Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju wskazuje na konieczność ścisłej współpracy szkolnictwa z gospodarką. Pomoże w tym System Rad ds. Kompetencji, którego zadaniem są działania na rzecz dopasowania umiejętności pracowników do potrzeb przedsiębiorców. Jednym z elementów Systemu jest Rada Programowa, do której nominacje wręczyła dziś Jadwiga Emilewicz, szefowa Ministerstwa Przedsiębiorczości i Technologii. W wydarzeniu udział wzięły również minister edukacji narodowej Anna Zalewska oraz minister rodziny, pracy i polityki społecznej Elżbieta Rafalska, a także Patrycja Klarecka, prezes Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości. Wspomniane ministerstwa, a także Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz PARP ściśle współpracują przy tworzeniu rozwiązań dla poprawy jakości kapitału ludzkiego.

Foto: Arch. PARP

Budowanie nowoczesnych kadr dla polskiej gospodarki jest jednym ze strategicznych wyzwań zapisanych w Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju. Strategia, zgodnie z oczekiwaniami przedsiębiorców, wskazuje na potrzebę skonstruowania nowego modelu współpracy szkolnictwa z gospodarką – m.in. poprzez włączenie do systemu kształcenia praktyk zawodowych w przedsiębiorstwach czy aktywny udział przemysłu w przygotowaniu programów nauczania. Istotną rolę w konstruowaniu modelu współpracy szkolnictwa z przedsiębiorcami odgrywać będzie system rad ds. kompetencji.

System składa się z trzech elementów: Sektorowych Rad ds. Kompetencji, Rady Programowej oraz Bilansu Kapitału Ludzkiego czyli badania dopasowania kompetencyjnego podaży i popytu na rynku pracy.

"System Rad ds. Kompetencji będzie odgrywał kluczową rolę w realizacji głównych zadań Strategii, którymi są uelastycznienie i dopasowanie szkolnictwa zawodowego oraz wyższego do potrzeb nowoczesnej gospodarki. Za koordynację działań Sektorowych Rad ds. Kompetencji odpowiedzialni będą członkowie Rady Programowej, których dzisiaj powołaliśmy. Ich zadaniem będzie ocena jakości wypracowanych ustaleń oraz doprowadzanie do ich wdrożenia" – mówi Jadwiga Emilewicz, minister przedsiębiorczości i technologii.

Foto: Arch. PARP

W 19-osobowym składzie Rady znaleźli się przedstawiciele kluczowych ministerstw (Przedsiębiorczości i Technologii, Edukacji Narodowej, Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej), organizacji społecznych i gospodarczych, organizacji przedsiębiorców oraz organizacji zrzeszających instytucje edukacyjne.

"Pozyskanie, ale również zatrzymanie wykwalifikowanych specjalistów staje się dużym wyzwaniem dla wielu pracodawców. Tymczasem, niedopasowanie kwalifikacji do potrzeb rynku pracy to jedne z najczęściej przytaczanych powodów bezrobocia, szczególnie wśród młodych ludzi" – mówi Elżbieta Rafalska, minister rodziny, pracy i polityki społecznej.

Minister Rafalska wskazuje, że MRPiPS prowadzi monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych oraz przygotowuje krótkoterminowe prognozy w ramach badania Barometr zawodów.

"W prognozie na 2018 r. znalazło się 27 zawodów uznanych przez ekspertów za deficytowe - największych problemów ze znalezieniem odpowiednich osób do pracy można spodziewać się w branżach związanych z budownictwem i przemysłem (cieśle, stolarze budowlani, murarze i tynkarze, spawacze), ale również w gastronomii (kucharze, cukiernicy) i branży medycznej (pielęgniarki i położne, opiekunowie osoby starszej i niepełnosprawnej), w transporcie oraz usługach" – wylicza Elżbieta Rafalska.

Obecnie szkoły nie przekazują kompetencji oczekiwanych przez przedsiębiorców, nie istnieje też wystarczająco atrakcyjna i jednocześnie elastyczna oferta przekwalifikowania osób dorosłych. Temu służą kompleksowe zmiany wprowadzane przez Ministerstwo Edukacji Narodowej, dotyczące kształcenia zawodowego, w tym również kształcenia osób dorosłych.

"Cieszę się z powołania Rady Programowej do spraw Kompetencji. Jej powstanie w znacznej mierze przyczyni się do efektywniejszej koordynacji działań w całym obszarze uczenia się przez całe życie. Ważne jest tu również podniesie świadomość znaczenia umiejętności kadr dla rozwoju gospodarczego kraju, co pozwoli na całościowe spojrzenie na potrzeby w zakresie rozwoju kapitału ludzkiego we wszystkich sektorach. Dodatkowo Rada Programowa będzie mogła odegrać ważną rolę w tworzeniu Zintegrowanej Strategii Umiejętności" – podkreśla minister edukacji narodowej Anna Zalewska.

Koordynacją prac rad sektorowych, a także wskazywaniem kierunków zmian w przepisach prawa i politykach publicznych w obszarze umiejętności obecnych i przyszłych pracowników zajmie się powołana dziś Rada Programowa ds. Kompetencji. Rada Programowa wyznaczy strategiczne cele w zakresie dopasowania oferty edukacyjnej do potrzeb gospodarki, będzie rekomendować rozwiązania korzystne dla rozwoju systemu edukacyjnego i zniwelowania luk kompetencyjnych na rynku pracy.

Sektorowe Rady ds. Kompetencji to miejsca współpracy biznesu, edukacji, nauki i instytucji branżowych. To inicjatywy oddolne, w których każdy sektor sam decyduje, kto powinien włączyć się w prace rady. Członkowie rad poznają swoje potrzeby, możliwości i ograniczenia i tworzą wspólne projekty, służące lepszemu przygotowaniu przyszłych kadr. W ubiegłym roku rozpoczęły działalność rady dla branży budowlanej, finansowej, opieki zdrowotnej i pomocy społecznej, IT, turystyki, mody i innowacyjnych tekstyliów. Obecnie tworzy się rada ds. motoryzacji, która ma zająć się m.in. przygotowaniem systemu edukacji do wyzwań technologicznych, takich jak elektromobilność czy pojazdy autonomiczne. Rady analizują sytuację w danej branży i na tej podstawie przygotowują rekomendacje i ramy prawne dla efektywnego i praktycznego kształcenia specjalistów. Zachęcają także przedsiębiorców do angażowania się w procesy kształcenia, np. poprzez organizację praktyk i staży oraz współtworzenie podstawy programowej dla kształcenia w zawodach czy oddziaływanie na instytucje szkoleniowo-rozwojowe w przygotowaniu oferty dopasowanej do potrzeb sektora.

System dopełnia zestaw narzędzi do badań rynku pracy – ogólnopolski Bilans Kapitału Ludzkiego (BKL) i jego branżowe edycje. BKL to obszerny monitoring rynku pracy prowadzony przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP) we współpracy z Uniwersytetem Jagiellońskim (UJ). BKL dostarcza cennych danych na temat luk kompetencyjnych w gospodarce oraz stanu rynku usług szkoleniowych.

"Podobne rozwiązania, które wspierają koordynację systemu edukacji z potrzebami gospodarki, funkcjonują już na całym świecie m.in. w Wielkiej Brytanii, Danii, Irlandii, Australii, Indiach czy Czechach. Do zadań PARP należy pomoc w budowaniu i rozwoju Rad Sektorowych, a także zapewnienie finansowania i obsługi merytorycznej Rady Programowej. Będziemy też regularnie dostarczać decydentom w przedsiębiorstwach i administracji publicznej wyniki kolejnych edycji badań w ramach Bilansu Kapitału Ludzkiego" – mówi Patrycja Klarecka, Prezes PARP.

Najnowsze wyniki Bilansu Kapitału Ludzkiego PARP wraz z UJ zaprezentują w połowie tego roku. W czerwcu br. Agencja ogłosi także konkurs na sfinansowanie szkoleń z zakresu zbieżnego z rekomendacjami działających Rad Sektorowych. Konkurs ten będzie ponawiany co 6 miesięcy, w miarę powstawania nowych Rad oraz pojawiania się kolejnych rekomendacji w zakresie zapotrzebowania na kompetencje kluczowe z punktu widzenia rozwoju danego sektora.

Wyniki badań Bilansu Kapitału Ludzkiego (PARP, UJ) z lat ubiegłych wskazują, że ¾ przedsiębiorców deklarowało problem ze znalezieniem kandydatów do pracy odpowiadających na ich potrzeby. Twierdzą oni, że nie mają czasu na uczenie kandydatów podstawowych umiejętności, deklarują jednak możliwość ich doszkalania. Pracodawcy oczekują, że to system edukacji da uczniom odpowiednie umiejętności potrzebne do rozpoczęcia pracy.

Z tych samych badań wynika, że ok. 30% pracodawców nie inwestowało w rozwój swoich pracowników, natomiast 25% spośród tych pracodawców, którzy korzystali z edukacji pozaformalnej, nie była zadowolona z jej efektów. Jako główną przyczyną braku zainteresowania podnoszeniem kompetencji swoich załóg przedsiębiorcy wskazywali brak oferty odpowiadającej na ich potrzeby, zaś problemy te w największym stopniu dotyczyły najmniejszych firm w Polsce.​