Tytuł kontroli

Działania administracji publicznej na rzecz zaspokajania potrzeb mieszkaniowych gospodarstw domowych o niskich dochodach

Podmiot prowadzący kontrolę

Najwyższa Izba Kontroli

Ocena prowadzonej kontroli

Podejmowane przez Ministra działania organizacyjne i prawne służyły wspieraniu gmin w zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych gospodarstw domowych o niskich dochodach, a przyjęte instrumenty finansowe wspierania budownictwa mieszkaniowego, umożliwiały gminom zwiększenie dostępności ich zasobu mieszkaniowego przewidzianego dla tych gospodarstw. Jednakże, w ocenie Najwyższej Izby Kontroli, Sprawozdania z realizacji działań w ramach Narodowego Programu Mieszkaniowego (NPM), sporządzane przez Ministra nie zapewniały ich odbiorcom rzetelnego źródła informacji.

W okresie objętym kontrolą Minister realizował działania wynikające z NPM, których celem było zwiększenie możliwości zaspokojenia podstawowych potrzeb mieszkaniowych osób zagrożonych wykluczeniem społecznym ze względu na niskie dochody lub szczególnie trudną sytuację życiową. Minister podejmował szereg inicjatyw legislacyjnych, w tym znowelizowano ustawę z dnia 8 grudnia 2006 r. o finansowym wsparciu tworzenia lokali mieszkalnych na wynajem, mieszkań chronionych, noclegowni, schronisk dla bezdomnych, ogrzewalni i tymczasowych pomieszczeń. Nowelizacja ta m.in. zmieniła zasady wykorzystania mieszkań w zasobie komunalnym, poprzez wprowadzenie instrumentów mających na celu bardziej elastyczne i racjonalne gospodarowanie tym zasobem. Przyjęte instrumenty finansowe wspierania budownictwa mieszkaniowego, umożliwiały gminom zwiększanie dostępności mieszkań dla gospodarstw domowych o niskich dochodach. Polegały one na udzielaniu finansowego wsparcia z Funduszu Dopłat na pokrycie części kosztów przedsięwzięć realizowanych w ramach budownictwa socjalnego i komunalnego. W okresie objętym kontrolą kwoty zasilenia Funduszu z budżetu państwa, przeznaczone na budownictwo socjalne i komunalne rosły — od 136.900,0 tys. zł w 2016 roku do 210.000,0 tys. zł w 2018 r., podobnie jak wydatki samego Funduszu na ten cel — od 57.353,8 tys. zł w 2016 r. do 132.304,9 tys. zł w 2018 r. Z rocznych sprawozdań z realizacji działań w ramach NPM, wynika, że w 2017 r. względem 2016 r. wartości dwóch" z trzech przyjętych mierników stopnia osiągnięcia Celu nr 2 Programu uległa poprawie, a wartość jednego, nieznacznemu pogorszeniu.

W ocenie NIK Sprawozdania z realizacji działań w ramach NPM w 2017 r. i 2018 r. sporządzono nierzetelnie. W obu sprawozdaniach przedstawiono osiągnięte wartości mierników odnoszące się do wcześniejszego okresu sprawozdawczego. Ponadto, w sprawozdaniu z działań realizowanych w 2017 r., w punkcie 7 Uzyskane efekty realizacji Narodowego Programu Mieszkaniowego — nie podano osiągniętych wartości 10 z 12 mierników. Nieprawidłowości te uniemożliwiały dokonanie na podstawie ww. sprawozdań oceny skuteczności i efektywności działań podejmowanych w ramach NPM w roku objętym sprawozdaniem.

Wnioski pokontrolne

Zmiana sposobu sporządzania rocznych sprawozdań z realizacji działań w ramach NPM, w celu uczynienia z tych sprawozdań rzetelnego źródła informacji umożliwiającego dokonanie analizy i oceny efektywności i skuteczności działań podejmowanych w ramach NPM w poszczególnych latach sprawozdawczych.