Na drodze do własnej firmy najistotniejszy wydaje się trafny pomysł. Aby go zrealizować, niezbędne jest jednak przyjęcie pewnych założeń. Już sam początek, to od czego i jak zaczniemy działać na rynku, może decydować o powodzeniu całego przedsięwzięcia. Weryfikacja przychodzi bardzo szybko. Jak wynika z danych Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości, to właśnie w pierwszym roku działalności upada najwięcej firm, zdolne do przetrwania są tylko dwa na trzy startujące biznesy. W kolejnych latach ten wskaźnik jest już wyższy.

Trzeba mieć plan. Biznesplan

Niezależnie od rodzaju i wielkości powstającego podmiotu, podstawowe elementy biznesplanu są zbliżone. Powinien się w nim znaleźć opis pomysłu na daną działalność gospodarczą i opis otoczenia rynkowego, w którym przyszła firma ma funkcjonować. Niezbędne jest również przedstawienie celu jej działania oraz prezentacja oferty – produktu lub usługi, także w kontekście istniejącej lub potencjalnej konkurencji. Ważne, aby całość była opisana prostym językiem, zrozumiałym także dla odbiorców, którzy nie orientują się w dziedzinie, w której firma operuje. 
Do określenia pozycji rynkowej firmy przydatne może się okazać zawarcie w biznesplanie tzw. analizy SWOT. Jest to narzędzie, które charakteryzuje cztery czynniki istotne dla firmy: mocne strony (strenghts), słabe strony (weaknesses), szanse (opportunities) i zagrożenia (threats).

Z punktu widzenia procesu pozyskiwania potencjalnych inwestorów najważniejszą częścią każdego biznesplanu jest ocena finansowej strony przedsięwzięcia. Dobry biznesplan powinien przekonać osoby decydujące o finansowym wsparciu biznesu, że dany projekt jest dla ich instytucji opłacalny. Niezbędna będzie więc wiarygodna i rzetelna prognoza finansowa zawierająca: rachunek zysków i strat, tzn. przewidywane wydatki i dochody (z reguły na 5 lat), bilans (pozwoli zmierzyć wzrost i rozwój firmy w pewnym okresie), czy rachunek przepływu gotówki (cash flow). W tej części należy określić szczegółowo, jaka jest niezbędna wysokość wsparcia (pożyczki, wkładu kapitałowego) i na co zostanie ono przeznaczone. Potrzebna jest też informacja o tym, jak będzie wyglądać strona finansowa przedsięwzięcia w kolejnych latach funkcjonowania firmy, także po rozliczeniu zewnętrznego wsparcia. 

Przygotowanie dokładnego i wiarygodnego biznesplanu wymaga też wiedzy z zakresu rachunkowości. To oznacza, że niezbędne może się okazać skorzystanie z usług księgowego lub porady bardziej doświadczonego przedsiębiorcy. Gotowe wzory biznesplanów publikują też różne instytucje, np. udzielające unijnych dotacji.

Biznesplan jest narzędziem najlepiej weryfikującym jakość i rentowność danego pomysłu na firmę. Pozwala wyznaczyć cele i metody działania, ocenić opłacalność planowanego przedsięwzięcia oraz oszacować ewentualne ryzyko niepowodzenia. Jest ważny nie tylko podczas planowania rozwoju działalności, ale także w przypadku starania się o pozyskanie środków na inwestycje, np. z banku albo z innego źródła – mówi Olga Semeniuk, wiceminister rozwoju i technologii, pełnomocnik rządu ds. małych i średnich przedsiębiorstw.

Finansowanie – niezbędne i osiągalne

Niezbędnym elementem porządnego biznesplanu są założenia finansowe. Z najnowszych dostępnych danych PARP wynika, że podobnie jak w latach wcześniejszych, w 2018 r. blisko trzy czwarte nakładów inwestycyjnych sektora MSP (bez mikrofirm) było finansowanych środkami własnymi (72,7 proc.), jedna dziesiąta z kredytów i pożyczek krajowych (10,1 proc.), a 6,7 proc. stanowiły środki ze źródeł zagranicznych. Pozostałe źródła finansowania inwestycji miały mniejsze znaczenie. W 2019 roku nakłady inwestycyjne ogółem we wszystkich podmiotach gospodarczych w Polsce wyniosły 320,9 mld zł i były o 6 proc. wyższe niż rok wcześniej.

Znaczącym źródłem finansowania nowych biznesów jest wsparcie z Unii Europejskiej. Jak wynika z danych Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej, do początku lipca 2021 roku z Funduszy Europejskich na lata 2014-2020 bezzwrotne wsparcie na założenie firmy otrzymało prawie 64 tys. osób. Z takiego finansowania skorzystało też prawie 90 tys. już istniejących podmiotów. Rodzaje dostępnych konkursów i terminy poszczególnych naborów można sprawdzać na stronie funduszeeuropejskie.gov.pl. 

Na polskim rynku działają 64 inkubatory przedsiębiorczości (dane PARP), czyli instytucje otoczenia biznesu, świadczące coraz bardziej kompleksowe usługi. Zajmują się nie tylko doradztwem, ale oferują także dotacje dla firm, które wypracują najlepsze pomysły. Oferty takich instytucji i ogłoszeń o aktualnych programach warto szukać na stronie Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości. Dostępne są też możliwości prywatnego finansowania, których można szukać np. w ramach oferty Polskiego Funduszu Rozwoju. 

Przyszli przedsiębiorcy mogą się też starać o wsparcie finansowe od tzw. aniołów biznesu, czyli osób prywatnych, które inwestują swój kapitał w start-upy i przedsiębiorstwa, często będące na wczesnym etapie rozwoju. Ponieważ inwestującymi są zazwyczaj przedsiębiorcy, którzy wcześniej z powodzeniem rozwijali szereg swoich działalności gospodarczych, takie wsparcie poza aspektem finansowym ma dodatkową zaletę – doradztwo w zakresie zarządzania, mentoring czy też dostęp do sieci już istniejących biznesowych kontaktów. W zamian za to anioły biznesu otrzymują udziały we wspieranej firmie lub obligacje. Na rynku jest około 30 stowarzyszeń i sieci aniołów biznesu. Według szacunków w sumie mogą zrzeszać nawet 300 prywatnych inwestorów. Jedna z największych w Polsce sieci, Cobin Angels, skupia obecnie prawie 100 członków. 

Osoby planujące założenie firmy, ale też szukające opcji rozwoju już istniejących przedsiębiorstw mają do dyspozycji całkiem sporo możliwości. Środki na takie cele mogą pochodzić z pozyskiwanych różnymi kanałami unijnych dotacji, ale też powstaje coraz więcej instytucji oferujących wsparcie inwestycyjne. Istotne jest, aby śledzić dostępne oferty, które zmieniają się wraz zakończeniem dotychczasowych i początkiem nowych konkursów – mówi Olga Semeniuk.

Więcej o tym, co trzeba wiedzieć, zanim zacznie się zakładać firmę oraz skąd wziąć fundusze na ten cel, w podcaście z cyklu "BiznesPodcast, czyli jak prowadzić firmę online". Cykl jest dostępny na stronie www.biznes.gov.pl/podcast oraz na platformach: Spotify, Soundcloud, Apple, Google, Stitcher i Anchor oraz kanale YouTube Biznes.gov.pl.