Prokuratoria Generalna
Rzeczypospolitej Polskiej

Sąd Najwyższy w uchwale z 30 czerwca 2020 r. wyraził pogląd, zgodnie z którym art. 483 § 1 k.c. nie stoi na przeszkodzie dla zastrzeżenia kary umownej z tytułu braku zapłaty lub nieterminowej zapłaty wynagrodzenia należnego podwykonawcom. Tym samym podzielił pogląd Prokuratorii Generalnej RP złożony na podstawie art. 15 ustawy o PGRP.  

Sąd Najwyższy 30 czerwca 2020 r. podjął uchwałę o następującej treści:

„Artykuł 483 par 1 k.c. nie wyłącza dopuszczalności zastrzeżenia kary umownej z tytułu braku zapłaty lub nieterminowej zapłaty wynagrodzenia należnego podwykonawcom lub dalszym podwykonawcom, o której mowa w art. 143d ust 1 pkt 7 lit. A ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych.”

9 marca 2020 r. Prokuratoria Generalna na podstawie art. 15 ustawy o PGRP przedstawiła Sądowi Najwyższemu pogląd istotny dla sprawy rozpoznawanej pod sygn. akt III CZP 67/19. Do Sądu Najwyższego skierowano pytanie prawne o ważność zastrzeżenia w umowie zawartej w reżimie Prawa zamówień publicznych postanowienia, w którym przewidziano obowiązek zapłaty przez wykonawcę na rzecz zamawiającego kary umownej z tytułu braku zapłaty lub nieterminowej zapłaty wynagrodzenia należnego podwykonawcom lub dalszym podwykonawcom. Sąd Okręgowy w Białymstoku, przed którym toczyła się sprawa w II instancji, powziął wątpliwość, czy tego rodzaju postanowienie jest ważne. W ocenie Sądu, zgodnie z regulacją zawartą w kodeksie cywilnym, karę umowną można zastrzec jedynie z tytułu niewykonania lub nienależytego zobowiązania nie pieniężnego.

Zdaniem Prokuratorii Generalnej RP postanowienie przewidujące karę umowną, wprowadzone na podstawie art. 143d ust. 1 pkt 7 lit. a p.z.p., nie zabezpiecza spełnienia świadczenia pieniężnego. Ponadto postanowienie takie nie może być nieważne z uwagi na potencjalną sprzeczność z regulacją zawartą w kodeksie cywilnym. Rozstrzyga o tym norma kolizyjna z art. 139 ust. 1 p.z.p., zgodnie z którą do umów w sprawach zamówień publicznych stosuje się przepisy kodeksu cywilnego, ale wyłącznie wówczas, gdy przepisy Prawa zamówień publicznych nie stanowią inaczej.

Sąd Najwyższy podzielił pogląd Prokuratorii Generalnej. Orzeczenie to rozwiewa wątpliwości związane z wprowadzaniem do umów kar z tytułu braku zapłaty lub nieterminowej zapłaty wynagrodzenia należnego podwykonawcom.

Sprawę w Prokuratorii Generalnej prowadził mec. Maciej Szczerba