1 sierpnia 2020 r. weszła w życie Umowa o wolnym handlu między Unią Europejską a Socjalistyczną Republiką Wietnamu (ang. Free Trade Agreement , tzw. Umowa FTA).

Więcej informacji także pod poniższymi linkami:

W związku z tym, że zakres Umowy należy do wyłącznych kompetencji UE, jej wejście w życie nie wymagało podpisania i ratyfikowania przez państwa członkowskie UE. Postanowienia Umowy są wiążące dla państw członkowskich UE, w tym Polski, od dnia jej wejścia w życie. 

Celem Umowy FTA jest liberalizacja i ułatwienie handlu i inwestycji między UE i Wietnamem.

Umowa doprowadzi do powstania silniejszych relacji gospodarczych z drugim co do wielkości partnerem handlowym UE w ramach Stowarzyszenia Narodów Azji Południowo-Wschodniej (ASEAN), po Singapurze. Wartość wymiany towarowej między UE a Wietnamem sięga niemal 50 mld EUR rocznie, a w przypadku usług kwota ta wynosi prawie 4 mld EUR.

W związku z tym, że coraz więcej podmiotów gospodarczych z UE wybiera Wietnam na centralny węzeł obsługujący region Mekongu, Umowa zapewni im możliwie najlepsze warunki dostępu do wietnamskiego rynku.

Umowa zakłada ostateczną liberalizację ceł dla 99% obrotu handlowego między UE i Wietnamem. Pozostały 1% zostanie częściowo zliberalizowany przez wprowadzenie kontyngentów taryfowych.

Z chwilą wejścia w życie Umowy FTA, zostanie zniesione 65% ceł na unijne towary importowane do Wietnamu (pozostałe cła zostaną zniesione stopniowo w ciągu maksymalnie 10 lat) oraz 71% ceł na wietnamskie towary importowane do UE (pozostałe cła zostaną zniesione stopniowo w ciągu maksymalnie 7 lat). Okresy przejściowe obejmą najbardziej wrażliwe towary, w tym m.in. wyroby włókiennicze i obuwie.

UE nie otworzy rynku całkowicie na import z Wietnamu w przypadku wrażliwych produktów rolnych. Dla produktów tych określone zostały kontyngenty bezcłowe i będą one dotyczyć ryżu, kukurydzy, czosnku, grzybów, jaj, cukru i produktów o wysokiej zawartości cukru, skrobi z manioku, innych rodzajów zmodyfikowanej skrobi, etanolu, surimi i tuńczyka w puszkach.

Zgodnie z umową zniesione zostaną cła na szereg ważnych produktów eksportowych UE:

• prawie wszystkie maszyny i urządzenia będą zwolnione z ceł już po wejściu w życiu umowy, a pozostałe po 5 latach;
• motocykle z silnikami o pojemności powyżej 150 cm³ zostaną w pełni zwolnione z ceł po 7 latach, a samochody po 10 latach;
• części samochodowe zostaną zwolnione z ceł po 7 latach;
• około połowa produktów farmaceutycznych z UE będzie zwolniona z ceł z dniem wejścia w życie umowy. Reszta po 7 latach;
• z chwilą wejścia w życie umowy zniesione zostaną cła na wszystkie tekstylia;
• blisko 70 proc. unijnego eksportu chemikaliów będzie zwolnione z ceł od czasu wejścia w życie umowy. Pozostałe produkty zostaną zwolnione po 3, 5 lub 7 latach;
• wina i napoje spirytusowe będą całkowicie wolne od ceł po 7 latach;
• mrożona wieprzowina będzie wolna od ceł po 7 latach, wołowina po 3 latach;
• produkty mleczarskie po maksymalnie 5 latach, a przetwory spożywcze po maksymalnie 7 latach;
• cła na mięso drobiowe będą stopniowo zmniejszane do 0 proc. w ciągu kolejnych 10 lat.

Oprócz zniesienia ceł importowych, Wietnam zniesie również cła eksportowe obowiązujące obecnie w handlu dwustronnym z UE. Zgodził się też nie podnosić stawek tych ceł, które w drodze wyjątku zostaną utrzymane.

Umowa istotnie wykracza poza istniejące zobowiązania stron w ramach Światowej Organizacji Handlu (WTO) w takich obszarach jak np.: usługi, zamówienia, bariery pozataryfowe oraz ochrona praw wolności intelektualnej, w tym oznaczeń geograficznych. We wszystkich tych obszarach Wietnam zgodził się również przyjąć nowe zobowiązania, które znacznie wykraczają poza to, do czego zobowiązał się w innych umowach, w tym we wszechstronnym i progresywnym porozumieniu o partnerstwie transpacyficznym (CPTPP). 

W szczególności Wietnam zobowiązał się do zwiększenia stosowania standardów międzynarodowych przy opracowywaniu przepisów. Umowa zawiera również rozdział dotyczący środków sanitarnych i fitosanitarnych, aby ułatwić handel produktami roślinnymi i zwierzęcymi.

Dokument przewiduje zmniejszenie wielu z istniejących barier pozataryfowych w handlu z Wietnamem oraz otworzy wietnamskie rynki usług i zamówień publicznych dla przedsiębiorstw z UE. Firmy unijne będą mogły uczestniczyć w zamówieniach publicznych wietnamskich ministerstw i przedsiębiorstw państwowych, a także dwóch największych wietnamskich miast, Hanoi i Ho Chi Minh City. Umowa zawiera również szczegółowe przepisy dotyczące barier pozataryfowych w sektorze motoryzacyjnym.

Porozumienie przewiduje kompleksową liberalizację rynków usług i inwestycji, w tym przekrojowe zasady wydawania pozwoleń i wzajemnego uznawania dyplomów oraz sektorowe przepisy mające na celu zapewnienie równych warunków działania dla przedsiębiorstw unijnych.

Umowa zawiera także postanowienia na temat uznawania wzajemnych kwalifikacji zawodowych, zgodnie z którymi Strony zachęcają odpowiednie organizacje i organy do opracowania wspólnych zaleceń dotyczących wzajemnego uznawania kwalifikacji zawodowych.

Podobnie jak wszystkie inne umowy handlowe, Umowa FTA odpowiednio zabezpiecza prawo UE do regulowania usług publicznych, takich jak publiczna służba zdrowia, edukacja publiczna czy usługi społeczne.

Porozumienie przewiduje propagowanie wzajemnego handlu elektronicznego w szczególności poprzez współpracę w kwestiach z zakresu handlu elektronicznego, którą będzie nadzorował Komitet ds. Inwestycji, Handlu Usługami, Handlu Elektronicznego i Zamówień Rządowych, w skład którego wchodzą przedstawiciele Stron.

Umowa zapewnia wysoki poziom ochrony praw własności intelektualnej, m.in. w odniesieniu do egzekwowania tych praw, oraz zawiera szczegółowe przepisy dotyczące prawa autorskiego przewidujące jego lepszą ochronę.

Gwarantuje ochronę 169 produktów rolnych i środków spożywczych, win i napojów spirytusowych (w tym trzech produktów polskich: Polska Wódka, Wódka „Żubrówka” i Polish Cherry), które w UE chronione są za pomocą oznaczeń geograficznych, zgodnie z art. 23 porozumienia WTO w sprawie Handlowych Aspektów Praw Własności Inetlektualnej (TRIPS).

Umowa zawiera kompleksowy rozdział dotyczący handlu i zrównoważonego rozwoju, za sprawą którego handel ma wspierać prawo pracy, ochronę środowiska i rozwój społeczny oraz przyczyniać się do zrównoważonej gospodarki leśnej i zrównoważonego zarządzania zasobami rybnymi. W rozdziale tym określono również zobowiązania dotyczące skutecznego stosowania norm międzynarodowych oraz dotyczące wysiłków prowadzących do ratyfikacji szeregu konwencji międzynarodowych. Umowa obejmuje zobowiązania do wdrożenia podstawowych norm Międzynarodowej Organizacji Pracy (np. dotyczących swobody przystępowania do niezależnych związków zawodowych oraz zakazu pracy dzieci) i konwencji ONZ dotyczących na przykład przeciwdziałania zmianie klimatu lub ochrony różnorodności biologicznej. Przedstawiono także w jaki sposób partnerzy społeczni i społeczeństwo obywatelskie będą zaangażowani w jego wdrażanie i monitorowanie jego realizacji.

Porozumienie przewiduje uproszczone procedury celne, które są przejrzyste i wydajne, w celu obniżenia kosztów i zwiększenia przewidywalności dla podmiotów gospodarczych ,w tym dla małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP). 

Więcej informacji na temat Umowy FTA znajduje się na stronie internetowej Dyrekcji Generalnej ds. Handlu Komisji Europejskiej.

Przedsiębiorcy planujący eksport produktów do Wietnamu na warunkach określonych w Umowie FTA zobowiązani są do zapisania się w systemie zarejestrowanych eksporterów (Registered Exporter system -REX). Szczegółowe wytyczne dotyczące rejestracji znajdują się na stronie Ministerstwa Finansów.