Komu przysługują szczególne uprawnienia

Szczególne uprawnienia w relacjach z platformami internetowymi i wyszukiwarkami przysługują:

• przedsiębiorcy, który (na przykład):
  • prowadzi sklep internetowy, w tym również w formie aplikacji na telefon komórkowy
  • jest właścicielem lub zarządzającym hotelem czy pensjonatem
  • jest influencerem korzystającym z mediów społecznościowych
• tym, którzy chcą dotrzeć ze swymi usługami do użytkowników internetowych (konsumentów) znajdujących się na terytorium Unii Europejskiej i korzystają w tym celu z serwisu internetowego pośrednictwa w sprzedaży
• posiadającym siedzibę na terytorium Unii Europejskiej.

Regulamin platformy internetowej

Biznesowi użytkownicy platformy internetowej mają prawo wymagać, żeby jej dostawca:

• zapewnił łatwy dostęp do regulaminu świadczenia usług na wszystkich etapach relacji handlowych z twoją firmą – w tym w okresie poprzedzającym zawarcie umów z platformą internetową
• uwzględnił w swoim regulaminie usług istotne informacje dotyczące dostępu do wewnętrznego systemu rozpatrywania skarg funkcjonującego w ramach platformy internetowej oraz jego funkcjonowania
• wskazał w regulaminie co najmniej dwóch mediatorów, z których pomocą jest gotowy podjąć próbę osiągnięcia z tobą porozumienia z w ramach pozasądowego rozstrzygania sporów
• sformułował regulamin prostym i przystępnym językiem
• dostarczył na trwałym nośniku (na przykład: na papierze, pendrivie, karcie pamięci, dysku twardym, e-mailu zapisanym na twardym dysku) informacje o proponowanych zmianach regulaminu usług platformy na co najmniej 15 dni od dnia powiadomienia o zmianach lub z większym wyprzedzeniem, jeżeli po stronie twojej firmy i innych użytkowników biznesowych konieczne jest wprowadzenie zmian technicznych lub handlowych w celu dostosowania się do zmian na platformie internetowej
• zwiększył widoczność na platformie danych, które pozwalają na identyfikację twojej firmy (na przykład: nazwa firmy, numer telefonu, adres e-mail do kontaktu)
• zamieszczał w regulaminie dostawcy platformy internetowej opis produktów i usług dodatkowych, w tym usług finansowych oraz zasad, na jakich firma może takie produkty lub usługi oferować (jeżeli oferujesz konsumentom produkty i usługi dodatkowe)
• zamieszczał w regulaminie dostawcy platformy internetowej opis dostępu firmy do wszelkich danych osobowych lub innych danych, które firma lub konsumenci dostarczają bądź wytwarzają w wyniku korzystania z usług platformy internetowej lub informacji o braku takiego dostępu.

Regulamin musi zawierać:

• opis sytuacji, w których platforma decyduje o zawieszeniu, zakończeniu lub nałożeniu wszelkich innych rodzajów ograniczeń świadczenia usług na rzecz twojej firmy
• informacje o wszystkich dodatkowych kanałach dystrybucji i potencjalnych programach partnerskich, za których pośrednictwem dostawca platformy może wprowadzać do obrotu towary i usługi oferowane przez twoją firmę
• informacje o tym, jaki wpływ na własność i kontrolę praw własności intelektualnej przysługujących twojej firmie ma regulamin platformy.

Zmiany w regulaminie platformy internetowej

Dostawca platformy internetowej musi dostarczyć informację o zmianach w regulaminie usług. Informację powinien przekazać na trwałym nośniku (na przykład: na papierze, pendrivie, karcie pamięci, dysku twardym, e-mailu zapisanym na twardym dysku).

Jeżeli w związku ze zmianami w regulaminie należy wprowadzić w firmie zmiany techniczne lub handlowe, to firma powinna otrzymać informację o tych zmianach z większym wyprzedzeniem. Ten okres musi wynosić co najmniej 15 dni, ale może być dłuższy. Po jego upływie zmiany zaczynają obowiązywać zarówno firmę, jak i platformę internetową.

W wyjątkowych przypadkach, takich jak przeciwdziałanie oszustwom, złośliwemu oprogramowaniu, czy spamowi, zmiany mogą zacząć obowiązywać w terminie krótszym niż 15 dni od dnia powiadomienia. Zmiany regulaminu są wiążące zawsze po upływie wyznaczonego terminu powiadomienia.

Ważne! Firma ma prawo rozwiązać umowę z dostawcą platformy przed upływem terminu powiadomienia o zmianach regulaminu. Umowa z platformą przestaję ją wiązać w terminie 15 dni od dnia otrzymania powiadomienia (chyba że do umowy ma zastosowanie krótszy termin).

W dowolnym momencie od otrzymania powiadomienia firma może zrezygnować z okresu powiadomienia. Wystarczy, że:

• złoży pisemne oświadczenie
• potwierdzisz rezygnację z okresu powiadomienia w e-mailu
• wprowadzi nowe towary lub usługi na platformę (nie dotyczy to przypadków, w których okres powiadomienia jest dłuższy niż 15 dni, ponieważ zmiany regulaminu wymagają wprowadzenia istotnych dostosowań technicznych po stronie firmy).

Uwaga! Postanowienia regulaminu usług platformy internetowej lub wszelkie zmiany tego regulaminu – jeżeli zaczynają obowiązywać firmę, a nie została o tym powiadomiona przez platformę, lub zaczynają obowiązywać firmę wcześniej niż przed upływem terminu powiadomienia o zmianach wysłanego przez platformę internetową – są nieważne, czyli nie obowiązują firmy.

Widoczność w rankingach

Użytkownik biznesowy platformy internetowej ma prawo wymagać, żeby regulamin dostawcy platformy jasno określał, czym kieruje się platforma przy określaniu miejsca produktów lub usług firmy w ogólnym rankingu ofert na witrynie. Chodzi tu o tak zwane główne parametry plasowania. Platforma musi wskazać, jaką ważność przypisuje poszczególnym przesłankom w rankingu.

Opis głównych przesłanek używanych w rankingach produktów i usług musi uwzględniać:

• charakterystyki towarów i usług oferowanych konsumentom za pośrednictwem platformy internetowej bądź wyszukiwarki internetowej
• znaczenie tych charakterystyk dla tych konsumentów.

Uwaga! Opis głównych przesłanek używanych w rankingach produktów i usług nie obejmuje algorytmów, na bazie których funkcjonują rankingi ofert na platformie internetowej. 

Ten obowiązek dotyczy również dostawców wyszukiwarek internetowych. Dostawcy wyszukiwarek muszą udostępnić opis przesłanek, którymi się kierują, umieszczając informację o produkcie lub usłudze firmy w rankingu wyników wyszukiwania. Opis musi być udostępniony w przystępnym języku i aktualizowany na bieżąco.

Jeżeli dostawca wyszukiwarki, na podstawie zgłoszenia od podmiotu trzeciego, zmienia usytuowanie produktu lub usługi oferowanej przez firmę w wynikach wyszukiwania bądź usuwa stronę internetową firmy z wyników wyszukiwania, to musi udostępnić treść takiego zgłoszenia.

Możesz:

• kwestionować stosowane w rankingach ofert przesłanki, które są niejasne, nietransparentne bądź przyznają różne uprawnienia użytkownikom biznesowym korzystającym z usług na tych samych warunkach w nieuzasadniony sposób
• zapłacić dostawcy platformy internetowej – bezpośrednio lub pośrednio (na przykład barterem reklam) za zapewnienie korzystniejszego miejsca w rankingu ofert produktów lub usług na stronie platformy lub u dostawcy wyszukiwarki. Dostawca platformy internetowej i dostawca wyszukiwarki muszą jednak wyraźnie opisać taką możliwości w swoich regulaminach.

Szczegółowe wymagania dotyczące przejrzystości zasad ustalania rankingów ofert przez dostawców są określone w Wytycznych Komisji Europejskiej dotyczących przejrzystości plasowania na podstawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1150 (2020/C 424/01).

Zróżnicowane traktowanie

Dostawca platformy internetowej może przewidzieć w swoim regulaminie usług opcję zróżnicowanego traktowania towarów lub usług oferowanych konsumentom. Ta opcja może być dostępna dla samej platformy lub dla użytkowników biznesowych. W takim przypadku platforma powinna opisać w regulaminie usług główne powody ekonomiczne, handlowe lub prawne takiego zróżnicowanego traktowania.

Identyczne zasady dotyczą zapewnienia opcji zróżnicowanego traktowania towarów lub usług oferowanym konsumentom przez wyszukiwarki internetowe lub przez użytkowników biznesowych bądź samych użytkowników biznesowych w ramach wyszukiwarki.

Opis opcji zróżnicowanego traktowania towarów lub usług oferowanych konsumentom musi obejmować informacje dotyczące:

• dostępu do danych, w tym danych osobowych konsumentów
• pozycjonowania ofert lub wyników wyszukiwań
• wynagrodzenia pobieranego za określone usługi na rzecz użytkowników biznesowych
• dostępu do usług lub funkcjonalności, w szczególności ze względu na pobierane wynagrodzenie.

Jeżeli jednak dostawca platformy internetowej ogranicza firmie korzystanie z opcji oferowania konsumentom tych samych towarów i usług na odmiennych warunkach za pośrednictwem innych środków niż w ramach usług platformy (na przykład przez ograniczenie możliwości oferowania przez firmę usług za pośrednictwem innej platformy internetowej), ma ona prawo wymagać uzasadnienia takiego ograniczenia wraz z zapewnieniem łatwego i publicznego dostępu do tego uzasadnienia (powody ekonomiczne, handlowe lub prawne wprowadzenia takich ograniczeń).

UWAGA! Wszystkie informacje dotyczące funkcjonowania opcji zróżnicowanego traktowania towarów lub usług na platformie internetowej muszą się znaleźć w regulaminie platformy internetowej.

Umowa z platformą internetową

W umowach zawieranych z dostawcą platformy internetowej dostawca:

• nie może wprowadzać zmian z mocą wsteczną, chyba że wynika to z przepisów prawa lub zmiany są korzystne dla firmy
• musi zawrzeć informację na temat warunków, na jakich możesz rozwiązać umowę
• musi zawrzeć opis technicznego i umownego dostępu (bądź informację o braku takiego dostępu) do informacji przekazanych lub wygenerowanych przez firmę, które są przez dostawcę platformy internetowej przechowywane po wygaśnięciu umowy.

Jako użytkownik biznesowy firma ma prawo wymagać rozpatrzenia skargi szybko i skutecznie, a także otrzymać od dostawcy platformy internetowej lub wyszukiwarki informację o wyniku przeprowadzonej analizy skargi, przy użyciu prostego i przystępnego języka.

Ważne! Informacje o skuteczności wewnętrznego systemu skarg są dostępne publicznie. Ten system musi być weryfikowany co najmniej raz w roku, a w przypadku gdy konieczne są istotne zmiany – uaktualniany.

Więcej informacji na temat systemu rozpatrywania skarg znajduje się na stronie Biznes.gov.pl.

Mediacja

Jeżeli sporu nie dało się rozstrzygnąć w ramach wewnętrznego systemu rozpatrywania skarg i firma chce skorzystać z pozasądowego sposobu rozstrzygnięcia sporu, istnieje możliwość mediacji. Przepisy o mediacji nie mają zastosowania do wyszukiwarek internetowych.

W takim przypadku dostawca platformy musi wyznaczyć co najmniej dwóch mediatorów. Mediatorzy muszą być oznaczeni w regulaminie usług platformy internetowej (najczęściej poprzez odniesienie do konkretnego centrum mediacji, z którym dostawca współpracuje). Mediatorami powinni być profesjonaliści z zakresu mediacji świadczący usługi na terytorium Unii Europejskiej. Mediatorzy spoza Unii Europejskiej muszą zapewnić odpowiednie gwarancje prawne, żeby wspierać spory między platformą a użytkownikiem biznesowym.

Mediatorzy wyznaczeni przez platformę powinni zapewniać między innymi:

• usługi przystępne cenowo dla użytkowników biznesowych
• usługi mediacji świadczone bez zbędnej zwłoki
• usługi mediacji w języku, w którym sporządzono regulamin usług platformy internetowej.

Mediatorzy wyznaczeni przez platformę powinni być dostępni fizycznie w miejscu siedziby lub pobytu użytkownika biznesowego bądź zdalnie za pośrednictwem technologii komunikacyjnych. Ponadto muszą posiadać wystarczającą wiedzę na temat ogólnych stosunków handlowych między przedsiębiorstwami, umożliwiającą im skuteczne przyczynienie się do próby rozstrzygnięcia sporu.

UWAGA! Obowiązek wyznaczenia mediatorów nie dotyczy platform internetowych będących małymi przedsiębiorcami.

Mediacje odbywają się niezależnie od tego, czy rozpocznie się postępowanie sądowe. Wszczęcie takiego postepowania może nastąpić w dowolnym momencie – przed rozpoczęciem procesu mediacji, w trakcie jego trwania lub po jego zakończeniu.

Przed rozpoczęciem lub w trakcie mediacji firma ma prawo domagać się udostępnienia informacji ze strony dostawcy (platformy internetowej lub wyszukiwarki internetowej) dotyczących funkcjonowania i skuteczności mediacji związanej z jego działalnością.

Uwaga! To dostawcy platform internetowych ponoszą rozsądną część całkowitych kosztów mediacji w każdej indywidualnej sprawie. Propozycję podziału kosztów przedstawia mediator.

Postępowanie sądowe

Jeżeli firma chce powstrzymania lub zakazania przypadków nieprzestrzegania postanowień rozporządzenia P2B przez dostawców platform internetowych lub dostawców wyszukiwarek internetowych, może zwrócić się do:

• organizacji lub stowarzyszenia mających uzasadniony interes w reprezentowaniu użytkowników biznesowych lub w reprezentowaniu użytkowników korzystających ze strony internetowej w celach biznesowych
• podmiotów publicznych ustanowionych w państwach członkowskich, by te – w imieniu firmy – wniosły sprawę do właściwego sądu krajowego (w całej Unii Europejskiej).

Organizacja, do której firma się zwróci, musi spełniać następujące wymagania:

• jest należycie ustanowiona zgodnie z prawem państwa członkowskiego
• jest podmiotem nienastawionym na zysk
• realizuje cele leżące w zbiorowym interesie grupy użytkowników biznesowych lub użytkowników korzystających ze strony internetowej w celach biznesowych, których reprezentuje na stałe
• jest niezależna, czyli na jej decyzje nie ma wpływu jakakolwiek strona trzecia zapewniająca finansowanie, w szczególności dostawcy platform internetowych lub wyszukiwarek internetowych.

Niezależnie od wsparcia udzielanego przez taką organizację, firma może wnieść sprawę do właściwego sądu w Polsce, wytaczając odpowiednie powództwo cywile.

Postępowanie przed Prezesem Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów

Jeżeli w swojej działalności firma napotka trudności wynikające ze stosowania działań niezgodnych z regułami konkurencji przez dostawcę platformy internetowej bądź dostawcę wyszukiwarki, może powiadomić Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Jak można to zrobić?

• anonimowo
• za pomocą systemu ePUAP
• za pośrednictwem zawiadomienia formalnego.

Co do zasady odpowiedź otrzymuje się w terminie 1 miesiąca od dnia wpływu zgłoszenia do UOKiK. Jeżeli sprawa będzie skomplikowana lub będzie wymagała dokładniejszego zbadania, firma otrzyma informację, kiedy może się spodziewać odpowiedzi.

Więcej informacji na temat postępowań przed Prezesem Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów znajduje się na stronie Biznes.gov.pl.