Prokuratoria Generalna
Rzeczypospolitej Polskiej

1 stycznia 2022 r. weszły w życie zmiany w ustawie z dnia 15 grudnia 2016 r. o Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej¹  („Ustawa”), rozszerzające zakres doradztwa prawnego Prokuratorii na rzecz podmiotów reprezentujących Skarb Państwa. 

Wiążą się z tym nowe obowiązki podmiotów reprezentujących Skarb Państwa.

 

1.  Obowiązek uzyskania opinii Prokuratorii Generalnej o czynnościach prawnych, których wartość przekracza 50 mln zł – zmiana art. 18 ust. 1 i 2 Ustawy

Od 1 stycznia 2022 r. wartość przedmiotu umowy, ugody lub jednostronnej czynności prawnej, której przekroczenie powoduje obowiązek uzyskania opinii Prokuratorii Generalnej do projektu czynności zgodnie z art. 18 ust. 1 Ustawy, wynosi 50.000.000 zł (do 31 grudnia 2021 r. wynosiła ona 100.000.000 zł). 

Obniżeniu do 50.000.000 zł ulega również określona w art. 18 ust. 2 Ustawy wartość przedmiotu zamówienia, którego przekroczenie powoduje obowiązek uzyskania opinii Prokuratorii Generalnej w przedmiocie wzoru umowy, istotnych postanowień umowy, ogólnych warunków umowy lub projektu umowy dotyczących zamówień udzielanych na podstawie ustawy z dnia 11 września 2019 r. - Prawo zamówień publicznych (PZP).

Nie ulegają zmianie terminy przekazania wniosku o wydanie opinii i wydania opinii przez Prokuratorię.

Zmieniony przepis art. 18 ust. 1 Ustawy ma zastosowanie do czynności prawnych, których dokonanie następuje po 31 grudnia 2021 r. 

Wzór umowy, istotne postanowienia umowy, ogólne warunki umowy lub projekt umowy dotyczące zamówień udzielanych na podstawie PZP (art. 18 ust. 2 Ustawy), gdy wartość przedmiotu zamówienia przekracza 50.000.000 zł, lecz jest niższa niż 100.000.000 zł, nie podlegają obowiązkowi uzyskania opinii Prokuratorii Generalnej, jeżeli udostępnienie dokumentów zamówienia nastąpiło przed 1 stycznia 2022 r. W przypadku gdy sporządzenie specyfikacji warunków zamówienia albo opisu potrzeb i wymagań nie jest wymagane, obowiązek uzyskania opinii dotyczy umów zawieranych po 31 grudnia 2021 r.

2.  Informowanie Prokuratorii o istotnych postępowaniach sądowoadministracyjnych (art. 30a Ustawy)

Od 1 stycznia 2022 r. wprowadzony został obowiązek zawiadomienia Prokuratorii o wszczęciu postępowania przed sądem administracyjnym, w którym organy administracji rządowej, państwowe jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej lub podmioty reprezentujące Skarb Państwa są stroną albo uczestnikiem na prawach strony (art. 30a Ustawy).
Obowiązkiem nie są objęte wszystkie postępowania przed sądem administracyjnym z udziałem wymienionych w przepisie organów, jednostek i podmiotów, a tylko te, w których może zachodzić potrzeba ochrony ważnych praw lub interesów Rzeczypospolitej Polskiej. 
Zaistnienie przesłanki przewidzianej w art. 30a Ustawy wymaga oceny in casu na podstawie analizy potencjalnych skutków postępowania przed sądem administracyjnym. Za zawiadomieniem Prokuratorii o postępowaniu mogą w szczególności przemawiać takie okoliczności jak:

• znaczna wartość przedmiotu sprawy i/lub poważne ryzyko wystąpienia bezpośrednich skutków majątkowych (w przypadku decyzji bądź sporów, które mogą mieć skutki prawnorzeczowe lub skutki o charakterze pieniężnym),
• ryzyko innego rodzaju poważnych, negatywnych skutków dla Rzeczypospolitej Polskiej, w tym Skarbu Państwa, także pośrednich, w tym przykładowo: zakłócenie realizacji zadań publicznych, ryzyko wstrzymania inwestycji, ryzyko roszczeń odszkodowawczych,
• brak jednolitej linii orzeczniczej sądów administracyjnych lub pojawienie się odstępstw od wcześniej utrwalonej linii,
• precedensowy charakter sprawy,
• skierowanie pytania prejudycjalnego do TSUE.

Zawiadomienie Prokuratorii o postępowaniu przed sądem administracyjnym nie jest równoznaczne z przejęciem zastępstwa w tej sprawie. Zgodnie z art. 10 Ustawy, który nie uległ zmianie, Prokuratoria może przejąć zastępstwo jedynie na uzasadniony wniosek o przejęcie zastępstwa, skierowany przez organ administracji rządowej, jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej lub podmiot reprezentujący Skarb Państwa.
Zgodnie z obowiązującym od 15 września 2021 r. art. 28 § 3a ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, także sąd może zawiadomić Prokuratorię o toczącym się postępowaniu z udziałem podmiotu publicznego, jeżeli z uwagi na przedmiot postępowania może zachodzić potrzeba ochrony ważnych praw lub interesów Rzeczypospolitej Polskiej.
 

---

¹Zmiany wprowadzone ustawą z dnia 8 lipca 2021 r. o zmianie ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2021 r. poz. 1598.