Polska w Nigerii

Położenie geograficzne, ludność, obszar, stolica, język urzędowy

Ghana leży w centrum wybrzeża Afryki Zachodniej na wybrzeżu Zatoki Gwinejskiej, dzieli 2 093 km granic lądowych z trzema francuskojęzycznymi państwami Burkina Faso (548 km) na północy, Wybrzeżem Kości Słoniowej (668 km) na zachodzie i Togo (877 km) na wschodzie. Ghana jest pierwszym państwem afrykańskim, który uniezależnił się od brytyjskich rządów kolonialnych w 1957 roku. Ludność Ghany dzieli się na około 75 grup etnicznych. Szacunkowa populacja Ghany to 30,8 mln (kobiety 50,7%, mężczyźni 49,3%). Najbardziej zaludnione części kraju to obszary przybrzeżne, region Ashanti oraz dwa główne miasta, Akra i Kumasi. Ghana zajmuje powierzchnię 238 535 km2, obejmując różnorodne biomy, od przybrzeżnych sawann po tropikalne lasy deszczowe. Ghana jest podzielona na dziesięć regionów: Ashanti, Brong-Ahafo, Środkowy, Wschodni, Wielka Akra, Północny, Północny Wschód, Północny Zachód, Volta i Zachód. Stolicą i największym miastem jest Akra. Inne duże miasta to Kumasi, Tamale i Sekondi-Takoradi. Ghana to kraj wieloetniczny o zróżnicowanej populacji, grupach językowych i religijnych.

Warunki klimatyczne

W Ghanie panuje klimat tropikalny, ciepły i wilgotny. Średnie roczne opady to około 1200 milimetrów, a średni roczny zakres temperatur waha się od 26°C wzdłuż wybrzeża do około 28,6°C w najbardziej suchych regionach północnych. Temperatury zmieniają się w zależności od pory roku i wysokości. Pora sucha występuje w miesiącach zimowych, a pora deszczowa latem.

Główne bogactwa naturalne

• Surowce naturalne: złoto, diamenty, boksyt, mangan i ropa naftowa;
• Produkty rolne: pochrzyn, zboża, kakao, olej palmowy, orzechy i drewno;
• Produkt przemysłowe:  produkcja elektroniki, produkcja samochodów (w tym samochodów elektrycznych), produkcja lekka, wytop aluminium, przetwórstwo spożywcze, cement i budowa małych statków handlowych.

System walutowy, kurs i wymiana

• Waluta: cedi ghańskie (GH₵)
• Średni kurs: GH₵7,5047 za 1 euro

Religia

Ponad połowa ludności to chrześcijanie, około jedna piąta to muzułmanie, a niewielka część wyznaje tradycyjne rdzenne religie.

Wykaz dni świątecznych i wolnych od pracy

• Dzień Konstytucji: 7 stycznia
• Dzień Niepodległości: 6 marca
• Dzień Pracy: 1 maja
• Dzień Pamięci Kwamego Nkrumaha: 21 września

Infrastruktura transportowa

Transport w Ghanie obejmuje transport drogowy, kolejowy, powietrzny i wodny. Sieci transportowe i komunikacyjne Ghany są skupione głównie w regionach południowych, zwłaszcza na obszarach w z których produkowane jest złoto, kakao i drewno. Obszary północne i środkowe są połączone głównym systemem drogowym.

Obowiązek wizowy

Obywatele RP udający się do Ghany mają obowiązek posiadania wizy na pobyt oraz tranzyt. Wizę można uzyskać w przedstawicielstwie dyplomatycznym Ghany w Berlinie.

Osoba ubiegająca się o wizę powinna posiadać paszport ważny co najmniej 6 miesięcy. Powinna również przedstawić środki finansowe zapewniające utrzymanie podczas pobytu w Ghanie oraz bilet powrotny drogą lotniczą lub morską.

Więcej informacji pod adresem: https://ghanaemberlin.de/  

Ustrój polityczny

System polityczny w Ghanie opiera się na systemie prezydenckim, w którym prezydent Ghany jest jednocześnie głową państwa i szefem rządu. Konstytucja z 1992 roku ustanawia republikę wielopartyjną z prezydentem jako głową państwa i wiceprezydentem. Prezydent wybierany jest na czteroletnią kadencję (z możliwością reelekcji na jedną dodatkową kadencję) w wyborach powszechnych.

Głowa państwa: prezydent Nana Addo Dankwa Akufo-Addo (od 7 stycznia 2017 r.); Wiceprezydent Mahamudu Bawumia (od 7 stycznia 2017).

Szef Rządu: prezydent Nana Addo Dankwa Akufo-Addo (od 7 stycznia 2017 r.); wiceprezydent Mahamudu Bawumia (od 7 stycznia 2017).

Gabinet: Rada Ministrów; Ministrowie nominowani przez prezydenta i zatwierdzony przez parlament.

Wybory: Wybory powszechne odbyły się w Ghanie 7 grudnia 2020 r. Obecny prezydent i jednocześnie przewodniczący Nowej Partii Patrotycznej (NPP): Nana Akufo-Addo został ponownie wybrany w pierwszej turze po uzyskaniu większości głosów.

Władza ustawodawcza

Zgodnie z Konstytucją Republiki Ghany z 1992 roku, władza ustawodawcza Ghany należy do parlamentu i jest wykonywana zgodnie z konstytucją. Parlament Ghany składa się z 275-osobowego organu jednoizbowego i jest kierowany przez przewodniczącego, który jest wybierany przez członków parlamentu. Uprawnienie Parlamentu uchwala ustawy, które następnie zatwierdzane są przez prezydenta.

Władza wykonawcza

Władzę wykonawczą sprawuje rząd. Prezydent jest głową państwa, szefem rządu i naczelnym dowódcą sił zbrojnych. Powołuje również wiceprezydenta. Zgodnie z Konstytucją ponad połowa ministrów mianowanych przez prezydenta musi być wybierana spośród członków parlamentu.

Struktura administracji gospodarczej

Ministerstwo Handlu i Przemysłu w Ghanie odgrywa kluczową rolę w administracji gospodarczej kraju. Ministerstwo Handlu i Przemysłu jest głównym doradcą politycznym rządu ds. rozwoju handlu, przemysłu i sektora prywatnego, odpowiedzialnym za formułowanie i wdrażanie polityki na rzecz promocji, wzrostu i rozwoju handlu krajowego i międzynarodowego oraz przemysłu. Inne ministerstwa również współpracujące w tym zakresie to: Ministerstwo Finansów i Planowania Gospodarczego, Ministerstwo Rozwoju Przedsiębiorczości, Ministerstwo Energii, Ministerstwo Ziem i Zasobów Naturalnych. Inne instytucje i organizacje wspierające współpracę gospodarczą i handel międzynarodowy to:

The Ghana Export Promotion Authority (GEPA), Food and Drugs Authority, Ghana Free Zone Board, Ghana Investment Promotion Centre, Mineral Commission, Ghana Statistical Service, Ghana Investment Fund for Electronic Communications, Ghana Standard Authority, Ghana Chamber of Commerce and Industries, prywatna Federacja Przedsiębiorczości (PEF), Stowarzyszenie Przemysłu Ghany (AGI), Stowarzyszenie Przemysłu Małej Skali (ASSI), Federacja Stowarzyszeń Eksporterów Ghany (FAGE), Stowarzyszenie Związku Handlarzy Ghany (GUTA), Stowarzyszenie Pracodawców Ghany.

Sądownictwo gospodarcze

Władza sądownicza w Ghanie należy do organów sądownictwa, w którego skład wchodzą:

1. sąd Najwyższy;
2. sądy niższej instancji oraz trybunały okręgowe lub ustanowione przez parlament.

Jeśli chodzi o funkcje sądu, Sąd Najwyższy jest ostatecznym sądem apelacyjnym w Ghanie i wszystkie sądy niższej instancji muszą przestrzegać orzeczeń, które są przez niego wydawane. Ma wyłączną jurysdykcję we wszystkich sprawach dotyczących wykonania lub interpretacji Konstytucji z 1992 roku. Posiada również jurysdykcję nadzorczą nad wszystkimi sądami w Ghanie. Siedziba Sądu Najwyższego znajduje się w stolicy kraju -  Akrze. Sąd Apelacyjny jest drugim najwyższym sądem w hierarchii sądów wyższych. Wszystkie sprawy apelacyjne z sądów wyższych, trybunałów regionalnych i apelacje cywilne z sądów okręgowych trafiają do sądu apelacyjnego. Obecnie siedziby Sądów Apelacyjnych mieszczą się w sześciu stolicach regionów:; Akra, Cape Coast, Koforidua, Kumasi, Ho i Tamale. Sądy Okręgowe mają jurysdykcję w sprawach cywilnych. Sądy okręgowe znajdują się w stolicach regionalnych i niektórych okręgach Ghany.

Procedury i praktyki arbitrażowe w Ghanie:

Międzynarodowe firmy prowadzące działalność gospodarczą w Ghanie, w tym realizujące m.in. kontrakty państwowe wybierają arbitraż w sprawach sądowych, który od lat jest dominującym mechanizmem rozwiązywania sporów. Wzrost popularności arbitrażu wśród międzynarodowych firm wynika z większej poufności i szybkości postępowań.

Arbitraż jest najczęściej stosowany w następujących obszarach:

• Energia
• Budownictwo
• Spory pracownicze
• Ropa i gaz
• Górnictwo
• Usługi ubezpieczeniowe
• Prawa własności intelektualnej
• Transport morski i żeglugowy
• Spory majątkowe i gruntowe

Ogólna charakterystyka sytuacji gospodarczej

Trzy lata przed pandemią COVID-19 Ghana cieszyła się średnim rocznym wzrostem gospodarczym zbliżonym do 7%, stając się jedną z najszybciej rozwijających się gospodarek na świecie. Ghanie nadal udało się utrzymać tempo wzrostu na poziomie 0,4 procent w 2020 r., pomimo spowolnienia gospodarczego wywołanego przez pandemię. Gospodarka Ghany jest w dużej mierze uzależniona od eksportu towarów, takich jak złoto, kakao, ropa i gaz, co czyni ją podatną na globalne spowolnienie gospodarcze i spadki światowych cen surowców. W 2020 r. Ghana była 73. gospodarką na świecie pod względem PKB (bieżące dolary), 80. w eksporcie ogółem, 83. w imporcie ogółem, gospodarką 146 pod względem PKB per capita (bieżące dolary amerykańskie) oraz 120 najbardziej złożoną gospodarkę według wskaźnika złożoności gospodarczej (ECI).

Główne sektory gospodarki

Sektor usług ma największy udział w PKB Ghany, stanowiąc około 48% w 2020 r. i szacuje się, że wzrósł o 50% w 2021 r. jako skutek znacznego wzrostu w sektorze edukacji, zdrowia i usług ICT . Sektor przemysłowy wytwarza około 32% PKB, a sektor rolny około 20%, który z kolei zatrudnia około 45% siły roboczej Ghany. Przewiduje się, że gospodarka Ghany pozostanie stosunkowo silna w średnim okresie, wspierana przez wyższe ceny związane z eksportem i silnym popytem krajowym. Przewiduje się, że wzrost wyniesie ok. 5,5% w 2022 r. i średnio 5,3% po 2022 r. Oczekuje się, że wzrost będzie związany gównie w rozwojem rolnictwa i usług oraz stosunkowo silnym sektorem przemysłu.

Tabela najważniejszych wskaźników makroekonomicznych

Handel zagraniczny

Handel zagraniczny stanowi główną część gospodarki Ghany. Kraj zapewnia sprawne środowisko biznesowe ułatwiające handel zagraniczny, ponieważ odpowiada on za ok 68% dochodów budżetowych (2020 r. - Bank Światowy). Rząd dąży do poprawy warunków środowiska gospodarczego w kraju, które ułatwić mają rozwój sektora prywatnego, gwarantując w ten sposób przejrzyste zasady handlu i promując konkurencyjność na rynkach zagranicznych. Ghana eksportuje głównie złoto, kamienie szlachetne, olej, kakao, orzechy, drewno, ryby i produkty ogrodnicze. Kraj importuje głównie pojazdy mechaniczne, ryż i inne produkty spożywcze, cement, czy leki. Według danych WTO w 2020 roku Ghana wyeksportowała towary o łącznej wartości 14,47 mld USD, a importowała towary o łącznej wartości 12,43 mld USD. Jeśli chodzi o usługi, Ghana wyeksportowała usługi o wartości 8,06 mld USD, podczas gdy zaimportowała usługi o wartości 10,16 mld USD. Głównymi partnerami (eksport) Ghany na rynkach światowych są: Chiny, Szwajcaria, Indie, RPA i Holandia. Głównym odbiorcą produktów ogrodniczych jest Holandia. Wśród głównych krajów, z których Ghana importowała w 2020 r. najwięcej produktów znalazły się: Chiny (23%); Stany Zjednoczone (9%); Belgia (odzwierciedlająca szerszy handel UE - 6%); Indie (6%); Wielka Brytania (5%); oraz Turcja (4%). Ghana odnotowała 52-procentowy spadek BIZ w 2020 r., odnotowując inwestycje rzędu 1,9 mld USD w porównaniu z 3,9 mld USD w 2019 r. Ograniczenia wprowadzone w Ghanie w 2020r. w związku z pandemia CVOID-19 przyczyniły się w głównej mierze do spadku ww. inwestycji. Według Światowego Raportu Inwestycyjnego prawie połowa BIZ do Ghany przypadła na przemysł, podczas gdy sektor usługowy i górniczy odpowiadały odpowiednio za 25 i 16 proc. inwestycji zagranicznych.

Inwestycje zagraniczne

Ghana jest członkiem Światowej Organizacji Handlu (WTO) i ECOWAS. Kraj podpisał kilka umów o partnerstwie, w tym z UE. Unia Europejska wspiera także program Ghany „Beyond Aid” mający na celu zmianę dynamiki wymiany handlowej między krajem a rozwiniętymi gospodarkami. Cła nie są wysokie, ale nakładane są na każdy importowany produkt. Ghana korzysta ze wspólnych zewnętrznych taryf celnych ECOWAS. Zabroniony jest import niektórych produktów, takich jak mydło rtęciowe, odpady niebezpieczne lub produkty skażone. Stolica Ghany – Akra pełni od 17.08.2020 r. funkcję Sekretariatu Afrykańskiej Kontynentalnej Strefy Wolnego Handlu (AfCFTA). Utworzenie ww. instytucji stało się dla Ghany okazją do stania się handlowym centrum Afryki Zachodniej. Wiele firm, w tym międzynarodowych postrzega Ghanę nie tylko jako tętniący życiem rynek, ale także jako łącznik do wejścia i ekspansji na rynek panafrykański.

Uczestnictwo w wielostronnych organizacjach i porozumieniach o charakterze gospodarczym

Ghana jest wieloletnim członkiem Światowej Organizacji Handlu (WTO) i sygnatariuszem Porozumienia WTO o ułatwieniach w handlu, które obsługuje procesy i procedury celne. Ghana jest członkiem regionalnej Wspólnoty Gospodarczej Państw Afryki Zachodniej (ECOWAS) i uczestniczy w Nowym Partnerstwie Unii Afrykańskiej na rzecz Rozwoju Afryki (NEPAD).
Ghana jest członkiem Afrykańskiej Kontynentalnej Strefy Wolnego Handlu (AfCFTA), która została podpisana i ratyfikowana przez 40 krajów Unii Afrykańskiej i ma swój sekretariat w stolicy Akrze. Ghana ma dwustronną umowę o partnerstwie gospodarczym z Unią Europejską oraz przejściową umowę o partnerstwie handlowym z Wielką Brytanią. Ghana ma umowę ramową w sprawie handlu i inwestycji (TIFA) ze Stanami Zjednoczonymi oraz inne inicjatywy dotyczące preferencji taryfowych w zakresie bezcłowym.

Stosunki gospodarcze z Unią Europejską

Umowa o partnerstwie gospodarczym Ghany (EPA) z UE weszła w życie w grudniu 2016 r. EPA jest umową o wolnym handlu zorientowaną na rozwój. Na jej podstawie UE zapewnia bezcłowy i bezkontyngentowy dostęp do eksportu Ghany do UE od pierwszego dnia złożenia wniosku. Podobnie Ghana będzie stopniowo obniżać do zera swoje cła na 78% swojego importu z UE do 2029 r. Proces obniżania ceł rozpoczął się w 2020 r., tworząc znaczące nowe możliwości eksportowe dla partnerów z UE. Ponadto z EPA powiązanych jest kilka unijnych programów współpracy na rzecz rozwoju. Mają na celu ułatwienie reformy systemu podatkowego, poprawę otoczenia biznesowego i konkurencyjności Ghany. Obecne programy wspierające rozwój Ghany obejmują:

• Projekt Promocji Inwestycji i Powiązań Biznesowych, realizowany we współpracy ze Stowarzyszeniem Ghana Industries (AGI), ma na celu wspieranie gotowości eksportowej sektora małych i średnich przedsiębiorstw Ghany – poprzez m.in. wzmacnianie ich profilu biznesowego, przejście procesów due diligence, zrozumienie oczekiwań potencjalnych nabywców oraz wsparcie negocjacji z importerami i nabywcami.
• Program Konkurencyjności Afryki Zachodniej (WACOMP) – który wspiera ponad 150 producentów i eksporterów mango w przestrzeganiu certyfikacji Global GAP i spełnianiu norm sanitarnych i fitosanitarnych UE . W ramach projektu wspiera się również m.in. producentów kosmetyków w celu poprawy skuteczności etykietowania składników i produktów końcowych zgodnie z wymogami UE.

Gospodarcze umowy dwustronne

Zgodnie z planem rozwoju kraju, Izba Handlowa Ghany podpisała umowę o współpracy z polską Izbą Handlową, która ma pomóc Ghanie w poprawie bilateralnych kontaktów.

Dwustronna wymiana handlowa

W 2020 r. Polska wyeksportowała do Ghany produkty o wartości 104 mln USD. Główne produkty eksportowane przez Polskę do Ghany: to mięso drobiowe (54,4 mln USD), odzież używana (10 mln USD) oraz podroby spożywcze (3,2 mln USD). W ciągu ostatnich 25 lat eksport Polski do Ghany rósł w rocznym tempie 13,7%, z 4,17 mln USD w 1995 r. do 104 mln USD w 2020 r. W 2020 roku Ghana wyeksportowała do Polski produkty o wartości 55,7 mln USD. Głównymi produktami, które Ghana eksportowała do Polski były: pasta kakaowa (50,7 mln USD), guma (2,78 mln USD) i proszek kakaowy (1,03 mln USD). W ciągu ostatnich 25 lat eksport Ghany do Polski rósł w rocznym tempie 9,15%, z 6,25 mln USD w 1995 r. do 55,7 mln USD w 2020 r. Według raportu Banku Światowego (2020) „Doing Business”, Ghana zajmuje 118 miejsce na 190 krajów pod względem łatwości prowadzenia biznesu, a jej wynik „Doing Business” wynosi 60,0. Najlepsze rankingi Ghany to: „ochrona inwestorów mniejszościowych”, „uzyskiwanie energii elektrycznej” i „uzyskiwanie kredytu”; w tych obszarach Ghana zajmuje odpowiednio 72, 79 i 80 miejsce (Bank Światowy, 2020). Z drugiej strony, najgorsze miejsce Ghana zajmuje w rankingach dot.: „płaceniu podatków”, „handlu transgranicznym” i „rozwiązywaniu kwestii niewypłacalności”, gdzie Ghana zajmuje odpowiednio 152, 158 i 161 (Bank Światowy, 2020).

Wzajemne inwestycje

Brak danych

Dostęp do rynku dla polskich towarów i usług

Niektóre z wyzwań związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej w Ghanie to: nieefektywny system podatkowy, trudności w handlu transgranicznym oraz długie okresy rozstrzygania sporów handlowych (Bank Światowy, 2020). Rząd Ghany podejmuje jednakże skutecznie liczne inicjatyw, które zwiększają atrakcyjność Ghany dla inwestorów zagranicznych.

Szanse dla polskich produktów i usług:

• Rolnictwo i przetwórstwo rolne - zapewnienie środków produkcji rolnej, takich jak ulepszone nasiona i środki agrochemiczne, w tym nawozy, pestycydy i herbicydy. Leki weterynaryjne, szczepionki i chemikalia; wymagane są pasze dla zwierząt i składniki pasz.
• Bawełna i tekstylia - Ghana słynie z produkcji wysokiej jakości, tradycyjnie zaprojektowanej tkaniny drukowanej.
• Przetwórstwo spożywcze - istnieją możliwości inwestycyjne dla producentów i firm przetwórczych.
• Leśnictwo - obowiązuje zwolnienie z cła dla rynku rolniczego i przemysłowego jak i maszyn oraz innych urządzeń sprowadzanych w celach inwestycyjnych.
• Zdrowie - możliwości inwestycyjne związane z rozwojem sektora – nowe szpitale i kliniki, ośrodki zdrowia, domy położnicze, laboratoria, sklepy chemiczne itp.
• Ogrodnictwo – istnieje szeroka możliwość inwestowania w produkcję ogrodniczą, która następnie trafia na rynek lokalny jak i międzynarodowy, w szczególności na rynki europejskie.
• Przetwarzanie minerałów – rząd jak i branża wydobywcza kładzie aktualnie ogromny nacisk na promocję inwestycji, która docelowo zwiększy eksploatację przemysłowych minerałów Ghany.
• Ropa i gaz - ze względu na krytyczny charakter branży możliwości inwestycyjne istnieją praktycznie w każdym obszarze przemysłu naftowego.
• Turystyka – rosnąca liczba turystów i zmieniający się profil dzisiejszego turysty wymagają wielu nowych ofert turystycznych i projektów infrastrukturalnych. Szerokie spektrum możliwości inwestycyjnych wynika z długoterminowych planów turystycznych Ghany.
• Usługi publiczne - infrastruktura wodno-kanalizacyjna jest niewystarczająca, zwłaszcza na obszarach wiejskich. Potrzebne są duże inwestycje, aby rozszerzyć zasięg, a także odnowić i utrzymać istniejącą infrastrukturę.

Bariery wejścia na rynek Ghany to:

• Skomplikowane przepisy
• Korupcja (zgodnie z edycją rocznego rankingu korupcji „Transparency International” z 2021 r., Ghana zajęła 73 miejsce na 180 krajów pod względem wskaźnika korupcji)
• Wysokie podatki
• Znaczne opłaty importowe
• Trudny dostęp do finansowania

Dostęp do rynku pracy

Ustawa z 2013 r. o Centrum Promocji Inwestycji Ghany (GIPC) (ustawa 865) i ustawa o wolnych strefach z 1995 r. (ustawa 504) promują odpowiednio rozwój gospodarczy i regulują działalność inwestorów. Ustawa GIPC reguluje działalność firm we wszystkich sektorach gospodarki w Ghanie.

Zgodnie z Ustawą GIPC z 2013 r., wszystkie firmy z udziałem zagranicznym są zobowiązane do zarejestrowania się w GIPC. Poniżej przedstawiono minimalne wymogi kapitałowe zgodnie z ustawą:

1. Joint venture z udziałem strony ghańskiej - w joint venture z co najmniej 10% udziałem Ghany partner zagraniczny jest zobowiązany do wniesienia wkładu nie mniejszego niż 200 000 USD (w gotówce lub dobrach kapitałowych) związanych z inwestycją.
2. Podmiot zagraniczny - podmiot w całości należący do podmiotu spoza Ghany wymaga minimalnej kwoty zagranicznego kapitału własnego w wysokości 500 000 USD w gotówce lub dobrach kapitałowych odpowiednich dla inwestycji.
3. Podmiot handlowy - podmiot handlowy będący w całości lub w części własnością osoby spoza Ghany wymaga minimalnego kapitału własnego w wysokości 1 000 000 USD w gotówce lub dobrach kapitałowych odpowiednich dla inwestycji. Firmy działające w branżach innych niż górnictwo, ropa naftowa lub leśnictwo mogą uzyskać licencję od Ghana Free Zones Board (GFZB) na działalność jako podmiot w strefie wolnocłowej. Aby się do tego zakwalifikować, podmiot musi eksportować co najmniej 70% swoich towarów lub usług. Rejestracja w GFZB umożliwia spółce korzystanie z urlopu podatkowego przez okres dziesięciu lat; następnie będzie musiał zapłacić podatek od osób prawnych w wysokości 25% od sprzedaży lokalnej i 15% od eksportu. Oprócz zakładania lub rejestrowania podmiotów w Registrar General Department, podmioty muszą być również zarejestrowane w innych organach regulacyjnych, w zależności od branży, w której podmiot będzie działał.

Nabywanie i wynajem nieruchomości

Branża nieruchomości jest jednym z najszybciej rozwijających się sektorów gospodarki Ghany, zwłaszcza biorąc pod uwagę fakt, że kraj ma obecnie ogromny niedobór nieruchomości zarówno w sektorze mieszkaniowym jak i komercyjnym na obszarach miejskich. Jednak inwestycje w branży nieruchomości charakteryzują się wieloma ukrytymi pułapkami i potencjalnymi kosztami transakcyjnymi. Wśród głównych typów własności gruntów w Ghanie wyróżnić można — ziemie państwowe, ziemie nabyte, ziemie władców tradycyjnych, ziemie rodzinne/prywatne. Rynek nieruchomości jest regulowany przez ustawy, takie jak m.in. ustawa o nieruchomościach z 2018 i ustawa o gruntach z 2020, mająca na celu rewizję, harmonizację i konsolidację przepisów dotyczących gruntów w celu zapewnienia zrównoważonej administracji i zarządzania gruntami. Ustawa wprowadza również sankcje i kary za czyny niedozwolone popełnione przez osoby uczestniczące w obrocie gruntami. Ustawa o gruntach z 2020 r. przewiduje, że obcokrajowcy mogą nabywać nieruchomości bez konieczności rejestracji nieruchomości przez obywatela Ghany w ich imieniu, z prawem do dzierżawy na okres jedynie 50 lat, z zastrzeżeniem możliwości ew. odnowienia. Potencjalnym inwestorom zaleca się zatrudnienie prawnika, który poprowadzi ich przez niezbędne procesy, od identyfikacji gruntu po dokumentację.

System zamówień publicznych

System zamówień publicznych Ghany reguluje ustawa o zamówieniach publicznych z 2003 r. (ustawa 663) z późniejszymi zmianami (ustawa 914). Jest to kompleksowe prawodawstwo mające na celu wyeliminowanie braków i słabości organizacyjnych w zamówieniach publicznych w kraju. Rząd Ghany, w porozumieniu z partnerami rozwojowymi, zidentyfikował system zamówień publicznych jako obszar, który wymagał pilnej uwagi ze względu na powszechne występowanie praktyk korupcyjnych i nieefektywności systemu zamówień. Szacuje się, że zamówienia publiczne w Ghanie stanowią około 24% całkowitego importu. Okazje do zawierania kontraktów pojawiają się i zmieniają regularnie, dlatego najlepiej jest monitorować rynek zamówień, aby zidentyfikować potencjalne możliwości. Środowisko zamówień publicznych w Ghanie jest dynamiczne i konkurencyjne a przy tym korzystne dla firm zagranicznych. Oferty na kontrakty rządowe rozpatrywane są pod względem ceny oraz ew. obecności kontraktorów lokalnych.

Ghańczycy są bardziej rozmowni w stosunku do nieznajomych m.in. na ulicach. Powitanie w Ghanie jest bardzo ważnym elementem stylu życia w Ghanie, które wpływać może na przebieg m.in. danego spotkania, relacji.

Bank of Ghana (BOG)                                                            www.bog.gov.gh

Registrar General’s Department (RGsD)                          www.rgd.gov.gh

Ghana Revenue Authority                                                    www.gra.gov.gh

Customs Excise and Preventive Service (CEPS)              www.ghanacustoms.gov.gh

Internal Revenue Service (IRS)                                             www.irs.gov.gh

Value Added Tax (VAT) Service                                            www.vats.gov.gh

Ghana Immigration Service (GIS)                                        www.ghanaimmigration.org

Environmental Protection Agency (EPA)                            www.epaghana.org

Ghana Free Zones Board                                                        www.gfzb.com.gh

Ghana Export Promotion Council                                         www.gepcghana.com

Ghana Tourist Board                                                                www.touringghana.com

Ghana Standards Board                                                          www.ghanastandards.org

Association of Ghana Industries                                            www.agighana.org