18 grudnia ustawę o zmianie niektórych ustaw wspierających rozwój mieszkalnictwa podpisał prezydent Andrzej Duda. Efekty społecznej części pakietu mieszkaniowego przygotowanego przez MRPiT to m.in. :

• Wyższe finansowe wsparcie budownictwa społecznego i komunalnego oraz łatwiejszy dostęp do gruntów pod zabudowę,
• zwiększenie dostępności mieszkań na wynajem dla osób o niskich dochodach,
• poprawa warunków mieszkaniowych w już istniejących lokalach,
• dopłaty do czynszu dla podnajemców mieszkań,
• wakacje czynszowe w Społecznych Inicjatywach Mieszkaniowych (SIM) – obecne TBS,
• możliwość dojścia do własności w nowo budowanych mieszkaniach w SIM,
• powstanie Rządowego Funduszu Rozwoju Mieszkalnictwa – o wartości 1,5 mld zł – jako wsparcie dla gmin w budowie mieszkań na czas epidemii COVID-19,
• nowe tytuły wydatkowe, w związku z którymi właściciele  książeczek mieszkaniowych będą mogli otrzymać premię gwarancyjną,
• pomoc dla najemców dotkniętych ekonomicznymi skutkami COVID-19,
• cyfryzacja procesu budowlanego.

Pakiet mieszkaniowy to szereg rozwiązań dla poprawy sytuacji mieszkaniowej w Polsce i jedno z najważniejszych zadań stojących przed rządem Zjednoczonej Prawicy, przed MRPiT i przede mną osobiście: zapewnienie Polakom godnego mieszkania w dobrych warunkach – powiedział wicepremier, minister rozwoju, pracy i technologii Jarosław Gowin.

Ostatnie lata to okres bardzo dobrych wyników budownictwa mieszkaniowego. W 2019 r. wybudowano w Polsce ok. 207 tys. mieszkań, co jest najlepszym wynikiem od 1980 r. – zauważył wicepremier.

Wiceminister Anna Kornecka wskazała:

Pakiet mieszkaniowy pozwoli zwiększyć wysokość bezzwrotnego grantu wypłacanego ze środków BGK . Wsparcie to zostanie zwiększone z 20% do 35% (budowa społecznych mieszkań czynszowych) oraz z 35% do 80% w przyp. budowy mieszkań komunalnych

Pakiet mieszkaniowy to także przejaw troski o lokatorów. Dla obecnych i przyszłych mieszkańców społecznych mieszkań czynszowych (SIM/TBSów) wprowadzono m. in. formułę tzw. wakacji czynszowych, która polegać będzie na możliwości obniżenia czynszu o nawet 20 proc..

Bartłomiej Druziński, prezes Krajowego Zasobu Nieruchomości, podkreślił:

Ustawa będzie szczególnym impulsem dla rozwoju budownictwa mieszkaniowego w Polsce, zwłaszcza budownictwa społecznego. To także bardzo ważny moment dla Krajowego Zasobu Nieruchomości – od wejścia w życie ustawy o rozwoju mieszkalnictwa w Polsce, KZN przestaje być już wyłącznie bankiem nieruchomości skarbu państwa, ale staje się także operatorem rządowego programu, który ma na celu ułatwianie budowy mieszkań na wynajem z niższym czynszem dla osób o niższych i umiarkowanych dochodach. 

Kluczowe rozwiązania społecznej części pakietu mieszkaniowego

Zmiany w budownictwie społecznym, czynszowym oraz komunalnym

• wyższe granty z Funduszu Dopłat w BGK dla gmin na budowę mieszkań społecznych (z 20% kosztów inwestycji do nawet 35%); wprowadzenie zasady finansowania wkładu gminy, a nie refinansowania;
• zwiększenie wsparcia dla gmin na budowę mieszkań komunalnych (na pokrycie do 80% kosztów nowych inwestycji);
• wyższe granty na remonty zasobu budynków komunalnych, które ze względu na stan techniczny nie są użytkowane (pustostany); uproszczona procedura ubiegania się o środki;
• uelastycznienie zasad dotyczących czynszu w przypadku inwestowania przez TBS w OZE, termomodernizację lub w poprawę dostępności dla seniorów i osób niepełnosprawnych;
• premie remontowe na budynki TBS starsze niż 20 lat (obecnie ogólna zasada pozwala uzyskać ze środków Funduszu Termomodernizacji i Remontów premię na remont budynku wybudowanego przed 1961 r.); 
• wakacje czynszowe dla lokatorów w SIM/TBS-ach (nawet 20% niższy czynsz) po spłacie kredytu przez spółkę; 
• w przypadku budowy mieszkań społecznych z wyższą partycypacją lokatora w kosztach budowy, będzie możliwość zmiany umowy najmu na umowę najmu z dojściem do własności;
• dopłaty do czynszu w programie „Mieszkanie na start” także dla osób bez zdolności czynszowej (opcja dla „stających na nogi” – dopłaty do czynszu również dla lokatorów mieszkań wynajmowanych od inwestora przez gminę i podnajmowanych lokatorowi – obecnie mogą je otrzymywać tylko bezpośredni najemcy posiadający zdolność czynszową);
• finansowanie tworzenia powierzchni wspólnych dla seniorów w budynkach komunalnych.

Rządowy Fundusz Rozwoju Mieszkalnictwa:

• dodatkowa pula środków w wysokości 1,5 mld zł;
• dla gmin, które chciałyby wesprzeć budownictwo społeczne, ale ich budżety ucierpiały w wyniku pandemii COVID-19;
• wysokość wsparcia wyniesie 10% planowanej inwestycji mieszkaniowej istniejącego TBS/SIM lub w przypadku nowego SIM – 3 mln zł;
• wnioski będą przyjmowane przez KZN i rozpatrywane w terminie 60 dni;
• obowiązywać będzie uproszczona procedura.

Pomoc kierowana bezpośrednio do lokatorów:

• nowe dopłaty do czynszu wliczane do dodatków mieszkaniowych – wyższe dodatki mieszkaniowe dla najemców dotkniętych skutkami epidemii COVID-19 (do 1 500 zł miesięcznie przez pół roku, na pokrycie do 75% czynszu);
• systemowo lepsza procedura dla wnioskujących o dodatek mieszkaniowy.

Zmiany w Krajowym Zasobie Nieruchomości:

• wykorzystanie potencjału KZN dla rozwoju społecznego budownictwa czynszowego. KZN będzie mógł wnosić grunty do TBS/SIM;
• W ramach KZN zostanie utworzony Fundusz Społecznej Inicjatywy Mieszkaniowej KZN. Będzie on zasilany środkami z gospodarowania nieruchomościami KZN;
• Środki z Funduszu będą przeznaczone na tworzenie przez KZN społecznych inicjatyw mieszkaniowych (SIM) lub obejmowanie w nich udziałów. KZN będzie mógł też tworzyć i przystępować do już istniejących SIM lub towarzystw budownictwa społecznego (TBS).

Cyfryzacja procesu budowlanego

Postulat cyfryzacji procesu budowlanego był podnoszony od wielu lat przez różne środowiska związane z budownictwem. Potrzeba takiej cyfryzacji uwypukliła się zwłaszcza w okresie obecnie trwającej pandemii.

Zmiany w przepisach ustawy – Prawo budowlane wprowadzą dla inwestora możliwość składania niektórych wniosków i dokonywania zgłoszeń w procesie budowlanym w postaci elektronicznej. Wprowadzą one także możliwość załączania do wniosków (zgłoszeń) kopii dokumentów zamiast ich oryginałów. Wszystko to umożliwi w wielu sprawach kontakt obywatela z organem bez konieczności wychodzenia z domu. 

Inwestor będzie korzystał ze specjalnie przygotowanego serwisu udostępnionego na rządowej stronie internetowej e-budownictwo.gunb.gov.pl. Na tej stronie, za pomocą elektronicznego formularza, inwestor w wygodny sposób wypełni formularz wniosku, a następnie prześle go do urzędu poprzez platformę ePUAP wraz z wymaganymi załącznikami i jednym podpisem zaufanym. W aplikacji e-budownictwo inwestor będzie mógł także założyć indywidualne konto, co pozwoli mu w wygodny sposób zarządzać wszystkimi swoimi wnioskami.

Jednocześnie zachowana zostanie dotychczasowa postać składanej dokumentacji do organów administracji architektoniczno-budowanej, czyli postać papierowa. Zainteresowany będzie miał od tej pory możliwość wyboru, czy chce w procesie budowlanym kontaktować się z organem w postaci elektronicznej, czy papierowej.

Zmiany w ustawie Prawo budowlane wejdą w życie po 30 dniach od publikacji w Dzienniku Ustaw i już wtedy drogą elektroniczną będzie można: 

• zgłosić roboty budowlane (niewymagające dołączenia projektów)
• zgłosić rozbiórkę 
• złożyć wniosek o wydanie decyzji wyłączającej stosowanie niektórych obowiązków w stosunku do kierownika budowy
• złożyć wniosek o przeniesienie decyzji o pozwoleniu na budowę, decyzji o pozwoleniu na wznowienie robót budowlanych oraz praw i obowiązków wynikających ze zgłoszenia, wobec którego organ nie wniósł sprzeciwu 
• zawiadomić o terminie rozpoczęcia robót budowlanych 
• złożyć wniosek o wydanie decyzji o niezbędności wejścia do sąsiedniego budynku, lokalu lub na teren sąsiedniej nieruchomości 
• zgłosić zmiany sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części 

Natomiast od 1 lipca 2021 r. poprzez aplikację e-budownictwo będzie można:

• złożyć wniosek o odstępstwo od przepisów techniczno-budowlanych 
• złożyć wniosek o pozwolenie na budowę wraz z załączonym projektem zagospodarowania działki lub terenu oraz projektem architektoniczno-budowlanym w postaci elektronicznej 
• złożyć wniosek o wydanie odrębnej decyzji o zatwierdzeniu projektu zagospodarowania działki lub terenu lub projektu architektoniczno-budowlanego 
• złożyć wniosek o zmianę pozwolenia na budowę 
• złożyć wniosek o wydanie pozwolenia na budowę tymczasowego obiektu budowlanego  
• zawiadomić o zakończeniu budowy 
• złożyć wniosek o pozwolenie na użytkowanie