● Informacje ogólne

Ordery i odznaczenia stanowią najwyższe wyróżnienie zasług cywilnych i wojskowych, w czasie pokoju lub wojny, dla chwały i rozwoju Rzeczypospolitej Polskiej.

Ordery i odznaczenia nadaje Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej z własnej inicjatywy lub na wniosek:

1. ordery - Prezesa Rady Ministrów lub kapituł orderów,

2. odznaczenia - Prezesa Rady Ministrów, ministrów, kierowników urzędów centralnych oraz wojewodów.

Ordery i odznaczenia nadaje się obywatelom polskim. Ordery i odznaczenia mogą być nadawane również cudzoziemcom za zasługi położone dla Rzeczypospolitej Polskiej lub jej obywateli.

● Nadanie orderów i odznaczeń (Orderu Orła Białego, Orderu Odrodzenia Polski, Krzyża Zasługi, Medalu za Długoletnią Służbę)

Najważniejszymi aktami prawnymi regulującymi sprawy związane z nadawaniem orderów i odznaczeń są:

- Ustawa z dnia 16 października 1992 r. o orderach i odznaczeniach (Dz.U. Nr 90, poz. 450 z późn. zm.)

- Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 15 grudnia 2004 r. w sprawie szczegółowego trybu postępowania w sprawach o nadanie orderów i odznaczeń oraz wzorów odpowiednich dokumentów (Dz.U. Nr 277, poz. 2743 z późn. zm.)

- Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 24 grudnia 2013 r. zmieniające rozporządzeniew sprawie szczegółowego trybu postępowania w sprawach o nadanie orderów i odznaczeń oraz wzorów odpowiednich dokumentów (Dz.U. z 2014 r. , poz.64.)

Zgodnie z ww. ustawą:

● Order Orła Białego – jest najwyższym orderem Rzeczypospolitej Polskiej; nadawany jest za znamienite zasługi zarówno cywilne, jak i wojskowe, położone w czasie pokoju
lub wojny, dla chwały i pożytku Rzeczypospolitej Polskiej. 

● Order Odrodzenia Polski – jest nagrodą za wybitne zasługi położone w służbie Państwu i społeczeństwu, zwłaszcza poprzez: wybitne osiągnięcia w podejmowanej z pożytkiem dla kraju działalności państwowej i publicznej, szczególne zasługi dla umacniania suwerenności i obronności kraju, szczególne zasługi dla rozwoju gospodarki narodowej, służby publicznej oraz wybitną twórczość naukową, literacką i artystyczną, wybitne zasługi dla rozwoju współpracy Rzeczypospolitej Polskiej z innymi państwami i narodami.

Order Odrodzenia Polski dzieli się na pięć klas:

Klasa I - Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski
Klasa II - Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski
Klasa III - Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
Klasa IV - Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
Klasa V - Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski

● Krzyż Zasługi – jest nagrodą dla osób, które położyły zasługi dla Państwa lub obywateli spełniających czyny przekraczające zakres ich zwykłych obowiązków, a przynoszące znaczną korzyść Państwu lub obywatelom.

Krzyż Zasługi dzieli się na trzy stopnie:

I stopień - Złoty Krzyż Zasługi
II stopień - Srebrny Krzyż Zasługi
III stopień - Brązowy Krzyż Zasługi

Krzyż Zasługi tego samego stopnia może być nadany tej samej osobie dwukrotnie.

Przed nadaniem Krzyża Zasługi wyższego stopnia powinny upłynąć co najmniej 3 lata; odstępstwo od tej zasady jest dopuszczalne wyjątkowo. 

● Medal Za Długoletnią Służbę – jest nagroda za wzorowe, wyjątkowo sumienne

wykonywanie obowiązków wynikających z pracy zawodowej w służbie Państwa.

Medal za Długoletnią Służbę dzieli się na trzy stopnie i może być nadawany:

I stopień - Medal Złoty za Długoletnią Służbę -  po 30 latach pracy zawodowej
II stopień - Medal Srebrny za Długoletnią Służbę - po 20 latach pracy zawodowej
III stopień - Medal Brązowy za Długoletnią Służbę - po 10 latach pracy zawodowej

Wniosek o nadanie Medalu za Długoletnią Służbę wyższego stopnia przedstawia się nie wcześniej niż po upływie 10 lat od ostatniego nadania.

Wniosek o nadanie Medalu za Długoletnią Służbę osobie, która w danym roku nabyła prawo do emerytury, przedstawia się najpóźniej w dniu rozwiązania stosunku pracy z tą osobą.

● Inicjowanie nadania orderów i odznaczeń (sporządzanie i składanie wniosków)

Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi przedstawia Prezydentowi RP wnioski o nadanie odznaczeń za zasługi w dziedzinach objętych zakresem jego działania, tj. rolnictwa, rozwoju wsi, rynków rolnych i rybołówstwa.

W świetle ww. przepisów tryb postępowania w sprawach o nadanie orderu lub odznaczenia wymaga, od składającego inicjatywę, sporządzenia wniosku na urzędowym formularzu wg załączonych wzorów. Zgodnie z zaleceniami Kancelarii Prezydenta wniosek należy wypełnić dwustronnie, maszynowo lub komputerowo.

Uzasadnienie wniosku (poz. 18) o nadanie orderu lub Krzyża Zasługi (Złotego, Srebrnego lub Brązowego) powinno prezentować konkretne dokonania kandydata, mające miejsce w szczególności po otrzymaniu ostatniego orderu lub odznaczenia.

W uzasadnieniu nie należy zamieszczać życiorysu. opisywać przebiegu kariery zawodowej i cech osobowości kandydata – podawanie informacji z lat wcześniejszych nie jest argumentem dla nadania kolejnego odznaczenia za czyny już nagrodzone. W przypadku uzasadnienia wniosku o nadanie Orderu Odrodzenia Polski należy podać zasługi wyłącznie o charakterze szczególnym i tylko za okres od czasu otrzymania ostatniego odznaczenia (treść uzasadnienia nie powinna być ogólnikowa).

Uzasadnienie wniosku o nadanie Medalu Za Długoletnią Służbę powinno w szczególności uwzględniać wzorowo, wyjątkowo sumienne wykonywanie obowiązków wynikających z pracy zawodowej, przyznanych nagrodach i wyróżnieniach. Ponadto uzasadnienie powinno zawierać informację o ogólnym stażu pracy kandydata.

Zgłoszenie inicjatywy nadania orderu lub odznaczenia nie zobowiązuje Ministra do przedstawienia Prezydentowi wniosku w tej sprawie. Nieprzedstawienie Prezydentowi wniosku, wymaga zawiadomienia i podania przyczyny zgłaszającemu inicjatywę.

● Wręczanie orderów i odznaczeń

Wręczanie odznak orderów i odznaczeń powinno mieć charakter uroczysty.

Odznaki orderów i odznaczeń powinny zostać wręczone w ciągu sześciu miesięcy od daty podjęcia przez Prezydenta RP postanowienia o ich nadaniu.

Jednostka organizacyjna, która zgłosiła inicjatywę nadania odznaczeń państwowych, po otrzymaniu informacji o ich nadaniu, powinna zgłosić się do Ministerstwa po ich odbiór oraz uzgodnić sposób i termin wręczenia.

● Dokumenty do pobrania (najważniejsze akty prawne i formularze wniosków)

- Ustawa z dnia 16 października 1992 r. o orderach i odznaczeniach (Dz.U. Nr 90, poz. 450 )

- Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 15 grudnia 2004 r. w sprawie szczegółowego trybu postępowania w sprawach o nadanie orderów i odznaczeń oraz wzorów odpowiednich dokumentów (Dz.U. Nr 277, poz. 2743)

- Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 24 grudnia 2013 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowego trybu postępowania w sprawach o nadanie orderów i odznaczeń oraz wzorów odpowiednich dokumentów (Dz.U. z 2014 r. , poz. 64)