Napoje spirytusowe
Rynek napojów spirytusowych
Unia Europejska zapewnia wspólne ramy prawne w zakresie wytwarzania i etykietowania oraz ochrony oznaczeń geograficznych napojów spirytusowych. Szczegółowe przepisy dotyczące napojów spirytusowych zostały określone w rozporządzeniu 2019/787. Zawierają one definicję „napoju spirytusowego” oraz 44 kategorii napojów spirytusowych dopuszczonych w UE. Przepisy te określają szczegółowe, horyzontalne zasady, których należy przestrzegać przy ich wytwarzaniu, opisie, prezentacji i etykietowaniu.
Rozporządzenie określa również warunki, w których nazwy prawne napojów spirytusowych (np. wódka, gin, whisky) dozwolone w ramach każdej kategorii lub oznaczenia geograficznego mogą być stosowane w przypadku łączenia napojów spirytusowych z innymi środkami spożywczymi, w tym z innymi napojami.
Ponadto, regulacje te precyzują, że jedynie alkohol etylowy pochodzenia rolniczego może być stosowany do wytwarzania napojów spirytusowych i wszelkich innych napojów alkoholowych wytwarzanych i sprzedawanych w UE.
Zagadnienia uregulowane w rozporządzeniu 2019/787:
- definicje napojów spirytusowych oraz zasady ich produkcji,
- definicje oraz wymogi dotyczące alkoholu etylowego i destylatów wykorzystywanych do produkcji napojów alkoholowych,
- szczegółowe wymagania w zakresie opisu, prezentacji i etykietowania napojów spirytusowych, również gdy napoje spirytusowe są łączone z innymi środkami spożywczymi (w tym stosowanie wyrażeń złożonych oraz odniesień zawierających w sobie nazwy kategorii napojów spirytusowych),
- zasady rejestracji i ochrony oznaczeń geograficznych napojów spirytusowych,
- kwestie dotyczące kontroli.
Dodatkowe informacje na temat przepisów UE dotyczących napojów spirytusowych znajdują się na stronie Komisji Europejskiej.
W celu zapewnienia jednolitego stosowania przepisów rozporządzenia 2019/787 zarówno przez organy krajowe, jak i producentów oraz importerów napojów spirytusowych, Komisja Europejska opublikowała wytyczne dotyczące etykietowania napojów spirytusowych, w szczególności stosowania wyrażeń złożonych i odniesień zawierających nazwy kategorii napojów spirytusowych. W dokumencie tym zawarto wyjaśnienia wszystkich zasad, których muszą przestrzegać podmioty prowadzące przedsiębiorstwa spożywcze, aby prawidłowo informować konsumentów o zawartości produktu będącego napojem spirytusowym lub zawierającego napoje spirytusowe.
Napoje spirytusowe są produkowane w Polsce, zarówno na potrzeby krajowe, jak i eksportu. Produkcja rolna to jedno z najważniejszych ogniw przemysłu spirytusowego. Branża wykorzystuje rocznie około 1 mln ton zbóż oraz około 50 tys. ton ziemniaków. Surowce wykorzystywane w przemyśle spirytusowym w większości pochodzą od polskich rolników.
Produkcja napojów spirytusowych w Polsce jest ściśle uregulowana w prawie krajowym. Zasady wykonywania działalności dotyczącej wyrobu i rozlewu napojów spirytusowych znajdują się w szeregu aktów prawnych, z których najważniejsze to:
Przepisy krajowe regulują również kwestie nadzoru nad leżakowaniem napojów spirytusowych, na etykietach których umieszcza się informacje o okresie ich leżakowania.
Działalność gospodarcza w zakresie wyrobu lub rozlewu napojów spirytusowych jest działalnością regulowaną i wymaga uzyskania wpisu do rejestru prowadzonego przez Dyrektora Generalnego KOWR.
Podobnie w przypadku produkcji alkoholu etylowego pochodzenia rolniczego i destylatów pochodzenia rolniczego, należy spełnić szereg wymagań dla tego rodzaju działalności wynikających z przepisów krajowych.
Przedsiębiorcy wpisani do rejestru są zobowiązani do przekazywania do Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, corocznie, w terminie do 7 stycznia danych statystycznych na temat produkcji, zapasów i rozdysponowania alkoholu etylowego – Formularz statystyczny RRW-28