Kwalifikację przeprowadzą wojewodowie przy współudziale starostów, wójtów, burmistrzów (prezydentów miast) oraz szefów wojewódzkich sztabów wojskowych oraz wojskowych komendantów uzupełnień.

Obowiązek stawienia się do kwalifikacji wojskowej określony został w art. 32-37 powołanej ustawy i w 2019 roku dotyczy:
- mężczyzn urodzonych w 2000 roku (tzw. rocznik podstawowy),

- mężczyzn urodzonych w latach 1995-1999, którzy nie posiadają jeszcze określonej kategorii zdolności do czynnej służby wojskowej (tzw. roczniki starsze),

- osób (mężczyzn i kobiet) urodzonych w latach 1998 i 1999, które zostały uznane przez powiatowe komisje lekarskie za czasowo niezdolne do czynnej służby wojskowej ze względu na stan zdrowia (kategoria zdolności B), jeżeli okres tej niezdolności upływa przed zakończeniem kwalifikacji wojskowej, 

- osób (mężczyzn i kobiet) urodzonych w latach 1998 i 1999, które zostały uznane przez powiatowe komisje lekarskie za czasowo niezdolne do czynnej służby wojskowej ze względu na stan zdrowia (kategoria zdolności B), jeżeli okres tej niezdolności upływa po 26 kwietnia 2019 r. (po zakończeniu kwalifikacji wojskowej), i złożyły wniosek o zmianę kategorii zdolności do czynnej służby wojskowej przed zakończeniem kwalifikacji wojskowej,

- kobiet urodzonych w latach 1995-2000, posiadających kwalifikacje przydatne do czynnej służby wojskowej lub pobierających naukę w celu uzyskania tych kwalifikacji, które w roku szkolnym lub akademickim 2018/2019 kończą naukę w szkołach lub uczelniach medycznych i weterynaryjnych oraz na kierunkach psychologicznych, albo będących studentkami lub absolwentkami szkół lub kierunków: analityka medyczna, farmacja, lekarski, lekarsko-dentystyczny, pielęgniarstwo, psychologia, ratownictwo medyczne, weterynaria, jeżeli nie posiadają jeszcze określonej kategorii zdolności do czynnej służby wojskowej.

Do kwalifikacji wojskowej mogą zostać wezwane również osoby, które ukończyły 18 lat życia i zgłosiły się ochotniczo do kwalifikacji wojskowej do końca roku kalendarzowego, w którym kończą 24 lata życia, jeżeli nie posiadają jeszcze określonej zdolności do czynnej służby wojskowej.

Szczegółowe informacje o terminach i miejscach prowadzenia kwalifikacji wojskowej w poszczególnych województwach, powiatach i miastach, wojewodowie podadzą do publicznej wiadomości w formie wywieszenia obwieszczeń, w dniu 18 stycznia 2019 r.

Niezależnie od tego, każda osoba podlegająca obowiązkowi kwalifikacji wojskowej w 2019 r. otrzyma od wójta, burmistrza (prezydenta miasta) imienne wezwanie, w którym określony będzie dokładny termin i miejsce, w którym należy się stawić oraz jakie dokumenty należy ze sobą zabrać (może być również określone na którą godz. należy się stawić).

Osoby, które po raz pierwszy zostaną lub zostały wezwane do kwalifikacji wojskowej powinny zabrać ze sobą: dowód osobisty lub inny dokument potwierdzający tożsamość, posiadaną dokumentację medyczną, aktualną fotografię o wymiarach 35 mm x 40 mm, bez nakrycia głowy, a także dokumenty potwierdzające wykształcenie lub posiadane kwalifikacje zawodowe albo zaświadczenie ze szkoły o kontynuowaniu nauki. 

Osoby stawiające się do kwalifikacji wojskowej po raz kolejny, zabierają ze sobą dowód osobisty lub inny dokument potwierdzający tożsamość; dokumentację medyczną, dotyczącą zmian w stanie zdrowia (w tym wyniki badań specjalistycznych przeprowadzonych w okresie ostatnich 12 miesięcy) oraz książeczkę wojskową.

Jeżeli osoba wzywana, z ważnych przyczyn nie może stawić się do kwalifikacji wojskowej w określonym w wezwaniu terminie i miejscu, jest obowiązana zawiadomić o tym fakcie właściwego wójta lub burmistrza (prezydenta miasta) najpóźniej w dniu, w którym była zobowiązana do stawienia się do kwalifikacji wojskowej i podać przyczyny, które nie pozwalają jej na stawienie się w tym terminie. Wójt lub burmistrz (prezydent miasta) określi nowy termin oraz miejsce stawienia się do kwalifikacji wojskowej. 

W stosunku do osób wezwanych, które nie stawią się do kwalifikacji wojskowej bez (uzasadnionej) usprawiedliwionej przyczyny będzie zarządzane przymusowe doprowadzenie przez Policję, może być nałożona kara administracyjna w postaci grzywny lub kara ograniczenia wolności – zgodnie z art. 224 powołanej ustawy.

Osoby podlegające stawieniu się do kwalifikacji wojskowej, które nie dopełniły tego obowiązku w określonym terminie i miejscu, są zobowiązane uczynić to niezwłocznie po ustaniu przeszkody, do końca roku kalendarzowego, w którym kończą 24 lata życia.

Po upływie tego terminu osoby takie są zobowiązane do zgłoszenia się do wojskowej komendy uzupełnień, właściwej ze względu na miejsce pobytu stałego (zamieszkiwania) lub pobytu czasowego trwającego ponad trzy miesiące w celu uregulowania stosunku do powszechnego obowiązku obrony. Obowiązek ten trwa do czasu ukończenia pięćdziesięciu pięciu (55) lat życia, a w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny do ukończenia sześćdziesięciu (60) lat życia.

Po przeprowadzonych badaniach komisja lekarska kwalifikacji wojskowej, może orzec jedną z następujących kategorii zdolności do czynnej służby wojskowej: 

    kategoria A – zdolny(a) do czynnej służby wojskowej, co oznacza zdolność do odbywania lub pełnienia określonego rodzaju czynnej służby wojskowej, a także zdolność do odbywania służby w obronie cywilnej oraz służby zastępczej, z wyjątkiem zawodowej służby wojskowej, o zdolności do której orzekają wojskowe komisje lekarskie. Obecnie nie ma obowiązku odbywania zasadniczej służby wojskowej oraz przeszkolenia wojskowego absolwentów szkół wyższych. W związku z tym wszystkie osoby, którym orzeczona zostanie kategoria „A”, jeżeli nie zgłoszą się ochotniczo do pełnienia służby wojskowej, będą przenoszone do rezerwy,
    kategoria B – czasowo niezdolny(a) do czynnej służby wojskowej, co oznacza, że aktualny ogólny stan zdrowia nie pozwala na pełnienie tej służby, natomiast w okresie do 24 miesięcy od dnia badania, rokuje odzyskanie zdolności do pełnienia czynnej służby wojskowej. Osoby takie zostaną ponownie wezwane do kwalifikacji wojskowej po upływie okresu, na jaki orzeczona została czasowa niezdolność do czynnej służby wojskowej,
    kategoria D – niezdolny(a) do czynnej służby wojskowej w czasie pokoju, z wyjątkiem niektórych stanowisk służbowych przeznaczonych dla terytorialnej służby wojskowej, 
    kategoria E – trwale i całkowicie niezdolny(a) do czynnej służby wojskowej w czasie pokoju, oraz w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny. Osoba taka nie będzie podlegała już obowiązkowi wojskowemu.

Kategorie zdolności do czynnej służby wojskowej określają powiatowe komisje lekarskie, na podstawie przeprowadzanych badań lekarskich oraz weryfikacji dokumentacji medycznej przedstawionej przez osobę poddawaną badaniu. Dlatego bardzo ważnym jest, ażeby pamiętać o zabraniu ze sobą i przedstawieniu komisji lekarskiej wszelkiej dokumentacji medycznej którą dysponujemy. W sytuacji, gdy na tej podstawie, komisja lekarska nie jest w stanie określić kategorii zdolności do służby wojskowej, może skierować daną osobę na dodatkowe badania specjalistyczne lub obserwację szpitalną. Poddanie się badaniom lekarskim, w tym także specjalistycznym oraz obserwacji szpitalnej, a także przedstawienie komisji lekarskiej posiadanej dokumentacji medycznej, jest obowiązkiem określonym w art. 26 powołanej ustawy.

Powiatowe komisje lekarskie wydadzą każdej osobie orzeczenie o zdolności do czynnej służby wojskowej, które jest decyzją administracyjną, od której osoba niezadowolona, niezależnie od orzeczonej kategorii zdolności, ma prawo wnieść odwołanie do wojewódzkiej komisji lekarskiej - w ciągu 14 dni od dnia otrzymania (doręczenia) orzeczenia. W trakcie biegu tego terminu, każda ze stron postępowania może zrzec się prawa do wniesienia odwołania (oświadczenie na piśmie), a z chwilą złożenia takich oświadczeń przez wszystkie strony orzeczenie (decyzja) staje się ostateczna i prawomocna. Strony, składając takie oświadczenie, zrzekają się równocześnie prawa do wniesienia skargi do sądu – art. 13 § 3 ustawy Kodeks postępowania administracyjnego.

Wojewódzka komisja lekarska, rozpatrując wniesione odwołanie, może wezwać osobę odwołującą się do osobistego stawienia się w siedzibie komisji, poddać ją kolejnym badaniom lekarskim, zażądać przedstawienia dokumentacji medycznej, a także skierować na dodatkowe badania specjalistyczne lub obserwację szpitalną.

Źródło: MSWiA