Minęły 4 lata odkąd powstała Rada ds. Innowacyjności i wspólnie zaproponowaliśmy pakiet zmian ukierunkowanych na zwiększanie innowacyjności w Polsce. Bardzo dużo udało się nam osiągnąć. Postawiliśmy w Polsce fundamenty - legislacyjne, instytucjonalne i strategiczne - pod przekształcenie naszej gospodarki z imitacyjnej i opartej o niskie koszty pracy na taką, w której główną siłą napędową jest innowacyjność. Polityka ta przyniosła konkretne owoce – nakłady na prace B+R wzrosły w 2018 r. o 27,7%, a ich przyrost to w głównej mierze zasługa nakładów przedsiębiorstw. To jednak dopiero początek, a przyjęty kurs na innowacyjność wymaga, by objęła ona wszystkie sektory naszej  gospodarki i społeczeństwa - mówi Jadwiga Emilewicz, minister rozwoju.

I dodaje:

Teraz czas na zaplanowanie tego, co jeszcze moglibyśmy zrobić, by prowadzenie działalności innowacyjnej w Polsce było możliwie jak najprostsze, przejrzyste  i objęte dostosowanym do potrzeb firm wsparciem. Dlatego dziś wyznaczamy nowe cele i obszary. To: cyfryzacja 4.0, wsparcie kompetencji Polaków, zielona gospodarka, innowacje i start-upy oraz nowe technologie.

Dziś realna suwerenność państw zależy od ich potencjału –  technologicznego i intelektualnego. Dlatego zabiegamy o to, aby  zatrzymać elitę młodego pokolenia i znacznie więcej – odwrócić wektor drenażu mózgów, tak aby do Polski napływali najzdolniejsi naukowcy i przedsiębiorcy z całego świata. W tym kontekście Start in Poland to nie jest niszowy program adresowany do wąskich grup społecznych, ale program od którego zależy polska racja stanu. Budowanie zrównoważonego i dynamicznego rozwoju wymaga współpracy międzysektorowej i porozumienia wielu środowisk i instytucji. Taką sieć współpracy udało nam się w Radzie ds. Innowacyjności zawiązać w poprzedniej kadencji. Dlatego to, co zaczęliśmy  z pełną konsekwencją będziemy kontynuować, stawiając na innowacje, nowoczesne technologie i rozwój jako kierunek, który przesądzi o bezpieczeństwie polskich rodzin i o dobrobycie Polaków – stwierdza Jarosław Gowin, wicepremier i minister szkolnictwa wyższego.  

Minister funduszy i polityki regionalnej Małgorzata Jarosińska-Jedynak zauważa: - Trwają jeszcze negocjacje nowego budżetu Unii Europejskiej, ale już teraz możemy powiedzieć, że obszar innowacyjności będzie miał w nim istotną pozycją.  Szacujemy, że po 2021 roku na inwestycje w innowacyjne rozwiązania będziemy mogli przeznaczyć ponad 60 miliardów złotych. Będziemy wspierać - z poziomu krajowego i regionalnego - prace B+R realizowane przez firmy samodzielnie lub we współpracy z jednostkami naukowymi czy instytutami badawczymi. Przedsięwzięcia o charakterze badawczo-rozwojowym będą mogły być uzupełnione o komponent inwestycyjny związany z wdrożeniem efektów tych prac, ale też o podnoszenie kompetencji pracowników w obszarach niezbędnych do realizacji innowacyjnych inwestycji, czy też w obszarach związanych z cyfryzacją, robotyzacją i automatyzacją przedsiębiorstw.

Z kolei szef resortu finansów Tadeusz Kościński podkreśla: - Ministerstwo Finansów wspiera działania proinnowacyjne i pracuje nad rozwiązaniami, które z jednej strony są technologicznie na coraz wyższym poziomie, a z drugiej zaś proste w obsłudze i bezpieczne dla użytkownika. Coraz więcej Polaków korzysta z usług cyfrowych i oczekuje ich rozwoju również w administracji skarbowej, dlatego wychodzimy naprzeciw tym oczekiwaniom i planujemy wprowadzenie kolejnych innowacyjnych usług. Pracujemy w resorcie nad e-Urzędem Skarbowym, wirtualnymi kasami fiskalnymi, e-paragonem, czy odmiejscowieniem obsługi podatnika, co umożliwia wdrożony niedawno centralny system poboru podatków Poltaxplus. Stawiam także na dialog z biznesem, żeby nie tylko rozmawiać, ale również słuchać.

Nowe działania w obszarze innowacyjności

• Cyfryzacja i transformacja w kierunku przemysłu 4.0
• Ulga na automatyzację – ulga dla firm inwestujących w cyfryzację i robotyzację procesów w tym produkcyjnych.
• Fabryki uczące – upowszechnienie praktycznych form kształcenia studentów i przedsiębiorców w tym poprzez finansowanie powstawania fabryk uczących.
• Pilotażowe wsparcie transformacji w kierunku przemysłu 4.0 – nowy instrument wspierający plany transformacji cyfrowej firm oraz realizację wybranych jego elementów.
• Cyfrowe Huby Innowacji – budowa potencjału oraz rozpoczęcie świadczenia usług przez 5 Cyfrowych Hubów Innowacji.
• Wdrażanie Polityki Sztucznej Inteligencji oraz wsparcie kompetencji uczniów w tym zakresie (AI school).

Wsparcie kompetencji Polaków

• Wsparcie na szkolenia – dla przedsiębiorców inwestujących w rozwój technologiczny swoich firm – w transformacji technologicznej na równi z nowymi maszynami czy technologiami ważny jest kapitał ludzki - pracownicy i ich umiejętności.
• Pakiet wsparcia kompetencji – zdobywanie umiejętności przez pracowników w zakresie poszczególnych technologii, równoległe ze wspieraniem samych inwestycji w technologie. Pakiet zakłada rozwój kompetencji  zarządczych – w zarządzaniu działalnością B+R oraz innowacjami oraz budowanie kompetencji proinnowacyjnych i tych niezbędnych dla sprawnego uczestniczenia w transformacji cyfrowej, niskoemisyjnej, przemysłu 4.0 oraz gospodarki o obiegu zamkniętym.

Innowacje, technologie, start – upy

• Prawo własności przemysłowej – nowa legislacja ukierunkowana na jakość ochrony i szybkość procesów ochrony własności przemysłowej. To odpowiedź na potrzebę uporządkowania przepisów, zwiększenia przejrzystości prawa dla firm oraz cyfryzacji procesów związanych z ochroną własności.
• Urlop na start up’a – przeanalizujemy możliwość wprowadzenia rozwiązania wspierającego przetestowanie pomysłu na biznes i w razie niepowodzenia zapewniającego powrót pracownika do miejsca.
• Piaskownice regulacyjne – przestrzeń do testowania nowych rozwiązań dla poszczególnych obszarów i branż.
• Wsparcie dla wynalazców, studentów, obywateli, ukierunkowane na weryfikację komercyjnej przydatności wynalazków.
• Govlab – kaskadowanie doświadczenia Govtech w celu pomocy jednostkom samorządu terytorialnego w przejściu na ścieżkę, którą pilotowo przechodziła administracja centralna w zakresie zamawiania innowacji i pobudzania rynku start up (PARP).
• Uruchomienie instrumentów skalujących popyt globalny na rodzime wynalazki.

Zielona gospodarka

• Green Innovation Hub – jedno okienko dla firm zainteresowanych gospodarką o obiegu zamkniętym, wsparcie m.in. w zakresie transformacji GOZ-owej i ekoprojektowania, działania informacyjne, szkoleniowe, doradcze.
• „Zazielenianie” opodatkowania oraz finansowania z funduszy europejskich –  większa pula pieniędzy na działania korzystne dla osiągnięcia celu zeroemisyjności  i niwelowanie dopłat do inwestycji, które stoją w sprzeczności z tym celem.
• „Zazielenianie” polityki handlowej UE - wsparcie działań wewnątrz UE poprzez zawieranie odpowiednich klauzul środowiskowych w umowach handlowych z partnerami zewnętrznymi.
• „Zazielenianie” zamówień publicznych – stymulowanie przemian w sektorze prywatnym przez państwa członkowskie powinno odbywać się również poprzez wprowadzanie odpowiednich klauzul środowiskowych w wymogach zamówień publicznych oraz liczne narzędzia zakupowe (SIWZ, SOPZ) na platformie CPZ (UZP).

Efekty polityki innowacyjności

Ostatnie cztery lata to okres intensywnych zmian w rozwoju innowacyjności w Polsce. Uruchomiliśmy program Start In Poland, wprowadziliśmy wiele korzystnych zmian prawnych poprzez kolejne ustawy o innowacyjności, zwiększyliśmy hojność podatkową dla innowatorów poprzez system ulg na B+R i IP BOX, a w ramach funduszy strukturalnych, w tym POIR zrealizowaliśmy wiele niestandardowych i przełomowych działań takich jak Scale Up.  Z kolei, 1 kwietnia 2019 roku ruszyła  Sieć  Łukasiewicz – trzecia największa sieć badawcza  w Europie. Korzysta z dorobku 38 instytutów badawczych współpracując   zarówno z start-upami, małymi i średnimi firmami jaki i wielkimi koncernami oraz rynkowymi championami.

Pozytywne  oddziaływanie tych wszystkich proinnowacyjnych zmian i instrumentów na gospodarkę potwierdzają dane. W 2018 roku nakłady wewnętrzne na prace badawczo-rozwojowe (GERD) wyniosły 25,6 mld zł i wzrosły w stosunku do poprzedniego roku o 24,6%. Wskaźnik intensywności prac B+R stanowiący udział nakładów krajowych brutto na działalność B+R w PKB wyniósł 1,21% (w 2017r. – 1,03%) i był to największy wzrost w ciągu ostatnich lat. Co szczególnie ważne, wydatki przedsiębiorstw (BERD) stanowiły 66,1% nakładów krajowych brutto na działalność B+R wobec 64,5% w 2017r. Sektor przedsiębiorstw przeznaczył na B+R blisko 17 mld zł (BERD), co oznacza wzrost o 27,7% w stosunku do 2017 r.). Wydatki przedsiębiorstw na B+R w stosunku do PKB wyniosły 0,8% (w 2017r. – 0,63%).

Stale i dynamicznie rośnie ilość firm zaangażowanych w prace badawczo-rozwojowe. W 2018 r. takich firm było  5.779, czyli o 13,3% więcej niż w roku 2017.

Z kolei w 2018 r. w działalność B+R zaangażowanych było 266.283 osób, co oznacza wzrost w porównaniu do 2017r. o 11,3%. Po raz pierwszy liczba pracowników badawczo-rozwojowych zatrudnionych w sektorze przedsiębiorstw była wyższa niż zatrudnionych w sektorze szkolnictwa wyższego.

Na coraz większe zainteresowanie firm prowadzeniem prac badawczo-rozwojowych potwierdza rosnące zainteresowanie ulgą na B+R. W 2018 r. z tej ulgi skorzystało 951 podatników CIT oraz 893 podatników PIT (łącznie 1844 podatników), co oznacza, że z ulgi skorzystało blisko prawie 65% więcej podmiotów gospodarczych niż w roku 2017. Łącznie, odliczono od podstawy opodatkowania 1.854 mln złotych, a koszt ulgi dla budżetu wyniósł 352 mln złotych. Tę kwotę firmy mogły przeznaczyć np. na inwestycje.