Z danych zebranych w raporcie „Cyfrowy eksport – szanse i perspektywy dla polskich przedsiębiorstw” wynika, że ok. 36% polskich przedsiębiorstw prowadzi eksport w tradycyjnej formie do innych krajów Unii Europejskiej. Tymczasem liczba firm sprzedających elektronicznie za granicę jest na poziomie ok. 4%, choć w ostatnim czasie widać wyraźny trend wzrostowy w tym zakresie. Już teraz polskie firmy odnotowują 16% przychodów w handlu internetowym ze sprzedaży na rynki zagraniczne, a wartość polskiego e-eksportu jest szacowana na ponad 27 mld zł.

Polskie firmy mają ogromny potencjał eksportowy, co pokazuje rosnąca z roku na rok wartość sprzedawanych za granicą naszych produktów i usług. To m.in. efekt programowego wsparcia rodzimych przedsiębiorców w ich ekspansji. Kolejnym krokiem rozwoju firm w Polsce może być wzmocnienie działań związanych z eksportem cyfrowym i lepsze wykorzystanie kanałów internetowych do szerszego docierania do nowych klientów. Warunkiem sukcesu jest zniwelowanie barier, które dziś utrudniają rozwijanie e-eksportu oraz systemowe podejście do wspierania działań w cyfrowym świecie – mówi Jadwiga Emilewicz, minister przedsiębiorczości i technologii. 

Polska w porównaniu do innych państw UE posiada bardzo niski odsetek firm prowadzących e-eksport. Taki sam lub niższy wskaźnik od Polski w e-eksporcie do UE mają tylko trzy państwa (Rumunia, Bułgaria, Łotwa), a na rynki pozaunijne cztery kraje (Rumunia, Bułgaria, Słowacja i Węgry). Głównymi kierunkami polskiego e-eksportu pozostają kraje unijne (Niemcy, Wielka Brytania, Francja, Holandia, Czechy i Słowacja), a z krajów pozaeuropejskich USA i Chiny.

Z przeprowadzonego przez PwC badania wynika, że niemal połowa przedsiębiorstw w Polsce prowadzących już działalność e-commerce na rynku krajowym planuje rozpoczęcie sprzedaży za granicę przy wykorzystaniu kanałów elektronicznych. Firmy dostrzegają szanse i potencjał dla rozwoju przedsiębiorstwa, jakie niesie za sobą ekspansja zagraniczna i co ciekawe, wykazują większy optymizm w kwestii perspektyw rozwoju e-eksportu niż eksportu tradycyjnego – podkreśla Agnieszka Gajewska, partner PwC, lider zespołu ds. sektora publicznego i infrastruktury w Europie Środkowo-Wschodniej.

Wyzwania i bariery polskiego e-eksportu

Na potrzeby raportu przeprowadzono badanie wśród firm prowadzących działalność e-commerce, ale nieprowadzących sprzedaży za granicę kanałami elektronicznymi, co pozwoliło na wytypowanie głównych barier hamujących wprowadzenie sprzedaży transgranicznej online. 

Największą barierą decydującą o braku działań związanych z internacjonalizacją jest brak kapitału na inwestycje w ekspansję na rynek zagraniczny. Świadczy to m.in. o niewystarczających zasobach własnych przedsiębiorstw, jak też potrzebie dofinansowania polskich firm sektora MŚP ze strony administracji centralnej. Drugim istotnym czynnikiem są bariery prawne scharakteryzowane jako brak znajomości obcych regulacji. Kwestia ta może być szczególnie ważna w przypadku branż, których produkty wymagają licznych certyfikacji. Kolejnym istotnym czynnikiem mającym wpływ na decyzje o niepodjęciu przez firmę e-eksportu są wysokie koszty promocji na rynkach zagranicznych w sprzedaży e-commerce oraz problemy z obsługą zwrotów i reklamacji.

Eksperci zwracają uwagę na różnice występujące między barierami napotykanymi przez przedsiębiorstwa, które nie rozpoczęły działalności e‐eksportowej oraz te, które taką sprzedaż prowadzą. Firmy obecne na zagranicznym rynku zwracają uwagę na rozmiar konkurencji, wysokie ceny przesyłek kurierskich i pocztowych oraz trudność w pozyskaniu odpowiedniej kadry, natomiast firmy nieprowadzące działalności e‐eksportowej uznają te czynniki za mniej istotne. Dla przedsiębiorstw prowadzących e-eksport w przeciwieństwie do firm nieprowadzących tego typu sprzedaży bariery prawne rozumiane jako brak znajomości obcych regulacji nie stanowią istotnego problemu.

Jak podkreślają eksperci w raporcie, gdyby zwiększył się do 10% (poziom notowany na Słowenii) odsetek polskich firm, dla których nie występują bariery zewnętrzne takie jak: wysokie ceny dostarczania i zwrotów towarów, dostosowania etykiet produktowych, problemy z rozwiązywaniem sporów i reklamacjami, znajomość języka obcego czy restrykcje ze strony partnerów biznesowych, wówczas liczba firm prowadzących e-eksport zwiększyłaby się o 16%, a wartość polskiego e-eksportu o 400%, do ponad 110 mld zł.

Instrumenty wsparcia e-eksportu

Na dynamikę wzrostu e-eksportu wpływają nie tylko bariery zewnętrzne, ale także projekty i narzędzia wspierające tego typu działalności. W przeprowadzonym przez PwC badaniu, firmy na pytanie o najbardziej pożądane instrumenty wsparcia w zakresie ekspansji zagranicznej i rozwoju e-eksportu wskazywały przede wszystkim na szkolenia i warsztaty, platformę informacyjną nt. możliwości e-eksportu oraz dostępnych instrumentów wsparcia publicznego i komercyjnego, promocję polskich marek za granicą oraz pomoc w zakresie zagranicznych procedur prawno-podatkowych. 

„Wprowadzenie najwyżej ocenianych przez przedsiębiorców instrumentów może przyspieszyć tempo wzrostu e-eksportu o 30%. Przyjmując obecną wartość sprzedaży online za granicę na ponad 27 mld zł, można oszacować, iż bez wprowadzania tych instrumentów wartość polskiego e-eksportu w roku 2030 będzie wynosić 69 mld zł, a po ich wprowadzeniu ponad 90 mld zł” – mówi Paweł Oleszczuk, menedżer w zespole ds. sektora publicznego PwC.

Potencjał e-commerce

Wzrost penetracji Internetu w Europie postępuje w stałym tempie, osiągając w 2018 roku ok. 83%. Wiodącą rolę w tym zakresie przyjmuje Europa Północna, której 95% populacji ma dostęp do sieci. Europejski rynek e-commerce szybko się rozwija, napędzając światowy wzrost. Blisko 6% konsumentów w Europie codziennie dokonuje zakupów online, co można przypisać kilku czynnikom takim jak: poprawiająca się szybkość łącza, coraz większe użycie smartfonów oraz usprawnienie i zintegrowanie procesów logistycznych. Najczęściej kupowanymi produktami są odzież i artykuły sportowe. Popularnymi kategoriami są także media i oprogramowania komputerowe, podróże oraz zakwaterowanie.

Jak podkreślają autorzy raportu, największym wyzwaniem, z jakim obecnie mierzą się sprzedawcy online, jest rozwój poza granicami kraju i ekspansja zagraniczna. Przedsiębiorcy muszą wziąć pod uwagę szybko zmieniające się i złożone otoczenie konsumenckie, dostosować się do oczekiwań klientów odnośnie czasu
dostawy oraz możliwości śledzenia przesyłek.