Działalność nierejestrowa spełnia wszystkie warunki charakterystyczne dla działalności gospodarczej, czyli jest zorganizowania i wykonywana we własnym imieniu, a także ma charakter zarobkowy i ciągły. Jednak ze względu na określony poziom przychodów, nie jest uznawana za działalność gospodarczą. W ciągu ostatnich dwóch lat widać duży wzrost zainteresowania Polaków tą formą prowadzenia działalności. Podczas gdy w 2018 r. działalność nierejestrową prowadziło 10 745 osób, w 2020 r. było ich już ponad dwukrotnie więcej – 23 467. Spory wzrost widać także rok do roku – od 2019 r. liczba prowadzących tę formę działalności zarobkowej wzrosła o prawie 4 tys.

Ponadto, w 2020 r. wszystkie działalności nierejestrowe w Polsce wygenerowały przychód w wysokości 84,5 mln zł. Dla porównania, rok wcześniej było to niespełna 68 mln zł, a w 2018 r. – niespełna 30 mln zł.

Kto może prowadzić działalność nierejestrową

Działalność nierejestrową co do zasady może prowadzić każda osoba fizyczna, która w ciągu ostatnich 60 miesięcy nie wykonywała w Polsce działalności gospodarczej. Przychody z tej formy działalności w żadnym miesiącu nie mogą przekraczać 50 proc. kwoty minimalnego wynagrodzenia, a więc w 2021 r. nie mogą być one wyższe niż 1 400 zł.

Ponieważ ta forma działalności nie jest uzależniona od posiadania pełnej zdolności do czynności prawnych, mogą ją wykonywać również osoby niepełnoletnie. Przy zawieraniu umów ze swoimi kontrahentami na dostawę towarów czy sprzedaż produktów, jest im natomiast potrzebna zgoda rodziców lub opiekunów – mówi Olga Semeniuk, wiceminister rozwoju i technologii, pełnomocnik rządu ds. małych i średnich przedsiębiorstw.

Działalność nierejestrową mogą również wykonywać urzędnicy, a także pod pewnymi warunkami rolnicy i osoby zarejestrowane jako bezrobotne. Działalność nierejestrowa nie może być prowadzona w ramach umowy spółki cywilnej. Ponadto, nie może zostać za nią uznana działalność reglamentowana, czyli taka, której wykonywanie wymaga uzyskania koncesji, zezwolenia albo wpisu do rejestru działalności regulowanej.

Korzyści z prowadzenia działalności nierejestrowej 

Jest wiele korzyści wynikających z prowadzenia tej formy działalności. Nie trzeba jej zgłaszać w CEIDG, GUS i w urzędzie skarbowym. Nie ma też obowiązku uzyskiwania numerów NIP i REGON, czy też opłacania zaliczek na podatek oraz prowadzenia skomplikowanej księgowości. Osoba prowadząca działalność nierejestrową nie płaci za siebie składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne – mówi Olga Semeniuk.

Jeśli jednak osoba prowadząca działalność nierejestrową wykonuje umowę o świadczenie usług lub umowę zlecenie, podlega ubezpieczeniom jako każdy zleceniobiorca na zasadach ogólnych. W takiej sytuacji podmiot zawierający z nią umowę powinien wywiązać się z obowiązków, jakie przepisy wiążą z byciem płatnikiem składek ZUS. 

O czym trzeba pamiętać

Na osobie, która prowadzi działalność nierejestrową, ciążą także pewne obowiązki. W głównej mierze dotyczą one kwestii:

• rozliczania przychodów w zeznaniu rocznym PIT-36,
• przestrzegania praw konsumentów, w tym prawa do odstąpienia w terminie 14 dni od umowy zawartej na odległość,
• wystawiania faktury lub rachunku na żądanie kupującego,
• prowadzenia uproszczonej ewidencji sprzedaży.

Więcej o zasadach prowadzenia działalności nierejestrowej w podcaście z cyklu "BiznesPodcast, czyli jak prowadzić firmę online". Cykl jest dostępny na stronie www.biznes.gov.pl/podcast oraz na platformach: Spotify, Soundcloud, Apple, Google, Stitcher i Anchor oraz kanale YouTube Biznes.gov.pl.