Historia szkoły
Od ponad pół wieku obok gdańskiej Akademii Muzycznej, Ogólnokształcąca Szkoła Muzyczna I i II Stopnia im. F. Nowowiejskiego jest wiodącą placówką kształcenia muzycznego w północnym regionie Polski. Swymi korzeniami sięga do istniejących przed II wojną światową szkół muzycznych w Gdyni oraz Polskiego Konserwatorium w Wolnym Mieście Gdańsku, a także do założonego w 1945 roku w Sopocie Gdańskiego Instytutu Muzycznego i 1947 roku Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Sopocie (aktualnie Akademia Muzyczna w Gdańsku)
Istniejąca obecnie Ogólnokształcąca Szkoła Muzyczna I i II Stopnia im. Feliksa Nowowiejskiego w Gdańsku była jedną z pierwszych w Polsce placówek realizujących jednocześnie dwa programy nauczania: ogólnokształcący i muzyczny.
Jej historia bezpośrednio wiąże się z dziejami Państwowej Podstawowej Szkoły Muzycznej w Gdańsku i Państwowego Liceum Muzycznego w Sopocie.
PPSM rozpoczęła swoją działalność 1 września 1950 roku w bardzo trudnych warunkach lokalowych, korzystając z pomieszczeń tego samego budynku, co Szkoła Podstawowa nr 35 w Oliwie. Gmach ten mieścił się przy ul. Wita Stwosza 23. /w byłym przedwojennym domu emerytowanych nauczycielek niemieckich/. Widząc trudności lokalowe, z jakimi zmaga się szkoła, dnia 1 września 1951 roku władze Miasta Gdańska przydzieliły na jej potrzeby odbudowany wtedy Dom Uphagena przy ul. Długiej 12. W październiku 1953 roku po raz trzeci nastąpiła przeprowadzka szkoły. Tym razem PPSM przeniesiono do zaadaptowanego gmachu przy ul. Skotnickiej 1a /obecnie ul. Seredyńskiego/. W budynku tym przed wojną mieściła się /od 1929 roku/ Polska Szkoła Handlowa Macierzy Szkolnej.
Systematyczne występy uczniów opisywanej szkoły muzycznej przyczyniły się do szybkiego wzrostu popularności tej placówki, a w efekcie do zwiększenia się liczby kandydatów zgłaszających się, aby pobierać naukę w jej murach. Liczba uczniów PPSM z roku na rok systematycznie wzrastała. Fakt ten spowodował, iż baza lokalowa placówki znajdującej się przy ul. Skotnickiej 1a, wkrótce stała się niewystarczająca. Z niecierpliwością, zatem wypatrywano zakończenia prac przy budowie gmachu na ul. Gnilnej 3 w Gdańsku. Decyzję o konieczności budowy placówki specjalnie przeznaczonej dla PPSM i PLM podjęto 19 stycznia 1954 roku, z inicjatywy pani dyrektor Zofii Pietrasowej. Od chwili podjęcia decyzji związanej z budową gmachu, do rozpoczęcia jej realizacji upłynęło ponad cztery lata. Kamień węgielny wmurowano, bowiem dopiero 2 października 1958 roku. Jednak już niespełna dwa lata później budynek projektu inż. Adama Matonia był gotowy do przekazania obydwu szkołom muzycznym.
Początki działalności Państwowego Liceum Muzycznego, podobnie jak Państwowej Podstawowej Szkoły Muzycznej sięgają roku 1950. Szkoła ta, bowiem została powołana do życia na podstawie pisma Ministra Kultury i Sztuki z dnia 23 maja 1950 roku. Otwarcie PLM nastąpiło 1 września 1950 roku w gmachu Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Sopocie przy ul. Grunwaldzkiej 5. Ze względu na brak własnej auli uroczystość rozpoczęcia roku szkolnego 1950/51 odbyła się w sali koncertowej Grand Hotelu w Sopocie. Choć warunki lokalowe pozostawiały wiele do życzenia, to jednak umiejscowienie szkoły w tym samym budynku, co PWSM miało swoje dobre stron. Kadra pedagogiczna, opisywanej placówki składała się, bowiem w dużej mierze z pedagogów szkoły wyższej. Pozostałych przedmiotów uczyli nauczyciele sopockiego liceum ogólnokształcącego.
Dzięki usilnym staraniom ówczesnego dyrektora Liceum Muzycznego, jesienią 1953 roku, szkoła została przeniesiona do budynku mieszczącego się przy ul. Obr. Westerplatte 16 w Sopocie. Część potrzebnych instrumentów placówka odziedziczyła po zlikwidowanej Średniej Szkole Muzycznej w Orłowie. W tym samym roku, został zorganizowany mały internat dla zdolnych uczniów.
Wydarzeniem o dużej doniosłości, które wywarło zasadniczy wpływ na dalszy tok nauczania zarówno w PLM jak i PPSM było – wspomniane już wcześniej – przekazanie tym placówkom 1960 roku nowego gmachu przy ul. Gnilnej 3 w Gdańsku. Przestronne klasy przeznaczone do prowadzenia zajęć ogólnokształcących oraz osobne skrzydła budynku wraz ze wraz ze znajdującymi się tam pomieszczeniami do nauki gry na instrumentach, zmieniły zasadniczo dotychczasową trudną sytuację lokalową obydwu szkół.
Wyjątkowe znaczenie w historii opisywanych placówek miało też ostateczne ukończenie i oddanie im do użytku – w 1963 roku – Sali koncertowej. Od tamtej pory młodzi muzycy, częściej niż poprzednio próbowali swoich sił na rozmaitych popisach i koncertach szkolnych. Kolejnym bardzo istotnym dniem dla Liceum Muzycznego było nadanie mu imienia Feliksa Nowowiejskiego. Wydarzenie to miało miejsce 27 kwietnia 1963 roku. Podczas uroczystego koncertu przedstawiciele Komitetu Rodzicielskiego oraz Komitetu Fundacyjnego przekazali na ręce uczniów szkoły piękny sztandar.
Dnia 1 września 1966 roku weszło w życie Zarządzenie Ministra Kultury i Sztuki o połączeniu Państwowej Podstawej Szkoły Muzycznej i Państwowego Liceum Muzyczne w jedną Państwową Szkołę Muzyczną stopnia podstawowego i licealnego im. Feliksa Nowowiejskiego w Gdańsku.
W tym samym roku w PSM st. Podst. i Lic. w Gdańsku rozpoczęło działalność Koło im. Feliksa Nowowiejskiego. Na zorganizowanej przez nie uroczystej sesji naukowo-artystycznej nastąpiło przekazanie i odsłonięcie popiersia Feliksa Nowowiejskiego dłuta Stanisława Horno-Popławskiego. W uroczystości tej wziął także udział syn kompozytora.
Następnym wydarzeniem uroczyście obchodzonym było dwudziestolecie szkoły. Imprezy zorganizowane dla uczczenia tego wydarzenia stały się okazją do prezentacji zarówno dydaktycznego jak i artystycznego jej dorobku. W murach szkoły gościli wtedy min. Edward Auer, Halina Czerny-Stefańska, Barbara Hesse-Bukowska, Witold Małcużyński, Maria i Kazimierz Wiłkomirscy. Przełom lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych charakteryzował się znacznym rozwojem muzyki zespołowej. Istniejące już od lat zespoły szkolne tj. orkiestra symfoniczna-kierowana w latach 1961-1966 przez ówczesnego dyrektora Alfreda Przybój-Jareckiego, później przez Antoniego Poszowskiego i Zbigniewa Brunę, a następnie przez Grzegorza Sutta; orkiestra kameralna prowadzona przez Antoniego Hoffmana, liczne tria i kwartety oraz chór szkolny — pod kierunkiem Bronisława Szulla.
Do najciekawszych imprez muzycznych lat dziewięćdziesiątych należał m.in. cykl koncertów zorganizowanych z okazji czterdziestolecia istnienia szkoły, w których wzięli udział sławni absolwenci: Jerzy Derfel, Jadwiga Lewczuk, Roman Jabłoński, Konstanty Andrzej Kulka, Andrzej Pietras, Zbigniew Subocz. W koncertach tych nie zabrakło też występów solistów, orkiestry, chóru oraz zespołów kameralnych.
Również Jubileusz 35-lecia działalności artystycznej i pedagogicznej dyrektora Edwina Rymarza stał się okazją do zorganizowania szeregu koncertów, w tym m.in. Koncertu Kompozytorskiego Jubilata. Koncert ten odbył się 11 grudnia 1991 roku. Brali w nim udział Konstanty Andrzej Kulka i Roman Jabłoński oraz pedagodzy
i uczniowie PSM, a także chór i orkiestra.
W listopadzie tego samego roku tj. 1994 r. – zorganizowano I Konkurs Skrzypcowy Pamięci Aleksandry Januszajtis. /tragicznie zmarłej w 1991 r. uczennicy Jerzego Hazuki/. Konkurs ten, organizowany cyklicznie co 2 lata gromadzi utalentowanych, młodych skrzypków z całej Polski.
Wiosną 1997 roku z okazji obchodów 1000-lecia Gdańska zorganizowano cykl 15 koncertów, które odbywały się w sali koncertowej szkoły, sali kameralnej Akademii Muzycznej, obu gdańskich ratuszach i Kościele św. Brygidy. Koncerty te były szeroką prezentacją dorobku szkoły. Uczestniczyli w nich uczniowie, absolwenci, pedagodzy oraz szkolne zespoły.
W związku z wprowadzeniem reformy szkolnictwa na podstawie rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dn. 15 lutego 1999 roku przywrócono 6-letnią szkołę podstawową raz 6-letnią szkołę II stopnia dającą wykształcenie muzyczne i ogólne w zakresie gimnazjum i liceum profilowanego. W oparciu o to rozporządzenie Departament Szkolnictwa artystycznego Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego zmienił nazwę tego typu szkół. Od 1 września 1999 roku pełna nazwa szkoły brzmi – Ogólnokształcąca Szkoła Muzyczna I i II Stopnia im. Feliksa Nowowiejskiego w Gdańsku.
W roku szkolnym 2000/2001 placówka bardzo uroczyście obchodziła swój Jubileusz 50-lecia. Z tej okazji odbyło się szereg uroczystości i koncertów. Główne obchody jubileuszu przypadły na 17-20 października 2000 roku. W owych dniach odbył się Koncert Orkiestry Symfonicznej Polskiej Filharmonii Bałtyckiej z udziałem wiolonczelisty Romana Jabłońskiego w sali „Audytorium Novum” Politechniki Gdańskiej, Koncert Jubileuszowy w wykonaniu skrzypka Konstantego Andrzeja Kulki, wiolonczelisty Romana Jabłońskiego i śpiewaka Piotra Kusiewicza w gmachu Państwowej Opery Bałtyckiej oraz Koncert Orkiestry Szkolnej pod dyrekcją Elżbiety Wiesztordt w sali „Audytorium Musicum” naszej szkoły. Odbyły się też kameralna koncerty uczniów, absolwentów i pedagogów.
Obchody ostatniego jubileuszu szkoły w 2020 r. zostały wstrzymane przez szalejącą od marca 2020 roku pandemię i termomodernizację całego budynku trwającą od lipca 2020 roku do grudnia 2021. Półtoraroczny remont zmienił w wielu miejscach szkołę nie do poznania. Podstawowy zakresrobót udało się poszerzyć o szereg prac związanych z poprawą bezpieczeństwa pożarowego (ścianki przeciwpożarowe, okna i klapy oddymiające, drzwi ogniowe, system sygnalizacji przeciwpożarowej), poprawą akustyki oraz infrastruktury internetowej (instalacja HDMI i sieci LAN w całej szkole). W zakresie prac dodatkowych znalazły się między innymi takie pozycje jak: sufity podwieszane, wymiana instalacji sanitarnej w piwnicach, dodatkowe osuszanie piwnic, wymiana ścianek wiatrołapów, przemurowywanie kominów wentylacyjnych, wydzielenie miejsc parkingowych przed internatem, wymiana studzienek rewizyjnych. Nie wszytko jest widoczne „gołym okiem”, ale z pewnością bezpieczeństwo i komport pracy poprawiły się w bardzo dużym stopniu.
Podsumowując bardziej odległą i bliższą historię OSM I i II Stopnia im. Feliksa Nowowiejskiego w Gdańsku zaznaczyć trzeba, że wykształciło się w jej murach wielu znanych i cenionych artystów. Znaczne grono jej dawnych uczniów pracuje też na terenie całej Polski w charakterze muzyków rozmaitych orkiestr oraz pedagogów gry na instrumentach. Spośród ponad dwóch tysięcy absolwentów tej szkoły, na przestrzeni lat powróciło w jej progi około 150 – by nauczać kolejne pokolenia muzyków. Część z nich pracuje w tej placówce do dnia dzisiejszego.
