gospodarczym

1 stycznia 2021 roku w życie weszła umowa o handlu w ramach Afrykańskiej Kontynentalnej Umowy o Wolnym Handlu (AfCFTA). Dzięki niej Afryka do 2030 roku, gdy umowa będzie już w pełni operacyjna, może stać się największą strefą wolnego handlu na świecie pod względem biorących w niej udział państw z potencjałem rynkowym obejmującym 1,2 mld osób i całkowitym PKB o wartości 2,5 bln dol. Benin nie ratyfikował jeszcze porozumienia.

Benin ma podpisane i obowiązujące dwustronne umowy inwestycyjne z Belgijsko-Luksemburską Unią Gospodarczą, Burkina Faso, Kanadą, Niemcami, Kuwejtem, Holandią, Szwajcarią i Wielką Brytanią. Benin jest wymieniony jako kraj członkowski Międzynarodowych Umów Inwestycyjnych ze Wspólnotą Gospodarczą Państw Afryki Zachodniej (ECOWAS), Unią Gospodarczą i Walutową Afryki Zachodniej (WAEMU) oraz Unią Afrykańską.

Stosunki gospodarcze z Unią Europejską

Relacje polityczne i handlowe z UE oparte są nadal o Umowę z Cotonou z 2000 r. (nowa umowa jest w trakcie negocjacji). Współpraca jest wszechstronna, dotyczy zagadnień regionalnych, politycznych, handlowych i praw człowieka, jednak priorytetowe dla Unii Europejskiej były rozwój infrastruktury, samorząd lokalny i zwalczanie biedy. Od 2012 r. Delegacja UE koncentruje się na wspieraniu modernizacji infrastruktury transportowej, służby zdrowia i makroekonomicznej  równowagi budżetowej kraju - w oparciu o środki 10. edycji EDF. Przykładem jest budowa drogi z Banikoara do Kandi czy modernizacja połączeń komunikacyjnych wokół portu Cotonou. W zakresie pomocy dla służby zdrowia UE koncentruje się na obszarach wiejskich. Dodatkowe fundusze przeznaczane są na projekty wspierające konkurencyjność w gospodarce, środowisko naturalne i rozwój  społeczeństwa obywatelskiego. 

Gospodarcze umowy dwustronne

• umowa o współpracy kulturalnej między Rządem PRL a Rządem Republiki Dahomeju (1965 r.);
• porozumienie między Rządem PRL a Rządem Republiki Ludowej Beninu o wzajemnym zniesieniu wiz w odniesieniu do posiadaczy paszportów dyplomatycznych i służbowych zawarte w formie wymiany not (1982 r.);
• umowa między Rządem PRL a Rządem Republiki Ludowej Beninu o cywilnej komunikacji lotniczej (1988 r.) – nie weszła w życie.

Dwustronna wymiana handlowa

                                     2019                             2020

eksport z Polski    89 800 000 pln           69 822 395 pln

import z Beninu     2 149 873 pln             2 149 873 pln

Wzajemne inwestycje

Brak informacji.

Dostęp do rynku dla polskich towarów i usług

Benin kontynuuje starania o przyciągnięcie prywatnych inwestycji wspierających wzrost gospodarczy. Agencja Promocji Inwestycji i Eksportu (APIEx), mieszcząca się w ramach biura prezydenta, ma na celu promocję bezpośrednich inwestycji zagranicznych i zmniejszenie barier administracyjnych w prowadzeniu działalności gospodarczej. APIEx pełni rolę jedynego centrum promocji inwestycji i kanału informacyjnego pomiędzy inwestorami zagranicznymi a rządem benińskim. Jest to organ techniczny odpowiedzialny za rozpatrywanie wniosków o zatwierdzenie na podstawie Kodeksu Inwestycyjnego oraz organ administracyjny dla specjalnych stref ekonomicznych (SSE). Agencja znacznie skróciła deklarowane czasy rozpatrywania wniosków o rejestrację nowych firm (z 15 dni do jednego dnia) oraz pozwoleń na budowę (z 90 do 30 dni). W praktyce APIEx boryka się z ograniczeniami przepustowości, czas przetwarzania może być dłuższy niż podano, a jego strona internetowa jest często nieaktualna i nie zawiera informacji o najnowszych regulacjach i przepisach. Znowelizowany w 2020 r. Kodeks Inwestycyjny określa warunki, korzyści i zasady mające zastosowanie do bezpośrednich inwestycji krajowych i zagranicznych.

Benin Control – prywatna firma działająca pod nadzorem Ministerstwa Infrastruktury i Transportu – ma za zadanie przyspieszać odprawy celne i minimalizować bariery przerobowe w odprawie ładunku w Porcie Kotonu. Benin Control umożliwia odprawę ładunku już w ciągu 48 godzin po jego rozładunku w porcie Kotonu, choć w praktyce może to potrwać dłużej. Przywrócenie programu kontroli i skanowania ładunków znanego jako PVI, wypróbowanego po raz pierwszy w 2012 roku, wznowiło działalność w Porcie Kotonu w 2017 roku. W ramach programu PVI, Benin Control skanuje 10% całego importu, a kontenery wybiera się losowo do skanowania. Benin Control rozlicza wszystkie kontenery opuszczające port w Kotonu – niezależnie od tego, czy zostaną wybrane do skanowania – według stawki 35 000 FCFA (68 USD) za kontener 20-stopowy i 45 000 FCFA (78 USD) za kontener 40-stopowy.

Kodeks Inwestycyjny (The Investment Code) zapewnia ramy prawne dla bezpośrednich inwestycji zagranicznych. Kodeks określa warunki, korzyści i zasady mające zastosowanie do bezpośrednich inwestycji krajowych i zagranicznych: https://benindoingbusiness.bj/, chociaż jego strona internetowa jest często niekompletna i nieaktualna. Benin jest członkiem OHADA’s Common Court of Justice and Arbitration (CCJA) oraz Międzynarodowego Centrum Rozstrzygania Sporów Inwestycyjnych (ICSID). Inwestorzy mogą zawrzeć w swoich umowach postanowienia dotyczące arbitrażu, aby uniknąć przedłużających się uwikłań w sądach benińskich. Przewodnik po inwestycjach Organizacji Narodów Zjednoczonych dla Beninu (https://www.theiguides.org/public-docs/guides/benin/) zawiera ogólny przewodnik po procedurach dotyczących bezpośrednich inwestycji zagranicznych.

Kodeks Inwestycyjny pozwala na tworzenie specjalnych stref ekonomicznych (SSE) i wprowadza ulgi podatkowe dla inwestorów. Obecnie w Beninie istnieją trzy SSE, ale tylko jedna, zlokalizowana w południowo-wschodnim Beninie, jest aktywna. Inwestorzy strefy SSE mogą skorzystać z obniżonych zobowiązań podatkowych od zysków oraz zwolnień z ceł importowych i eksportowych. Inwestorzy muszą spełniać kilka kryteriów, w tym zatrudniać minimalną liczbę obywateli benińskich, chronić środowisko i spełniać krajowe standardy rachunkowości. Takie same możliwości mają podmioty lokalne i inwestorzy zagraniczni.

Zagraniczni inwestorzy mogą ubiegać się o kredyt w prywatnych instytucjach finansowych Beninu oraz w Regionalnej Giełdzie Papierów Wartościowych WAEMU (Bureau Regional des Valeurs Mobilieres – BRVM) z siedzibą w Abidżanie na Wybrzeżu Kości Słoniowej z lokalnymi oddziałami w każdym kraju członkowskim WAEMU. Dla inwestorów zagranicznych nie ma ograniczeń w zakładaniu rachunku bankowego w Beninie i uzyskiwaniu kredytów na lokalnym rynku. Jednak do otwarcia rachunku bankowego wymagany jest dowód zamieszkania lub dowód rejestracji firmy.

Sektor bankowy w Beninie jest generalnie wiarygodny. Oprócz BCEAO i planowanej filii Afrykańskiego Banku Rozwoju w Beninie działa trzynaście prywatnych banków komercyjnych. Biorąc pod uwagę instytucje mikrofinansowe, w 2018 r. dostęp do usług bankowych miało 22,5% populacji. Banki zagraniczne są zobowiązane do uzyskania licencji bankowej przed prowadzeniem oddziałów w Beninie. Podlegają tym samym regulacjom ostrożnościowym, co banki lokalne lub regionalne. Benin nie stracił żadnych relacji z bankami korespondencyjnymi w ciągu ostatnich trzech lat. Nie są znane żadne zagrożenia związane z obecnym stosunkiem bankowości korespondenckiej. Cudzoziemcy są zobowiązani do okazania dowodu zamieszkania w celu otwarcia rachunków bankowych.

Wszystkie środki finansowe wpływające do kraju z zagranicy w celach inwestycyjnych wymagają zgłoszenia i rejestracji w Ministerstwie Finansów w momencie ich przybycia. Dowód rejestracji jest wymagany w celu uzasadnienia przelewów kapitału inwestycyjnego, dochodów, spłat pożyczki/leasingu lub opłat licencyjnych. Takie przekazy są dozwolone bez ograniczeń. Środki wpływające do kraju z zagranicy w celach inwestycyjnych należy przeliczyć na lokalną walutę. Do celów repatriacji takich środków, zainwestowane środki lub odsetki/zyski lub tantiemy mogą zostać przeliczone na dowolną walutę światową.

Walutą Beninu jest frank (kod międzynarodowy: XOF). XOF ma stały parytet z euro i waha się w stosunku do wszystkich innych walut w oparciu o ten parytet. Parytet ten został ustalony w momencie tworzenia euro (1 stycznia 1999 r.) i od tego czasu nie uległ zmianie. Parytet wynosi 655.957 XOF = 1,00 EUR, gwarantowany przez rząd francuski na mocy porozumienia między Skarbem Państwa Francji a Unią Europejską.

W ostatnim czasie nie uległy zmianie przepisy dotyczące przekazywania środków z inwestycji. Banki wymagają dokumentów uzasadniających przekazy związane z inwestycjami. W praktyce czas oczekiwania na zwrot zwrotu z inwestycji nie przekracza 60 dni.

Silne strony rynku:

• wysoki potencjał wzrostu;
• niska inflacja;
• znaczące międzynarodowe wsparcie finansowe (ODA, HIPC, MDRI);
• pozycja strategiczna (dostęp do morza dla krajów położonych w głębi lądu).

Słabe strony rynku:

• wysoki poziom ubóstwa;
• wąska baza eksportowa (zależna od wahań cen bawełny);
• nieregularne zasilanie elektryczne;
• niedociągnięcia w zarządzaniu: korupcja, niski poziom praworządności, biurokracja;
• wpływ decyzji dotyczących polityki gospodarczej Nigerii na działalność gospodarczą i dochody podatkowe;
• zagrożenie terrorystyczne z sąsiedniej Nigerii i ogólnie rejonu Sahelu;
• niska rentowność banków;
• niskie dochody budżetowe.

Dostęp do rynku pracy

Aby założyć firmę w Beninie, należy wziąć pod uwagę budżet w wysokości 1000–1500 EUR (bez kapitału zakładowego spółki). Spółki z Beninu podlegają podatkowi od osób prawnych na podstawie prawa podatkowego Beninu. Można jednak uzyskać prawo do niektórych lokalnych zwolnień podatkowych. Jeśli firma w Beninie nie osiąga zysków, nadal konieczne jest złożenie deklaracji podatkowej i przygotować podstawowe sprawozdanie finansowe.

Formy działalności gospodarczej

Limited Liability Company (LLC/SARL)

Liczba partnerów: co najmniej jeden udziałowiec i jeden dyrektor, który może być dowolnej narodowości i nie musi ani mieszkać ani posiadać ob. Beninu

Kapitał (max / min): 1 milion XOF

Akcjonariusze i odpowiedzialność: odpowiedzialność ograniczona jest do akcji

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (LLC, lokalnie znana również jako SARL w Beninie) jest powszechnie stosowana przez przedsiębiorców zakładających małe i średnie firmy w Beninie. LLC wymaga co najmniej 1 dyrektora i 1 udziałowca, który może być dowolnej narodowości i nie musi być rezydentem Beninu. Akcjonariuszem może być osoba fizyczna lub prawna. Spółka LLC wymaga minimalnego kapitału zakładowego USSI (FCFAI). Listę dokumentów wymaganych do założenia firmy Benin można znaleźć w Internecie. Benin LLC musi wyznaczyć biegłego rewidenta tylko wtedy, gdy kapitał zakładowy przekracza 18 000 USD lub jeśli roczny obrót przekracza 45,000 USD i zatrudnia 50 osób lub więcej.

Public Limited Company (PLC)

Liczba wspólników: co najmniej jeden udziałowiec i jeden dyrektor dowolnej narodowości. Jeśli firma ma więcej niż trzech udziałowców, należy powołać radę dyrektorów (z co najmniej trzema dyrektorami)

Kapitał (max / min): 10 milionów XOF

Akcjonariusze i odpowiedzialność: odpowiedzialność jest ograniczona do wysokości wkładów udziałowców

Spółka akcyjna (PLC) jest rekomendowana przedsiębiorcom zamierzającym dokonać znaczącej inwestycji w Beninie. Podmiot ten wymaga co najmniej 3 dyrektorów i 1 akcjonariusza, którym może być osoba fizyczna lub prawna. SA wymaga również minimalnego kapitału zakładowego w wysokości 18 000 USD. Jeżeli SA ma być przedmiotem publicznego obrotu, wymagany jest jednak kapitał zakładowy w wysokości 180 000 USD. SA jest również zobowiązana przez prawo do korzystania z usług lokalnego notariusza oraz wyznaczenia biegłego rewidenta przy założeniu spółki.

Limited Partnership (Société en Commandite Simple - SCS)

Liczba partnerów: minimum jeden z ograniczoną odpowiedzialnością i jeden z nieograniczoną odpowiedzialnością

Kapitał (max / min): nie dotyczy

Akcjonariusze i odpowiedzialność: komandytariusze, którzy nie uczestniczą w zarządzaniu, mają ograniczoną odpowiedzialność. Jednakże komplementariusze lub partnerzy zarządzający ponoszą solidarną i nieograniczoną odpowiedzialność

General Partnership (SNC)

Liczba partnerów: minimum dwóch

Kapitał (max / min): nie dotyczy

Akcjonariusze i odpowiedzialność: wspólnicy ponoszą solidarną i nieograniczoną odpowiedzialność

Inne formy działalności

Oddział firmy w Beninie

Ustawa handlowa Beninu zezwala zagranicznym podmiotom prawnym pragnącym prowadzić działalność gospodarczą w Beninie na zakładanie oddziałów. Oddziału w Beninie nie należy traktować jako oddzielnej osoby prawnej. Jej działalność w Beninie musi być zdefiniowana i kontrolowana przez spółkę dominującą. Oddział musi wyznaczyć co najmniej 1 dyrektora dowolnej narodowości, który będzie reprezentował firmę w Beninie.

Przedstawicielstwo firmy w Beninie

Firmy zagraniczne mogą również zakładać stałe siedziby w postaci przedstawicielstw w Beninie. Podmiotowi temu nie wolno angażować się w żadną działalność komercyjną ani zarobkową w Beninie. Przedstawicielstwo Beninu może prowadzić jedynie badania rynkowe oraz promować działalność spółki macierzystej.

Benin posiada przepisy mające na celu zwalczanie korupcji, chociaż korupcja pozostaje powracającym problemem w takich obszarach, jak administracja publiczna, zamówienia rządowe, cła i podatki oraz sądownictwo. ANLC jest wiodącą jednostką rządową w kwestiach dotyczących korupcji i jest uprawniona do kierowania spraw dotyczących korupcji do sądu. ANLC ma również uprawnienia do zwalczania prania pieniędzy, oszustw wyborczych i oszustw gospodarczych w sektorze publicznym i prywatnym. Państwowa Izba Kontroli w Beninie jest również odpowiedzialna za identyfikację i przeciwdziałanie korupcji w sektorze publicznym. CRIET rozpatruje sprawy związane z przestępstwami gospodarczymi, które mogą obejmować korupcję.

Przekupstwo jest nielegalne i grozi do dziesięciu lat pozbawienia wolności. Benin jest sygnatariuszem Konwencji antykorupcyjnej ONZ oraz Konwencji OECD o zwalczaniu przekupstwa zagranicznych funkcjonariuszy publicznych w międzynarodowych transakcjach handlowych.

Nabywanie i wynajem nieruchomości

Ustawa o gruntach (The Land Act) z 2017 r. uprościła rejestrację nieruchomości i uczyniła ją tańszą w celu pobudzenia rynku nieruchomości, poprawy dostępu do kredytu i ograniczenia korupcji w procesie rejestracji. Środki mają zastosowanie do podatku od nieruchomości, podatku od nieruchomości i hipoteki oraz paragonów z zakupu nieruchomości. W celu zarejestrowania nieruchomości osoby fizyczne i przedsiębiorstwa muszą przedstawić numer identyfikacji podatkowej (rejestracja jest bezpłatna). Świadectwa ewidencji gruntów i zakupu nieruchomości są bezpłatne, ale za uzyskanie tytułu własności pobierana jest opłata.

Znowelizowana w 2017 r. ustawa o gruntach kodyfikuje prawa majątkowe. Spory dotyczące własności gruntów stanowią około 80% spraw rozpatrywanych przez sądy benińskie. Ustawa o gruntach ma na celu zapewnienie sprawiedliwego dostępu do gruntów i ochronę praw własności. Ustawa o gruntach ustanawia przejrzystą procedurę prawną uzyskiwania i dokumentowania własności, ogranicza spekulacje nieruchomościami na obszarach miejskich i wiejskich oraz zachęca do zagospodarowania gruntów. Ustawa stanowi, że projekty deweloperskie finansowane przez agencje międzynarodowe nie mogą realizować ani skutkować przymusowymi eksmisjami. Państwo jest zobowiązane do uczynienia wszystkiego, co możliwe na każdym etapie opracowywania projektu, aby zapewnić należyte poszanowanie praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych uznanych przez konwencje międzynarodowe i konstytucję benińską.

Zabezpieczone interesy w nieruchomościach i majątku osobistym są uznawane i egzekwowane. Zabezpieczone udziały w nieruchomości są rejestrowane w Urzędzie Gruntów Ministerstwa Finansów. Rekomenduje się jednak, aby inwestorzy zagraniczni i nierezydenci kupowali grunty z tytułem własności i interwencją notariusza w celu uniknięcia sporów gruntowych, które mogą wyniknąć z procesu nabycia. Duże dzierżawy gruntów pod inwestycje na obszarach wiejskich egzekwowane są przez lokalne urzędy miast zgodnie z ustawą o gruntach. Dodatkowe informacje dotyczące nabywania nieruchomości można znaleźć na stronie Benińskiej Agencji ds. Ziemskich pod adresem https://www.andf.bj/

System zamówień publicznych

Dwa główne akty prawne regulujące proces udzielania zamówień publicznych w Beninie to Kodeks Zamówień Publicznych oraz Ustawa o Zwalczaniu Korupcji i Innych Wykroczeń Pokrewnych. Proces zamówień publicznych opiera się na pięciu głównych zasadach: gospodarność i efektywność procesu akwizycji, swoboda dostępu do zamówień publicznych, równe traktowanie kandydatów, przejrzystość procedur oraz wiążący charakter przepisów bez względu na wielkość zamówienia. Ramy instytucjonalne składają się z trzech organów: organów ds. zamówień publicznych i kontroli wewnętrznej, organu centralnego odpowiedzialnego za monitorowanie procedury udzielania zamówień publicznych oraz organu regulacyjnego. Centralnym organem kontrolnym postępowania o udzielenie zamówienia publicznego jest Krajowa Dyrekcja Kontroli Zamówień Publicznych (DNCMP). Organem regulacyjnym jest Urząd Regulacji Zamówień Publicznych (ARMP). Znajduje się pod nadzorem prezydenta kraju. Posiada osobowość prawną oraz autonomię administracyjną i finansową.

Benińskie prawo zamówień publicznych dopuszcza otwarte i zamknięte procesy przetargowe. Kontrakty są często przyznawane na podstawie przetargów rządowych firmom z krótkiej listy, posiadającym specjalistyczną wiedzę branżową, często identyfikowanym na podstawie działalności handlowej firmy prowadzonej na innych rynkach zagranicznych. Rząd często korzysta z wyłącznych źródeł zaopatrzenia w przypadku projektów, w tym wdrażania PAG, i w takich przypadkach nie publikuje wniosków o udzielenie zamówienia przed wyborem dostawcy. Firmy zagraniczne wyraziły obawy dotyczące niesprawiedliwego traktowania, stronniczości i niewłaściwych praktyk charakterystycznych dla procesu wyboru spółek z krótkiej listy.

Więcej na stronie: https://armp.bj/

Językiem urzędowym, jak i biznesu, jest język francuski. Należy przestrzegać podstawowych zasad savoir-vivre’u, w tym punktualności. Strój biznesowy w stylu europejskim.

Konsulat Honorowy RP
Krystyna Hounkponou
Lot 2085 Menontin 06
Rue 2907, 06 BP 56 Cotonou
tel.: +229 21301091

tel. alarmowy: +229 95954175

krystyna.hounkponou@igipafrique-bj.com

Chambre de Commerce et d’Industrie du Benin (CCIB)
BP 31 Cotonou

https://www.ccibenin.org/

01 BP 31 Recette Principale, Avenue du Général de GAULLE

tel.: +229 21 31 43 86 / 21 31 20 81

fax.: +229 21 31 32 99

info@ccib.bj

Présidence de la République du Bénin

https://presidence.bj/

Conseil Présidentiel de l'Investissement

https://benindoingbusiness.bj/

Ministre d'Etat chargé du Plan et du Développement
Cotonou route de l'aeroport,

08 BP : 755 Cotonou
tel.: +229 - 21 30 76 84

mpd.info@gouv.bj

https://plan.gouv.bj/

Ministère de l'Industrie et du Commerce
Cotonou Littoral BP 363

tel.: (229) 21 30 76 45, (229) 21 30 30 24
email@domainname.com

https://commerce.gouv.bj/

Przydatne linki:

https://www.gouv.bj/

https://www.transparency.org/en/countries/benin

https://www.doingbusiness.org/en/data/exploreeconomies/benin

https://www.doingbusiness.org/content/dam/doingBusiness/country/b/benin/BEN.pdf

http://documents1.worldbank.org/curated/en/783071597159615166/pdf/Benin-Joint-World-Bank-IMF-Debt-Sustainability-Analysis.pdf