Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Jeleniej Górze

Informacje niezbędne w celu dokonania ekshumacji zwłok/szczątków ludzkich

Ekshumacja polega na wydobyciu zwłok lub szczątków ludzkich z grobu lub miejsca tymczasowego pochówku, w celu przeniesienia ich i pochowania w innym miejscu albo przeprowadzenia oględzin sądowo-lekarskich.

Wymogi dotyczące ekshumacji zwłok określa art. 15 ustawy z dnia 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych (Dz. U. z 2023r., poz. 887 ze zm.), rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2001 r. w sprawie postępowania ze zwłokami i szczątkami ludzkimi (Dz. U. z 2021r, poz. 1910), rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 23 marca 2011r. w sprawie sposobu przechowywania zwłok i szczątków (Dz. U.  z 2011r. Nr 75, poz. 405) i Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 27 grudnia 2007 r. w sprawie wydawania pozwoleń i zaświadczeń na przewóz zwłok i szczątków ludzkich (Dz. U. z 2007 Nr 249, poz.1866).

Zgodnie z w/w przepisami:

1. Ekshumacja zwłok i szczątków może być dokonana:

• na umotywowaną prośbę osób uprawnionych do pochowania zwłok za zezwoleniem właściwego inspektora sanitarnego,
• na zarządzenie prokuratora lub sądu,
• na podstawie decyzji właściwego inspektora sanitarnego w razie zajęcia terenu cmentarza na inny cel.  

2. Ekshumacja zwłok i szczątków jest dopuszczalna w okresie od 16 października do 15 kwietnia - przeprowadza się ją we wczesnych godzinach rannych,
3. O zamierzonej ekshumacji należy zawiadomić właściwego powiatowego inspektora sanitarnego, który:

• sprawuje nadzór nad nią,

• może także zezwolić na wykonanie ekshumacji w innym czasie niż określony powyżej przy zachowaniu ustalonych przez niego szczególnych środków ostrożności.

Wniosek o wydanie zezwolenia na ekshumację (pobierz) składa do Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego uprawniona osoba. Zawiera on m.in.:

• prośbę o wydanie zgody na ekshumację,
• uzasadnienie,
• przyczynę zgonu potwierdzoną dokumentem urzędowym (w przypadku, gdy ekshumacja zwłok ma zostać wykonana przed upływem 2 lat od pochówku ),
• miejsce obecnego i przyszłego pochówku,
• dane firmy pogrzebowej i środka transportu (karawanu) oraz
• imiona i nazwiska pozostałych uprawnionych do współdecydowania osób, a także ich oświadczenia o ustanowieniu pełnomocnikiem wnioskodawcy do wykonywania wszelkich czynności związanych ze złożeniem wniosku o wydanie zgody na ekshumację, przewóz zwłok/szczątków oraz odbiorem zezwolenia

Do wniosku o wydanie zezwolenia na ekshumację należy dołączyć: 

• kopię dokumentu urzędowego stwierdzającego zgon,
• gdy ekshumacja zwłok ma zostać wykonana przed upływem 2 lat od pochówku, a dokument urzędowy stwierdzający zgon nie zawiera przyczyny zgonu wówczas wymagany jest  dokument urzędowy stwierdzający wykluczenie jako przyczynę zgonu choroby zakaźnej wymienionej w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 6 grudnia 2001r. w sprawie wykazu chorób zakaźnych, w przypadku których stwierdzenie zgonu wymaga szczegółowego postępowania ze zwłokami osób zmarłych na te choroby

Uprawniona do złożenia wniosku o wydanie zezwolenia na ekshumację jest najbliższa pozostała rodzina osoby zmarłej, w szczególności:

• pozostały(a) małżonek(ka) osoby zmarłej,
• krewni zstępni (potomek w linii prostej: dziecko, wnuk, prawnuk, itd.),
• krewni wstępni (przodek w linii prostej: rodzice, dziadkowie, pradziadkowie, itd.),
• krewny boczny do czwartego stopnia pokrewieństwa,
• powinowaty w linii prostej do pierwszego stopnia (teściowie, zięć, synowa, pasierb, pasierbica, ojczym, macocha),
• inna osoba dobrowolnie do tego się zobowiązująca.

Jeżeli między członkami rodziny powstaje spór dotyczący ekshumacji, osobami uprawnionymi do złożenia wniosku o ekshumację będą osoby wskazane w prawomocnym rozstrzygnięciu sądu.

Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny po wydaniu decyzji przesyła ją wnioskodawcy. Ekshumacja nie może zostać wykonana przed uprawomocnieniem się decyzji zezwalającej na przeprowadzenie ekshumacji zwłok/szczątków ludzkich (tj. 14 dni od otrzymania decyzji).

Ekshumacja może zostać wykonana we wcześniejszym terminie tylko wówczas, gdy w trakcie biegu terminu do wniesienia odwołania strona zrzeknie się prawa do wniesienia odwołania wobec Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Jeleniej Górze. Z dniem doręczenia organowi administracji publicznej oświadczenia o zrzeczeniu się prawa do wniesienia odwołania przez ostatnią ze stron postępowania, decyzja staje się ostateczna i prawomocna.

---