Podczas Dnia Innowacji COP24 rozmawialiśmy o roli administracji, biznesu i NGO-sów we wdrażaniu GOZ.

Pierwszy panel dotyczył roli przemysłu we wprowadzaniu zmian cyrkularnych. Tę część otworzył prof. Jonathan Cullen z Uniwersytetu Cambridge, który mówił o roli przemysłu 4.0 w walce zmianami klimatu i transformacji w kierunku GOZ. Przemysł 4.0, według prof. Cullena, charakteryzuje się transparentnością, proaktywnością, podejmowaniem inteligentnych decyzji oraz myśleniem całościowym – każdy aspekt jest monitorowany. Według jego badań wprowadzenie tego typu technologii może skutkować obniżeniem emisji nawet o 50%, a możliwości związane z tym typem gospodarki wycenia na 1 billion USD, a w Polsce na 20 miliardów PLN. Profesor zaprezentował opracowaną przez siebie metodykę, bazującą na zbieraniu danych nt. przepływów materiałowych, na podstawie których możliwa jest identyfikacja procesów nieoptymalnych pod względem wydajności energetycznej i materiałowej. Opracowane na podstawie metodyki narzędzie wpisuje się w strategię łagodzenia zmian klimatu, ponieważ jednym z najistotniejszych rezultatów optymalizacji przepływów materiałowych w przedsiębiorstwach będzie redukcja przemysłowej emisji CO2.

Po prezentacji metodyki odbyła się dyskusja poświęcona roli technologii przemysłu 4.0 w poprawianiu wydajności zasobowej i redukowaniu emisji gazów cieplarnianych oraz szansom i wyzwaniom związanym z wdrażaniem tych technologii. Paneliści dyskutowali o wyzwaniach stojących przed GOZ i przemysłem 4.0. – to przede wszystkim konieczność "zmian systemu myślenia przedsiębiorcy", a aby do tego doprowadzić, trzeba podjąć szereg działań, pokazać, jakie korzyści wiązać się będą z daną inwestycją.

Kolejna część wydarzenia poświęcona była roli administracji rządowej w GOZ. Dyrektor Magda Gosk z Ministerstwa Środowiska opowiedziała o programie pilotażowym dotyczącym gospodarki cyrkularnej na terenach niezurbanizowanych, który wprowadzony został w pięciu polskich gminach. Burmistrz Wielunia (gminy biorącej udział w pilotażu) Paweł Okrasa przedstawiał rozwiązania wprowadzone w jego gminie, mówił, że nie jest możliwe wprowadzenie GOZ bez determinacji mieszkańców i zaangażowania firm. Dodał, że przy wdrażaniu programu "

"każda gmina pokazała swój potencjał. (…) Wcześniej było dużo pracy nad dokumentami, a teraz możemy pokazać efekty".

W Wieluniu powstaje wiele ścieżek rowerowych, a sama gmina ma ambicje dot. elektromobilności. Buduje parking, który ma być pokryty fotowoltaiką. W Wieluniu postawiono recyklomaty, do których można wrzucać puszki i butelki PET.

Z recyklomatami związany jest nowatorski Motywacyjny System Gospodarki Odpadami autorstwa EcoTech System. System ten polega na segregacji odpadów komunalnych "u źródła”, a jego celem jest zmiana zachowań i przyzwyczajeń mieszkańców oraz powszechna edukacja z wykorzystaniem czynników motywacyjnych, dzięki gwarantowanemu systemowi wymiany śmieci na nagrody, zniżki i rabaty. Każdy może korzystać z tego rozwiązania poprzez aplikację mobilną lub kartę użytkownika z kodem kreskowym. Recyklomat identyfikuje użytkownika, skanując kod kreskowy, a następnie przypisuje ECO-punkty za wyrzucone odpady opakowaniowe. Użytkownicy mogą wymieniać zebrane ECO-punkty na nagrody, zniżki i rabaty, np. na bilety do kina czy zakupy.

Paneliści mówili także o wspieraniu wdrażania GOZ za pomocą certyfikatów oraz o wiarygodnej weryfikacji oddziaływania na środowisko produktów (system ETV). Podano też przykłady innowacyjnego myślenia m.in. wykorzystywanie ścieków, jako źródła cennych surowców. Dyrektor Gosk podsumowała:

"GoZ ma już wymiar praktyczny, słyszeliśmy, jak zastosować cyrkularność w obiegu surowców (...) Ważnym aspektem jest dobra praktyka w połączeniu z edukacją i promocją, a na bazie dobrych praktyk, zostaną wypracowane działania systemowe".

Na zakończenie tej części zaprezentowano program Greenevo – projekt Ministerstwa Środowiska, który ma na celu międzynarodowy transfer technologii, sprzyjających ochronie środowiska i rozwojowi gospodarczemu. Przedstawiciel firmy Izodom mówił o budownictwie, które bierze pod uwagę cały łańcuch życia budynku. W firmie uwzględniana jest energochłonność, materiałochłonność, możliwości rozbiórki i ponownego wykorzystania materiałów.

Trzecia część dzisiejszego dnia poświęcona była roli NGO-sów we wdrażaniu GOZ. Wszyscy paneliści podkreślali rolę współpracy i współdziałania. Podczas dyskusji padło pytanie o to, co robią NGO-sy i czego oczekują od administracji, żeby ułatwić wdrażanie GOZ. Agnieszka Sznyk, Prezes INNOWO mówiła:

"Nie będzie GOZ bez współpracy administracji, samorządów, naukowców, a my, jako trzeci sektor, musimy to wszystko spinać. Przewagą NGO-sów jest to, że możemy patrzeć z innej perspektywy na to, w jakim kierunku społeczeństwo i gospodarka powinny dążyć".

Między innymi dla szerokiej komunikacji i promocji idei cyrkularnych tworzymy Circular Hotspot – publiczno-prywatne partnerstwo łączące różne grupy interesariuszy we wdrażaniu GOZ. Nie musimy wyważać otwartych drzwi, możemy skorzystać z doświadczeń innych krajów, bo takie inicjatywy istnieją między innymi w Holandii, Szkocji, Słowenii”. Ewa Chodkiewicz z WWF Polska podkreślała:

"My stymulujemy innowacje. Dajemy akredytację biznesom, które chcą przeprowadzać prawdziwe zmiany".

Z kolei Joanna Wis-Bielewicz z adelphi wskazywała:

"Staramy się identyfikować obszary o największym potencjale pod względem efektów zgodnych z koncepcją GOZ (…) Rozmawiamy z biznesem, pokazując, że GOZ im się opłaca".

A Zofia Wetmańska (WiseEuropa) zaznaczyła:

"Staramy się umieścić dyskusję nt. GOZ w dłuższej perspektywie czasowej, bo uważamy, że trzeba myśleć o problemie szeroko i systemowo"."Kluczowe jest zaangażowanie trzeciego sektora, w działania administracji, tak jak np. przy opracowywaniu mapy drogowej GOZ" - dodała.

Mówiła też o zaangażowaniu konsumentów:

"Chcemy pokazać każdemu obywatelowi, co warto zmienić w życiu, żeby być bardziej ekologicznym".

Zaś Maria Andrzejewska (UNEP GRID) zaznaczyła:

"Od administracji oczekujemy stabilności. NGO-sy są podmiotami, które w sposób rzetelny i bezstronny chcą zabierać głos w dyskusji. Szczególnie zależy nam na wsparciu w dotarciu do małych przedsiębiorców".