Innowacje w Europie Środkowo-Wschodniej

21.01.2019

Potencjał gospodarki cyfrowej w krajach Europy Środkowo-Wschodniej oraz znaczenie technologii przyszłości dla ich rozwoju – to temat zorganizowanego przez MPiT spotkania pn. Central and Eastern European Innovation Roundtable. W Warszawie spotkali się przedstawiciele rządów państw Europy Środkowo-Wschodniej na czele z premierem Mateuszem Morawieckim oraz przedstawiciele biznesu z regionu. Gościem honorowym był Sundar Pichai, prezes globalnego giganta innowacji – Google. Wydarzeniu przewodniczył wiceminister przedsiębiorczości i technologii Tadeusz Kościński.

Premier Mateusz Morawiecki, wiceminister Tadeusz Kościński i prezes Google Sundar Pichai

Uczestnicy spotkania rozmawiali o korzyściach z zastosowania na szeroką skalę technologii powiązanych z Przemysłem 4.0 w różnych sektorach życia gospodarczego i społecznego. To one według raportu „The rise of digital challengers” autorstwa McKinsey & Company są kluczem do awansu państw Europy Środkowo-Wschodniej do pierwszej ligi najbardziej zaawansowanych gospodarek świata. Szczególną uwagę poświęcono dziś perspektywom wzrostu w oparciu o zastosowania sztucznej inteligencji. W dziedzinie tej państwa regionu widzą pole do twórczej współpracy z Google oraz z regionalnymi liderami innowacji.

Dyskusje rozpoczął premier Mateusz Morawiecki przywołując historyczny kontekst przemian społeczno-gospodarczych w Europie Środkowo-Wschodniej.

"Dopiero wraz z odzyskaną wolnością w regionie pojawiła się szansa na pełne wykorzystania naszego potencjał innowacyjności. Mamy tradycje wielkich innowatorów takich jak twórca pionierskiego minikomputera K-202 - Jacek Karpiński. Jednak w warunkach zniewolenia komunistycznego w Polsce nie było im dane rozwijać swoich genialnych pomysłów na pełną skalę. To dziedzictwo stoi za głodem sukcesu współczesnych polskich innowatorów i inspiruje ich do działania. Chcemy, aby zdolni Polacy uczestnicząc w globalnych wyzwaniach technologicznych przyczyniali się do wzrostu dobrobytu i budowy gospodarki opartej na wiedzy w Polsce” – stwierdził premier Mateusz Morawiecki.

„Z kolei wiceminister Tadeusz Kościński zwrócił uwagę, ze państwa Europy Środkowo-Wschodniej mają za sobą udaną transformację ustrojową i lata stabilnego wzrostu ekonomicznego. - Jednak u progu czwartej rewolucji przemysłowej dotychczasowe paliwa napędowe gospodarki będą tracić swoją moc. Dlatego zapraszamy Google jak i inne firmy technologiczne do burzy mózgu i współpracy, która pozwoli w pełni wydobyć potencjał naszego regionu – szybkie tempo wzrostu sektora cyfrowego, wolność od pułapki „technology locked in” polegającej na przywiązaniu do technologii starszych generacji oraz bogactwo utalentowanych kadr IT” – dodał wiceszef MPiT.

Konieczność powiązania wzrostu ekonomicznego z modelem gospodarki opartej na wiedzy wskazuje Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju, która określa kierunki rozwoju Polski na najbliższe lata. Po niemal trzech latach jej działania, polskiemu rządowi udało się stworzyć przyjazne innowacyjnym firmom otoczenie regulacyjne np. poprzez ustawy o innowacyjności, które m.in. wprowadziły preferencyjny mechanizm rozliczania wydatków B+R, ulgę IP box, dzięki której dochody osiągane za pomocą praw własności intelektualnej podlegają znacznie niższemu opodatkowaniu. Wystartował też cieszący się dużą popularnością i największy w Europie Środkowo-Wschodniej program wsparcia dla start-upów – Start in Poland.

W 2017 r. z ulgi na B+R skorzystało 1090 podatników PIT i CIT, podczas gdy w 2016 r. było to 528 – mówimy więc o niemal dwukrotnym wzroście rok do roku. Kwota zgłoszonych wydatków wzrosła z 1,2 mld zł do 1,91 mld zł. Kwota odliczeń wyniosła w 2017 roku 584 mln zł – trzy razy więcej niż rok wcześniej. Najnowsze dane GUS dot. wydatków na B+R w 2017 r. wskazują, że coraz więcej polskich przedsiębiorców zwiększa wydatki na działalność badawczo-rozwojową. Liczba podmiotów w działalności B+R wzrosła o prawie 5%, a liczba personelu B+R o prawie 12%.

Wkrótce zacznie działać Fundacja Platforma Przemysłu Przyszłości. Zadaniem Fundacji będzie integrowanie i tworzenie więzi pomiędzy przedstawicielami małego i dużego biznesu, świata akademickiego oraz instytucji społeczeństwa obywatelskiego wokół wyzwania, jakim jest włączenie się polskiej gospodarki w główny nurt czwartej rewolucji przemysłowej. Fundacja będzie działać jako hub informacyjno-ekspercki otwarty na potrzeby wszystkich uczestników życia społeczno-gospodarczego, zainteresowanych Przemysłem 4.0. Trwają również prace nad rządową mapą rozwoju sztucznej inteligencji.

Ukierunkowanie na gospodarkę opartą na wiedzy pojawia się w politykach publicznych państw Europy Środkowo Wschodniej. To daje szansę na wzmocnienie trendu proinnowacyjnego i większą synergię wzrostu w skali całego regionu. Jak wskazuje raport McKinsey, Państwa Europy Środkowo-Wschodniej razem tworzą 100 – milionowy rynek, stanowiący 12 potencjał ekonomiczny świata, a w latach 2012-2016 tempo wzrostu sektora gospodarki cyfrowej w regionie kształtowało się na poziomie 6.5 %. To wolniej niż w przypadku najbardziej zaawansowanych technologicznie gospodarek Europy takich jak Szwecja (9,9 %), ale dwa razy szybciej niż w gospodarkach tzw. Wielkiej Piątki UE – Francji, Niemczech, Włoszech, Hiszpanii i Wielkiej Brytanii (3,1%).

Autorzy badania podkreślają, że państwa regionu Europy Środkowo-Wschodniej są kuźnią utalentowanych kadr IT, a odsetek absolwentów uczelni o profilu nauk ścisłych i technicznych oraz studiów inżynieryjnych jest zbliżony do poziomu tych najbardziej rozwiniętych gospodarek Europy i wyższy niż w niektórych państwach Wielkiej Piątki UE .
Za potencjałem rozwojowym regionu przemawia również fakt, że pola specjalizacji w określonych sferach nowych technologii w poszczególnych państwach Europy Środkowo-Wschodniej są zróżnicowane, co oznacza układ bardziej sprzyjający współdziałaniu niż rywalizacji.
Jesteśmy dumni, że poprzez nasze zaangażowanie w regionie stanowimy ważną cześć ekosystemu innowacji cyfrowej. Wierzymy, że państwa Europy Środkowo-Wschodniej za sprawą bardzo dobrego systemu edukacji, utalentowanych kadr i otwartości na nowe technologie są w szczególnie uprzywilejowanej pozycji, aby rozwijać potencjał gospodarki cyfrowej. Chcemy w tym procesie uczestniczyć w duchu odpowiedzialnego kształtowania rozwoju technologii, tak aby wszyscy ludzie mogli korzystać z jej dobrodziejstw – zaznaczył Sundar Pichai, prezes Google.

W debacie, w której zaprezentowane zostały perspektywy postrzegania postępu technologii poszczególnych rządów oraz biznesu z uwzględnieniem ich specyfiki branżowej i doświadczeń uczestniczyli m. in. litewski minister gospodarki Virginijus Sinkevicius, czeski wiceminister przemysłu i handlu Petr Očko, wiceminister innowacji i technologii Węgier Ádám Szigeti i sekretarz stanu w resorcie komunikacji i społeczeństwa informacyjnego Rumunii Ionut-Valeriu Andrei. Ze stronu biznesu, oprócz dyrektora zarządzającego Google, Sundara Pichai, przy okrągłym stole zasiedli m.in. Gergana Passy z Digital Champion, Paulius Vertelka z Infobalt, Peter Arvay z Prezi.com, Anton Gauffin, Huuuge Games. W spotkaniu wzięli też udział: prezes PKO BP Zbigniew Jagiełło, wiceprezes Pekao SA Marek Lusztyn, prezes Polskiego Funduszu Rozwoju Paweł Borys, prezes LOT Rafał Milczarski, prezes PZU Paweł Surówka, Marcin Purta partner zarządzający z McKinsey PL, prezes eObuwie Marcin Grzymkowski, wiceprezes BGK Wojciech Hann, prezes Empik Ewa Szmidt-Belcarz i prezes Startup Poland Julia Szopa.