Spółdzielnie mieszkaniowe prowadzą działalność na podstawie ustaw: Prawo spółdzielcze i ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych oraz zarejestrowanego statutu.

Statut spółdzielni jest prawem umownym, wiąże spółdzielnię i jej członków tak, jak wiążące są umowy między stronami stosunku cywilnoprawnego. Statut wiąże członków założycieli oraz wszystkich przystępujących do spółdzielni. Zasadniczym sposobem rozstrzygania spraw między członkiem a spółdzielnią pozostaje podejmowanie odpowiednich uchwał przez organy spółdzielni, a regułą jest odwoływanie się od nich w drodze postępowania wewnątrzspółdzielczego (art. 32 i następne ustawy Prawo spółdzielcze). Członek niezadowolony z rozstrzygnięć organów spółdzielni może dochodzić swoich praw również na drodze sądowej, ponieważ organy spółdzielni wszelkie decyzje podejmują samodzielnie pod kontrolą sądów powszechnych. Majątek spółdzielni jest prywatnym majątkiem członków (art. 3 ustawy Prawo spółdzielcze). Każda spółdzielnia została upoważniona do samodzielnego określenia zasad ustalania opłat eksploatacyjnych w swoim statucie lub w uchwalonym na jego podstawie regulaminie - w zależności od jej rzeczywistych potrzeb. W regulaminie powinna się także znajdować szczegółowa specyfikacja opłat ponoszonych przez wszystkie osoby posiadające prawa do lokali zarządzanych przez spółdzielnię, w tym przez właścicieli lokali.