Dziś osoby zainteresowane zakupem nieruchomości mieszkaniowych w Polsce nie mają dostępu do wiarygodnych i aktualnych danych o cenach transakcyjnych mieszkań. Ceny publikowane m.in. przez komercyjne portale ogłoszeniowe są najczęściej cenami ofertowymi, które mogą znacząco odbiegać od wartości rynkowych i mogą być też podatne na manipulacje. Aby ułatwić decyzje zakupowe, w oparciu o wiarygodne dane dotyczące cen transakcyjnych, niezbędne jest zbudowanie portalu o zasięgu ogólnokrajowym, aktualizowanego na bieżąco i z uwzględnieniem przeprowadzanych transakcji zarówno z rynku pierwotnego, jak i wtórnego

– powiedział minister rozwoju i technologii Krzysztof Paszyk.

Informacje uzyskiwane dzięki funkcjonowaniu Portalu DOM umożliwią organom publicznym bieżącą analizę rynku mieszkaniowego, w tym analizę wpływu instrumentów wsparcia mieszkalnictwa na ten rynek. Funkcjonowanie Portalu ma dostarczyć informacji niezbędnych do prowadzenia polityki mieszkaniowej państwa oraz parametryzacji instrumentów wsparcia mieszkalnictwa

– stwierdził wiceminister rozwoju i technologii Jacek Tomczak.

Zasady działania Portalu DOM

Portal DOM będzie prowadzony przez Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny (UFG). UFG prowadzi już inne narzędzie ochrony nabywców mieszkań - Ewidencję Deweloperskiego Funduszu Gwarancyjnego. Ma więc już wypracowane automatyczne kanały komunikacji z podmiotami profesjonalnymi (deweloperzy, banki) zgłaszającymi dane o transakcjach. Rozszerzenie zakresu danych zbieranych na potrzeby Ewidencji będzie szybsze i tańsze w realizacji niż budowa nowego systemu od podstaw.

W Portalu DOM będą gromadzone trzy rodzaje danych:

• z rynku pierwotnego dotyczące umów w zakresie mieszkań i domów jednorodzinnych objętych obowiązkiem prowadzenia mieszkaniowego rachunku powierniczego, pozyskiwane od podmiotów profesjonalnych obowiązanych do zgłaszania danych do Ewidencji Deweloperskiego Funduszu Gwarancyjnego.
• z rynku pierwotnego dotyczące umów sprzedaży nieruchomości mieszkaniowych nieobjętych obowiązkiem prowadzenia mieszkaniowego rachunku powierniczego, pozyskiwane od podmiotów profesjonalnych (głównie deweloperów) nieobjętych obowiązkiem zgłaszania danych do Ewidencji,
• z rynku pierwotnego i wtórnego przekazywane przez Szefa Krajowej Administracji Skarbowej w oparciu o informacje wynikające z aktów notarialnych zgłaszanych przez notariuszy.

Dostęp do informacji statystycznych z Portalu DOM

Portal DOM umożliwi powszechny dostęp do informacji statystycznych o cenach transakcyjnych lokali mieszkalnych i domów jednorodzinnych na rynku pierwotnym i wtórnym (średnich lub medianach), generowanych w oparciu o parametry wybrane przez użytkownika. 

Chodzi o parametry takie jak: lokalizacja, okres, typ rynku, rodzaj nieruchomości, liczba pokoi, powierzchnia użytkowa, umiejscowienie na danej kondygnacji etc. Wynik zapytania użytkownika będzie generowany na podstawie co najmniej 6 transakcji. Będzie to mechanizm ochrony przed ujawnieniem danych o konkretnych transakcjach.

Na wniosek ustawowo wskazanych podmiotów publicznych (premiera, wskazanych ministrów, KAS, GUS, NBP, UOKiK) portal umożliwi też dostęp do informacji statystycznych służących prowadzeniu polityki sprzyjającej zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych obywateli.

Bezpieczeństwo danych i terminarz

Dane jednostkowe gromadzone w Portalu DOM są objęte ochroną danych osobowych, dlatego nie będą udostępniane. Dane osobowe nabywcy (w tym PESEL), numer księgi wieczystej oraz dane identyfikujące akt, będą całkowicie usuwane z systemu z upływem 6 lat od ich przekazania. Nie będą usuwane jedynie możliwe do wygenerowania na podstawie numeru PESEL dane dotyczące roku urodzenia oraz płci nabywcy.

Ze względu na czas niezbędny do stworzenia Portalu (zaprojektowanie systemu informatycznego, wybór wykonawcy przez UFG, testy rozwiązań itp.), Portal DOM rozpocznie funkcjonowanie z upływem 20 miesięcy od ogłoszenia ustawy. Pełna funkcjonalność serwisu zostanie jednak osiągnięta dopiero po odpowiednim zasileniu Portalu danymi, które będą wpływać wraz z zawieranymi transakcjami rynkowymi.

Ścieżka legislacyjna

Portal DOM zostanie uruchomiony w oparciu o nowelizację ustawy z 20 maja 2021 r. o ochronie praw nabywcy lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego oraz Deweloperskim Funduszu Gwarancyjnym (Dz. U. z 2024 r. poz. 695).

Projektu nowelizacji trafił już do konsultacji publicznych, opiniowania i uzgodnień międzyresortowych. 

Projekt został opublikowany na stronie Rządowego Centrum Legislacji: https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12389503/katalog/13080853#13080853