Komisja Europejska w grudniu 2016 r. ustanowiła Grupę Ekspertów Wysokiego Szczebla (High-Level Expert Group) ds. zrównoważonego finansowania, aby pomóc w opracowaniu spójnej strategii UE dotyczącej zrównoważonego finansowania. W skład grupy weszło 20 ekspertów reprezentujących: bankowość, zarządzanie aktywami, ubezpieczenia, fundusze emerytalne, giełdy papierów wartościowych, środowisko akademickie, organizacje pozarządowe/społeczeństwo obywatelskie oraz 9 obserwatorów z organizacji międzynarodowych. W styczniu 2018 r. Grupa Ekspertów Wysokiego Szczebla opublikowała raport zawierający 8 kluczowych rekomendacji w zakresie zrównoważonego finansowania. 

W marcu 2018 r. Komisja ogłosiła Plan działania w sprawie finansowania zrównoważonego wzrostu gospodarczego (EC Action Plan on financing sustainable growth).
Trzy główne cele Planu działania:

• przekierować przepływy kapitałowe w kierunku zrównoważonych inwestycji w celu osiągnięcia zrównoważonego i inkluzywnego wzrostu;
• zarządzać ryzykiem finansowym wynikającym ze zmiany klimatu, degradacji środowiska i problemów społecznych;
• wspierać przejrzystość i długoterminowość w działalności finansowej i gospodarczej.

Zadania do realizacji w wyniku przyjęcia Planu działania:

• ustanowienie systemu klasyfikacji dla zrównoważonych działalności ekonomicznych (taksonomia);
• jasne wskazówki dla inwestorów – inwestorzy instytucjonalni, zarządzający aktywami, doradcy inwestycyjni etc. będą mieć jasne wskazówki co do tego, jak uwzględniać ryzyka ekonomiczne, społeczne i rządzenia (ESG) w procesach decyzyjnych (inwestycje i doradztwo);
• większa przejrzystość – ww. aktorzy  będą musieli ujawniać jak uwzględniają ryzyka ESG w decyzjach inwestycyjnych/doradztwie; 
• stworzenie nowej kategorii wskaźników referencyjnych, które pomogą inwestorom w porównywaniu inwestycji ukierunkowanych na walkę ze zmianami klimatycznymi.

Powołana przez KE Techniczna Grupa Ekspertów (Technical Expert Group) 18 czerwca 2019 r. przedstawiła 3 raporty nt.: taksonomii, standardów zielonych obligacji UE oraz ujawniania wskaźników klimatycznych i czynników ESG (środowisko, społeczna odpowiedzialność i ład korporacyjny).

8 czerwca 2020 r. Rada i Parlament Europejski przyjęły rozporządzenie (UE) 2020/852 w sprawie ustanowienia ram ułatwiających zrównoważone inwestycje, czyli Taksonomię UE.

Taksonomia UE to system klasyfikacji, który pomaga firmom i inwestorom na przekierowanie kapitału na realizację inwestycji sprzyjających ochronie klimatu i środowiska.

Taksonomia wyróżnia sześć celów środowiskowych:

1. Łagodzenie zmian klimatu
2. Adaptacja do zmian klimatu
3. Zrównoważone wykorzystywanie i ochrona zasobów wodnych i morskich
4. Przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym
5. Zapobieganie zanieczyszczeniu i jego kontrola
6. Ochrona i odbudowa bioróżnorodności i ekosystemów

Taksonomia UE określa cztery wymagania dla działalności gospodarczych:

1. Wnoszenie istotnego wkładu w realizację co najmniej 1 z 6 celów środowiskowych (Significant Contribution);
2. Nie wyrządzanie poważnych szkód dla żadnego z celów środowiskowych (zasada DNSH);
3. Prowadzenie działalności zgodnie z minimalnymi gwarancjami (art. 18 rozporządzenia);
4. Spełnianie technicznych kryteriów kwalifikacji ustanawianych przez Komisję Europejską na mocy rozporządzeń delegowanych (inaczej aktów delegowanych).   

Akty delegowane wyznaczają techniczne kryteria kwalifikacji, które musi spełnić dana działalność gospodarcza:

• Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2021/2139 (Climate Delegated Act)
• Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2022/1214 (Complementary Climate Delegated Act)
• Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2023/2485 (Environmnetal Delegated Act)

Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2023/2486 (amendments to the Climate Delegated Act)

Ogólnoeuropejski system klasyfikacji oznacza, że ​​mamy jednolity i zharmonizowany sposób ustalania jakie działania gospodarcze można uznać za zrównoważone. Jest to niezbędne, aby UE mogła stać się pierwszym neutralnym dla klimatu kontynentem do 2050 r.

Taksonomia UE:

• zapewnia państwom członkowskim UE, uczestnikom rynku i konsumentom wspólne zrozumienie co do tego, jaką działalność gospodarczą można uznać za zrównoważoną środowiskowo;
• chroni prywatnych inwestorów i konsumentów przed „ekologicznym pseudomarketingiem”, tzw. greenwashingiem;
• ułatwia inwestycje transgraniczne i unika rozdrobnienia rynku poprzez zapewnienie jednego systemu klasyfikacji;
• zapewnia solidne podstawy, aby pomóc w ukierunkowaniu przepływów kapitału w kierunku zrównoważonych inwestycji.

Kto jest objęty zakresem stosowania Taksonomii UE?

Zgodnie z rozporządzeniem, Taksonomia UE ma zastosowanie do:

Również przedsiębiorstwa objęte zakresem dyrektywy w sprawie sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju (CSRD) muszą informować w swoich raportach rocznych, w jakim stopniu ich działalność kwalifikuje się do objęcia Taksonomią UE i spełnia kryteria określone w rozporządzeniach delegowanych. Podmioty, które nie są objęte zakresem CSRD, mogą zdecydować się na dobrowolne ujawnienie tych informacji w celu uzyskania dostępu do zrównoważonego finansowania lub z innych powodów biznesowych.

Obowiązki sprawozdawcze są określone w rozporządzeniu delegowanym w sprawie ujawniania informacji na podstawie art. 8 rozporządzenia w sprawie taksonomii (rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2021/2178). Rozporządzenie to określa sposób prezentacji informacji, które mają być ujawniane przez przedsiębiorstwa finansowe i niefinansowe, dotyczących udziału zrównoważonej środowiskowo działalności gospodarczej w ich działalności gospodarczej, inwestycjach lub działalności pożyczkowej.

Jakie rodzaje działalności mogą kwalifikować się do Taksonomii UE?

Taksonomia UE uznaje trzy różne rodzaje działalności gospodarczych:

• działalność zrównoważona środowiskowo: działalność, która wnosi istotny wkład w co najmniej jeden z sześciu celów środowiskowych;
• działalność przejściowa (transitional activity): działalność, dla której nie istnieją alternatywne niskoemisyjne rozwiązania wykonalne pod względem technologicznym i ekonomicznym, kwalifikuje się jako wnoszącą istotny wkład w łagodzenie zmian klimatu, jeżeli wspomaga ona przejście do gospodarki neutralnej dla klimatu zgodnie ze ścieżką prowadzącą do ograniczenia wzrostu temperatury do 1,5 stopnia Celsjusza powyżej poziomów sprzed epoki przemysłowej, w tym poprzez stopniowe wycofywanie emisji gazów cieplarnianych, w szczególności emisji ze stałych paliw kopalnych, oraz jeżeli taka działalność: a) wytwarza emisje gazów cieplarnianych na poziomie odpowiadającym najlepszym wynikom w danym sektorze lub danej gałęzi przemysłu; b) nie utrudnia rozwoju i wdrażania alternatywnych niskoemisyjnych rozwiązań; oraz c) nie prowadzi do uzależnienia od aktywów wysokoemisyjnych, z uwzględnieniem ekonomicznego cyklu życia tych aktywów.
• Działalność wspomagająca (enabling activity): działalność, która bezpośrednio wspomaga inne rodzaje działalności we wnoszeniu istotnego wkładu w realizację co najmniej jednego z sześciu celów środowiskowych pod warunkiem, że taka działalność gospodarcza: a) nie prowadzi do uzależnienia od aktywów, które podważają długoterminowe cele środowiskowe, z uwzględnieniem ekonomicznego cyklu życia tych aktywów; oraz b) ma istotne pozytywne skutki dla środowiska na podstawie względów związanych z cyklem życia.

Taksonomia UE wyraźnie wyklucza kwalifikowanie się do działalności związanych z wytwarzaniem energii ze stałych paliw kopalnych.

Jakie sektory gospodarcze są objęte Taksonomią UE?

Taksonomia UE obejmuje obecnie 13 makrosektorów i kilkadziesiąt aktywności podejmowanych przez przedsiębiorstwa, które mają największy wpływ na zmiany klimatu:

1. Leśnictwo
2. Ochrona i odbudowa środowiska
3. Przetwórstwo przemysłowe
4. Energetyka
5. Dostawa wody, gospodarowanie ściekami i odpadami oraz remediacja
6. Transport
7. Budownictwo i działalność związana z obsługą rynku nieruchomości
8. Informacja i komunikacja
9. Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna
10. Działalność finansowa i ubezpieczeniowa
11. Edukacja
12. Opieka zdrowotna i pomoc społeczna
13. Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją

Co mogę zrobić, jeśli moja działalność gospodarcza nie jest objęta Taksonomią UE?
Taksonomia UE jest narzędziem, które ma wspierać zrównoważone, odporne na zmianę klimatu i zielone inwestycje.

W październiku 2023 r. Komisja Europejska uruchomiła mechanizm do zbierania uwag i sugestii do Taksonomii UE – EU Taxonomy Staheholder Request Mechanism. Za pomocą dedykowanego kwestionariusza mogą Państwo przedstawiać wnioski oparte na dowodach naukowych i/lub technicznych dotyczące nowych rodzajów działalności gospodarczej, które mogłyby zostać dodane do Taksonomii UE lub potencjalnych zmian technicznych kryteriów kwalifikacji dla istniejących rodzajów działalności.

Więcej informacji można znaleźć tutaj

9 marca 2020 r. Techniczna Grupa Ekspertów Komisji Europejskiej (TEG) opublikowała raport końcowy dotyczący Taksonomii UE.

Raport zawiera zalecenia dotyczące nadrzędnej koncepcji taksonomii UE, jak również obszerne wskazówki dotyczące wdrażania – w tym informacje w jaki sposób przedsiębiorstwa i instytucje finansowe mogą wykorzystywać i prezentować informacje dotyczące taksonomii.

Raport uzupełnia załącznik techniczny zawierający:

• uaktualnione techniczne kryteria kwalifikacji („technical screening criteria”) dla 70 działalności związanych z łagodzeniem skutków zmian klimatu i 68 działalności związanych z przystosowaniem do zmian klimatu, w tym kryteria dotyczące braku znaczących szkód dla innych celów środowiskowych;
• zaktualizowaną sekcję dotyczącą metodologii na poparcie zaleceń dotyczących technicznych kryteriów kwalifikacji.

TEG przygotowuje narzędzie w postaci arkusza Excel, które pomoże użytkownikom taksonomii wdrożyć ją do swoich działalności. 

Zalecenia TEG mają na celu wsparcie Komisji Europejskiej w opracowywaniu aktów delegowanych dotyczących dwóch celów środowiskowych: (1) łagodzenia zmian klimatu i (2) przystosowania do zmian klimatu w ramach rozporządzenia taksonomii.

Od przyjętych w ramach tej legislacji konkretnych zaleceń oraz stopnia w jakim zrównoważone finanse staną się stałym elementem rynków europejskich i polityki gospodarczej będzie zależał nowy ład gospodarczy.

Kliknij, aby przejść do raportu TEG wraz z załącznikiem technicznym.

21 kwietnia 2021 r. Komisja Europejska przyjęła pakiet legislacyjny decydujący w głównej mierze o kierunkach przepływu kapitału w UE. Pakiet stawia na finansowanie zrównoważonych działalności gospodarczych. Środki te mają kluczowe znaczenie dla osiągnięcia przez UE neutralności klimatycznej do 2050 r. Ponadto uczynią one z UE globalnego lidera pod względem standardów zrównoważonego finansowania.

Przedstawione w ramach pakietu elementy zwiększają wiarygodność i porównywalność informacji dotyczących aspektów związanych ze zrównoważonym rozwojem.

Pakiet obejmuje:

• Akt delegowany w sprawie Taksonomii UE dotyczącej zmiany klimatu ma na celu wspieranie zrównoważonych inwestycji poprzez doprecyzowanie, jakie rodzaje działalności gospodarczej przyczyniają się do osiągnięcia celów UE w zakresie ochrony środowiska.

• Wniosek dotyczący dyrektywy w sprawie sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju. Wniosek ten ma usprawnić przepływ informacji na temat aspektów związanych ze zrównoważonym rozwojem. Sprawozdawczość oparta na wspólnej metodologii umożliwi przedsiębiorstwom branży finansowej, inwestorom, a także społeczeństwu korzystanie z porównywalnych i wiarygodnych informacji.
• Sześć zmieniających aktów delegowanych dotyczących obowiązków powierniczych oraz doradztwa inwestycyjnego i ubezpieczeniowego zagwarantuje, że przedsiębiorstwa branży finansowej będą uwzględniać aspekty dotyczące zrównoważonego rozwoju w swoich procedurach i w ramach świadczonych usług doradztwa inwestycyjnego.

9 grudnia 2021 r. w Dzienniku Urzędowym UE zostało opublikowane Rozporządzenie Delegowane Komisji (UE) 2021/2139 z dnia 4 czerwca 2021 r. uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/852 poprzez ustanowienie technicznych kryteriów kwalifikacji służących określeniu warunków, na jakich dana działalność gospodarcza kwalifikuje się jako wnosząca istotny wkład w łagodzenie zmian klimatu lub w adaptację do zmian klimatu, a także określeniu, czy ta działalność gospodarcza nie wyrządza poważnych szkód względem żadnego z pozostałych celów środowiskowych.  

Pierwszy akt delegowany obejmuje techniczne kryteria kwalifikacji służące zdefiniowaniu, które rodzaje działalności w znaczącym stopniu przyczyniają się do osiągnięcia dwóch celów środowiskowych określonych w rozporządzeniu w sprawie taksonomii, tj. łagodzenia zmian klimatu (Cel 1) oraz adaptacji do zmian klimatu (Cel 2). Kryteria te opierają się na raporcie technicznej grupy ekspertów ds. zrównoważonego finansowania (TEG).

Zakres podmiotowy aktu delegowanego obejmuje ok. 40% przedsiębiorstw notowanych na giełdzie i działających w sektorach, na które przypada niemal 80% bezpośrednich emisji gazów cieplarnianych w Europie.

Zakres przedmiotowy aktu uwzględnia takie sektory jak energetyka, leśnictwo, przemysł wytwórczy, odpady, transport i budynki.

W założeniu akt delegowany ma być aktualizowany i będzie ewoluował w świetle rozwoju sytuacji i postępu technicznego. Kryteria będą poddawane regularnym przeglądom. W przyszłości mogą zostać dodane nowe sektory i rodzaje działalności, w tym o charakterze przejściowym i wspomagającym.

Pierwszy akt delegowany zaczął obowiązywać od 1 stycznia 2022 r.

Uzupełniający akt delegowany został formalnie przyjęty 15 lipca 2022 r. jako Rozporządzenie Delegowane Komisji (UE) 2022/1214 z dnia 9 marca 2022 r. zmieniające rozporządzenie delegowane (UE) 2021/2139 w odniesieniu do działalności gospodarczej w niektórych sektorach energetycznych oraz rozporządzenie delegowane (UE) 2021/2178 w odniesieniu do publicznego ujawniania szczególnych informacji w odniesieniu do tych rodzajów działalności gospodarczej

Zgodnie z uzupełniającym aktem delegowanym, w przypadku gazu ziemnego instalacja gazowa musi: emitować nie więcej niż 270 g CO2 na 1 kWh energii średnio w całym cyklu życia; emitować nie więcej niż 550 kg CO2 na 1 kW mocy rocznie przez co najmniej 20 lat; być zbudowana w lokalizacji, gdzie wcześniej była inna instalacja; mieć moc o 15% mniejszą od swojej poprzedniczki; posiadać emisje CO2 na poziomie nie większym niż 55% emisji poprzedniej instalacji; powstać przed 31 stycznia 2030 r.

W przypadku energetyki jądrowej w odniesieniu do przyszłych elektrowni atomowych wprowadzono warunek uzyskania pozwolenia na budowę do 2045 r. Ponadto, takie inwestycje muszą spełniać wymogi bezpieczeństwa jądrowego i środowiskowego. Od 2025 r. musi w nich być wykorzystywane paliwo odporne na wypadki. Koniecznym będzie również wykazanie, iż odpady nuklearne będą właściwie utylizowane, tj. bez szkody dla środowiska.

Uzupełniający akt delegowany zaczął obowiązywać od 1 stycznia 2023 r.

21 listopada 2023 r. w Dzienniku Urzędowym UE zostały opublikowane teksty dwóch aktów delegowanych do rozporządzenia (UE) 2020/852 w sprawie ustanowienia ram ułatwiających zrównoważone inwestycje (tzw. Taksonomii UE):

1. Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2023/2485 z dnia 27 czerwca 2023 r. zmieniające rozporządzenie delegowane (UE) 2021/2139 ustanawiające dodatkowe techniczne kryteria kwalifikacji służące określeniu warunków, na jakich niektóre rodzaje działalności gospodarczej kwalifikują się jako wnoszące istotny wkład w łagodzenie zmian klimatu lub w adaptację do zmian klimatu, a także określeniu, czy działalność ta nie wyrządza poważnych szkód względem żadnego z pozostałych celów środowiskowych;

2. Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2023/2486 z dnia 27 czerwca 2023 r. uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/852 poprzez ustanowienie technicznych kryteriów kwalifikacji służących określeniu warunków, na jakich dana działalność gospodarcza kwalifikuje się jako wnosząca istotny wkład w zrównoważone wykorzystywanie i ochronę zasobów wodnych i morskich, w przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym, w zapobieganie zanieczyszczeniu i jego kontrolę lub w ochronę i odbudowę bioróżnorodności i ekosystemów, a także określeniu, czy ta działalność gospodarcza nie wyrządza poważnych szkód względem któregokolwiek z innych celów środowiskowych, i zmieniające rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2021/2178 w odniesieniu do publicznego ujawniania szczególnych informacji w odniesieniu do tych rodzajów działalności gospodarczej;

Akty delegowane zaczęły obowiązywać od 1 stycznia 2024 r.

Międzynarodowa Platforma  ds. Zrównoważonego Finansowania (International Platform on Sustainable Finance, IPSF) jest częścią prac KE na rzecz wspierania globalnego przejścia na gospodarkę niskoemisyjną, bardziej efektywną pod względem wykorzystania zasobów i zrównoważoną. Została powołana do życia 18 października 2019 r.

Ostatecznym celem IPSF jest zwiększenie mobilizacji kapitału prywatnego na rzecz inwestycji zrównoważonych środowiskowo. IPSF przyczyni się do pogłębienia współpracy międzynarodowej oraz, w stosownych przypadkach, koordynacji podejść i inicjatyw dotyczących rynków kapitałowych (takich jak taksonomia, ujawnianie informacji, standardy i oznakowania), które mają zasadnicze znaczenie dla inwestorów prywatnych w identyfikowaniu i wykorzystywaniu możliwości zrównoważonych inwestycji pod względem środowiskowym w skali globalnej.

Pod względem operacyjnym IPSF będzie dążyła do osiągnięcia trzech celów:

• wymiany i rozpowszechniania informacji w celu promowania najlepszych praktyk w zakresie zrównoważonego środowiskowo finansowania;
• porównania różnych inicjatyw oraz określenia barier i możliwości pomocy w zwiększeniu skali międzynarodowego finansowania zrównoważonego środowiskowo;
• wzmocnienie, z poszanowaniem kontekstu krajowego i regionalnego, międzynarodowej koordynacji w zakresie kwestii związanych z finansowaniem zrównoważonym pod względem środowiskowym.

Międzynarodowa Platforma ds. Zrównoważonego Finansowania składa się z 19 jurysdykcji: UE, Argentyny, Australii, Kanady, Chile, Chin, Hong Kongu, Indii, Indonezji, Japonii, Kenii, Malezji, Maroka, Nowej Zelandii, Norwegii, Senegalu, Singapuru, Szwajcarii i Wielkiej Brytanii oraz 12 obserwatorów: Koalicja ministrów finansów ds. działań w dziedzinie klimatu, EBRD, EDFI, EIB, Fundacji IFRS, MFW, IOSC, Network for Greening the Financial System, OECD, UNEP – Finance Initiative, UNDP oraz Grupy Banku Światowego.

4 listopada 2021 r. Międzynarodowa Platforma ds. Zrównoważonego Finansowania (IPSF) opublikowała 3 raporty.  

Pierwszy raport ”Annual report of the International Platform on Sustainable Finance (IPSF)” dokonuje tegorocznego przeglądu prac IPSF, które koncentrowały się na dwóch głównych obszarach: i) porównanie taksonomii UE i Chin (tzw. Common Ground Taxonomy); ii) ujawnianie informacji związanych ze zrównoważonym rozwojem (sustainability-related disclosure). W raporcie przedstawiono również, w jaki sposób jurysdykcje członków IPSF poczyniły postępy w zakresie rozwoju zrównoważonego finansowania oraz jak przekierowują przepływy finansowe na rzecz zrównoważonego rozwoju.

Drugi raport “International Platform on Sustainable Finance on Common Ground Taxonomy” koncentruje się na przedstawieniu założeń tzw. Common Ground Taxonomy (CGT), która stanowi analizę podejść i metodologii taksonomii UE oraz taksonomii Chin, a także ma na celu identyfikację podobieństw i różnic między tymi taksonomiami. Jednocześnie CGT nie zakłada stworzenia wspólnej, globalnej taksonomii obowiązkowej dla jurysdykcji członków IPSF, lecz ma stanowić narzędziem, które będzie pomagać zainteresowanym podmiotom w dostrzeżeniu rodzajów działalności, które mogą być objęte zakresem taksonomii. Na chwilę obecną IPSF przeanalizowała obie taksonomie pod kątem celów klimatycznych, ale w przyszłości CGT ma skupić się również na analizie pozostałych celów środowiskowych, kryterium DNSH, minimalnych zabezpieczeń społecznych, kwestii dot. zapewnienia sprawiedliwej transformacji, ale również na dokonaniu analizy innych jurysdykcji i ich taksonomii. 

Trzeci raport “International Platform on Sustainable Finance report on ESG disclosure” zawiera przegląd środków związanych z ujawnianiem informacji ESG, w tym przepisów ustawodawczych, wykonawczych, ale także zaleceń i wytycznych w jurysdykcjach IPSF, Brazylii i USA. Niniejszy raport ma na celu wspieranie globalnych wysiłków na rzecz poprawy ujawniania informacji na temat zrównoważonego rozwoju jako fundamentu zrównoważonego finansowania oraz ułatwianie podejmowania odpowiedniej współpracy politycznej między (IPSF) – i nie tylko.   

Konsultacje dotyczące zakresu przedmiotowego tzw. Common Ground Taxonomy

Równolegle 4 listopada 2021 r. KE uruchomiła publiczne konsultacje, w ramach których mogą Państwo wyrazić swoją opinię na temat zakresu przedmiotowego tzw. Common Ground Taxonomy (jako aneksu do raportu), które zakończyły się 14 stycznia 2022 r.

9 listopada 2022 r. IPSF opublikowała 2 raporty:

Pierwszy raport „IPSF Annual Report 2022” przedstawia postępy poczynione przez IPSF, jej członków i obserwatorów we wzmacnianiu krajowych i globalnych ram zrównoważonego finansowania w takich obszarach, jak m.in. ujawnianie informacji, taksonomie i finansowanie transformacji.

Drugi raport „IPSF Transition Finance Report” koncentruje się na propozycjach zasad finansowania „okresu przejściowego” w celu sprawniejszego osiągnięcia celów Porozumienia Paryskiego. Raport może być interesujący dla spółek gospodarki realnej i instytucji finansowych, ustalających strategie dekarbonizacji i pozyskujących środki finansowe na potrzeby transformacji, ich inwestorów oraz wszelkich zainteresowanych podmiotów publicznych lub komercyjnych, które uczestniczą w procesie transformacji.

Komisja Europejska przyjęła 06.07.2021 r. pakiet rozwiązań, który ma na celu poprawę przepływu środków pieniężnych przeznaczonych na finansowanie transformacji UE w kierunku zrównoważonej gospodarki i ułatwienie sektorowi prywatnemu realizacji zrównoważonych inwestycji, przyjaznych dla środowiska naturalnego. Przyjęcie tego pakietu świadczy o wadze zagadnienia, jakim jest zrównoważone finansowanie.

Pakiet zrównoważonego finansowania składa się z trzech rozwiązań:

1. Odnowiona strategia dot. zrównoważonego finansowania - „Strategia na rzecz finansowania transformacji na zrównoważoną gospodarkę”
2. Propozycja KE dot. rozporządzenia w sprawie dobrowolnego europejskiego standardu zielonych obligacji
3. Akt delegowany uzupełniający art. 8 rozporządzenia w sprawie systematyki

1. Odnowiona strategia dot. zrównoważonego finansowania

• W ramach odnowionej strategii zrównoważonego finansowania zawarto szereg inicjatyw mających na celu przeciwdziałanie zmianie klimatu i zaradzenie innym wyzwaniom środowiskowym, przy jednoczesnym zwiększeniu inwestycji w transformację UE w kierunku zrównoważonej gospodarki oraz zwiększeniu udziału sektora MŚP w tym procesie. Strategia opiera się na Planie Działania z 2018 r. dot. finansowania zrównoważonego wzrostu, sprawozdaniu finansowym Platformy ds. Zrównoważonego Finansów oraz konsultacjach przeprowadzonych w okresie od kwietnia do lipca 2020 r.
• Strategia udowadnia, że zrównoważony rozwój jest głównym elementem odbudowy UE po pandemii COVID-19, a sektor finansowy stanowić będzie kluczowe wsparcie w realizacji celów Europejskiego Zielonego Ładu.
• Niniejsza strategia ma wspierać spójność ram zrównoważonego rozwoju sektora prywatnego i publicznego, dlatego KE będzie aktywnie wspierać państwa członkowskie w ich działaniach z zakresu zrównoważonego finansowania. Do końca 2023 r. KE przedstawi sprawozdanie z realizacji strategii.

2. Dobrowolny europejski standard zielonych obligacji

• Komisja przedstawiła propozycję dot. rozporządzenia w sprawie dobrowolnego europejskiego standardu zielonych obligacji (European green bond standard, EUGBS), w którym przewidziano stworzenie wysokiej jakości dobrowolnego standardu dostępnego dla wszystkich emitentów (zarówno emitentów prywatnych, jak i rządów), aby pomóc w finansowaniu zrównoważonych inwestycji. Ponadto nowy europejski standard zielonych obligacji będzie otwarty dla wszystkich emitentów obligacji ekologicznych, w tym emitentów spoza UE.  Ustanowienie tego standardu wpisuje się w realizację Planu Działania z 2018 r. i stanowi część Europejskiego Zielonego Ładu. Opiera się także na zaleceniach Technicznej Grupy Ekspertów ds. Zrównoważonego Finansowania.
• Europejski standard zielonych obligacji ma spełniać 4 kryteria:

1. Dostosowanie do taksonomii: środki pozyskane z obligacji powinny być w całości przeznaczone na projekty zgodne z unijną taksonomią.
2. Transparentność: zapewnienie pełnej przejrzystości w zakresie alokacji wpływów z obligacji poprzez wprowadzenie szczegółowych wymogów sprawozdawczych.
3. Audyt zewnętrzny: wszystkie europejskie obligacje ekologiczne muszą zostać sprawdzone przez zewnętrznych audytorów, aby zapewnić spójność finansowanych projektów z rozporządzeniem w sprawie systematyki.  
4. Nadzór Europejskiego Urzędu Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (ESMA) nad audytorami: aby chronić inwestorów i zapewnić integralność rynku, zewnętrzni audytorzy świadczący usługi na rzecz emitentów europejskich obligacji ekologicznych muszą być zarejestrowani i nadzorowani przez ESMA. Wzmocni to jakość świadczonych usług i wiarygodność samych audytorów.

3. Akt delegowany uzupełniający art. 8 rozporządzenia w sprawie Taksonomii UE

• Akt delegowany uzupełniający art. 8 rozporządzenia w sprawie systematyki nakłada na przedsiębiorstwa finansowe i niefinansowe obowiązek przekazywania inwestorom informacji nt. „ekologiczności” ich aktywów i działalności gospodarczej.
• Rynki i inwestorzy potrzebują jasnych i porównywalnych informacji nt. zrównoważonego rozwoju, aby nie ulec pseudoekologicznemu marketingowi – „greenwashingowi”. W przyjętym akcie delegowanym określono treść, metodę oraz sposoby prezentacji informacji, które duże przedsiębiorstwa finansowe i niefinansowe mają ujawniać na temat skali ich działalności gospodarczej, inwestycji lub działalności kredytowej, które są zgodne z unijną taksonomią i w praktyce realizują koncepcję „podwójnej istotności”.
• Przedsiębiorstwa niefinansowe będą musiały ujawnić odsetek swoich obrotów, kapitału i wydatków operacyjnych związanych ze zrównoważoną środowiskowo działalnością gospodarczą, zgodnie z definicją zawartą w rozporządzeniu w sprawie systematyki, Akcie delegowanym w sprawie unijnej systematyki dot. zrównoważonego rozwoju w dziedzinie klimatu (przyjętym formalnie 04.06.2021 r.), a także we wszelkich przyszłych aktach delegowanych dotyczących innych celów środowiskowych.
• Instytucje finansowe, głównie duże banki, podmioty zarządzające aktywami, firmy inwestycyjne oraz zakłady ubezpieczeń/reasekuracji, będą musiały ujawnić, jaką część ogółu aktywów, które finansują lub w które inwestują, stanowi zrównoważona środowiskowo działalność gospodarcza.

Akt delegowany został opublikowany 10 grudnia 2021 r. w Dzienniku Urzędowym UE i wszedł w życie 30 grudnia 2021 r.

W celu wsparcia KE w opracowaniu aktów delegowanych do rozporządzenia ws. Taksonomii UE została utworzona Platforma ds. Zrównoważonego Finansowania zrzeszająca różnych ekspertów i zainteresowane strony. W listopadzie 2022 r. wygasł 2-letni mandat pierwszej Platformy ds. Zrównoważonego Finansowania (tzw. Platformy 1.0).  

9 listopada 2022 r. KE zakończyła nabór 28 z 35 członków do nowej Platformy ds. Zrównoważonego Finansowania (tzw. Platformy 2.0).

Podobnie jak Platforma 1.0, nowa Platforma będzie skupiała 7 członków o charakterze stałym, reprezentujących następujące instytucje: Europejską Agencję Środowiskową (EEA), Europejski Urząd Nadzoru Bankowego (EBA), Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (ESMA), Europejski Urząd Nadzoru Ubezpieczeń i Pracowniczych Programów Emerytalnych (EIOPA), Europejski Bank Inwestycyjny (EBI), Europejski Fundusz Inwestycyjny (EIF) oraz Agencję Praw Podstawowych UE (FRA). Ponadto, KE przewiduje możliwość zapraszania ekspertów ad-hoc (w zależności od tematu). 

W ramach Platformy 2.0 zostaną utworzone specjalne podgrupy, które będą przygotowywać dla KE rekomendacje w ramach trzech obszarów priorytetowych:

1. zapewnienie użyteczności taksonomii i szerszych ram UE dot. zrównoważonego finansowania;
2. opracowanie dodatkowych technicznych kryteriów kwalifikacji w odniesieniu do wszystkich sześciu celów środowiskowych taksonomii oraz ewentualnych zmian lub aktualizacji istniejących kryteriów;
3. monitorowanie przepływu kapitału na zrównoważone inwestycje.

Mandat Platformy 2.0 będzie obowiązywał 2 lata, tj. od I kwartału 2023 r. do IV kwartału 2024 r. KE przewiduje, że Platforma 2.0 rozpocznie swoją działalność na przełomie stycznia/lutego 2023 r.

28 lutego 2022 r. Platforma ds. Zrównoważonego Finansowania opublikowała końcowy raport nt. możliwości ustanowienia społecznej taksonomii (Social Taxonomy). W raporcie wskazano na rodzaje działań, które można uznać za zrównoważone społecznie i określono proponowaną strukturę taksonomii społecznej w ramach obecnych ram legislacyjnych UE dot. zrównoważonego finansowania. Społeczna taksonomia mogłaby wykorzystywać pewne elementy taksonomii środowiskowej, tj. kryterium znaczącego wkładu (Significant Contribution), kryterium nie wyrządzania znaczącej szkody (DNSH) oraz minimalnych gwarancji społecznych. Różni się jednak od taksonomii środowiskowej tym, że zawiera cele cząstkowe, które określają różne aspekty trzech celów społecznych:

• godna praca (w tym dla pracowników z całego łańcucha dostaw);
• odpowiednie standardy życia i dobre samopoczucie użytkowników końcowych;
• otwarte i zrównoważone społeczeństwo.

Powiązane cele cząstkowe koncentrują się na zdrowiu i bezpieczeństwie, opiece zdrowotnej, mieszkalnictwie, płacach, niedyskryminacji, źródłach utrzymania społeczności. Raport uwzględnia również wymagania dot. przyszłych kryteriów i wskaźników społecznych, a także pomysły dot. kolejnych kroków w celu opracowania taksonomii społecznej.

Treść raportu jest dostępna pod linkiem.

29 marca 2022 r. Platforma ds. Zrównoważonego Finansowania opublikowała końcowy raport nt. możliwości rozszerzenia ram środowiskowej taksonomii (Extended Environmental Taxonomy). Zdaniem Platformy taksonomia UE powinna obejmować całą realną gospodarkę, a nie tylko kilka "zrównoważonych" sektorów, zdefiniowanych w obecnych aktach delegowanych. Z tego względu Platforma w raporcie proponuje "rozszerzoną taksonomię", która nie ogranicza się do tzw. binarnego podziału na "zrównoważone działalności" (ok. 5% finansowanej działalności gospodarczej w portfelach banków i instytucji finansowych) i "niezrównoważone" działalności.

Platforma proponuje wprowadzenie do Taksonomii 3 nowych kategorii działalności gospodarczej: zieloną (w pełni zrównoważone środowiskowo działalności), czerwoną (działalności szkodzące celom taksonomii), żółtą – amber (działalności, które nie są zrównoważone środowiskowo, ale mają potencjał na rzecz przejścia na niskoemisyjną gospodarkę). Ponadto, do raportu została wprowadzona nowa kategoria działań, tj. o niskim lub zerowym wpływie na środowisko (LEnvI). Stanowią one ok. 30% wszystkich działań gospodarczych na rynkach i które mogą nigdy nie być częścią taksonomii UE. Zdaniem Platformy rozszerzona taksonomia mogłaby pomóc inwestorom w finansowaniu tzw. projektów przejściowych i zapobiegać zjawisku tzw. greenwashingu.

Treść raportu jest dostępna pod linkiem.

11 października 2022 r. Platforma ds. Zrównoważonego Finansowania opublikowała końcowy raport z rekomendacjami dot. minimalnych gwarancji na podstawie art. 18 rozporządzenia ws. taksonomii. Zapis ten wymaga od przedsiębiorstw wdrożenia procedur zgodnych z Wytycznymi OECD dla przedsiębiorstw wielonarodowych, Wytycznymi ONZ dot. biznesu i praw człowieka, w tym zasad i praw określonych w ośmiu podstawowych konwencjach wskazanych w Deklaracji Międzynarodowej Organizacji Pracy dot. podstawowych zasad i praw w pracy oraz zasad i praw określonych w Międzynarodowej Karcie Praw Człowieka.

W nawiązaniu do wymogów określonych w art. 18 taksonomii, autorzy raportu identyfikują cztery główne obszary, przez pryzmat których należy definiować minimalne gwarancje, tj. prawa człowieka (w tym prawa pracownicze), korupcja, podatki oraz uczciwa konkurencja. Obszary te zostały zanalizowane pod kątem zbieżności z kluczowymi unijnymi regulacjami, m.in. z  dyrektywą  ws. ujawniania informacji związanych ze zrównoważonym rozwojem w sektorze usług finansowych (SFDR), dyrektywą o sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju (CSRD) oraz dyrektywą ws. należytej staranności w zakresie zrównoważonego rozwoju przedsiębiorstw (CSDD). Mając jednak na uwadze, że w chwili opracowywania raportu prace nad dyrektywą CSRD oraz CSDD nie zostały sfinalizowane, autorzy raportu skupili się na sformułowaniu rekomendacji dot. zgodności z minimalnymi gwarancjami na bazie międzynarodowych standardów, o których mowa w art. 18 taksonomii, wskazaniu nadchodzących regulacji i wymogów dot. ujawniania informacji o zrównoważonym rozwoju, jak również na zilustrowaniu na konkretnych przykładach potencjalnych niezgodności z minimalnymi gwarancjami.

Warto zwrócić uwagę, że w raporcie zostały sformułowane dwa kryteria, za pomocą których spółka może dokonać oceny przestrzegania minimalnych gwarancji. Zgodnie z kryterium procesowym spółka powinna ocenić, czy w sposób należyty wdrożyła procesy należytej staranności w odniesieniu do praw człowieka. Z kolei według kryterium celowego spółka powinna zweryfikować, czy w ramach jej struktury organizacyjnej bądź łańcucha wartości zostały potwierdzone przypadki nieprzestrzegania praw człowieka lub zasad należytej staranności.

Treść raportu jest dostępna pod linkiem.

11 października 2022 r. Platforma ds. Zrównoważonego Finansowania opublikowała raport nt. danych i użyteczności taksonomii UE. Raport odnosi się do obserwacji rynkowych w zakresie raportowania danych finansowych i niefinansowych, w tym kwestii strukturalnych, m.in. stosowania szacunków i braku raportowania niektórych metryk. Ponadto, w raporcie wyjaśniono kwestie interpretacyjne dot. stosowania różnej terminologii, rozbieżności między sprawozdawczością na poziomie UE a sprawozdawczością wewnątrzgrupową oraz wyraźne niedostosowanie ram regulacyjnych. W szczególności raport wyjaśnia niektóre kwestie techniczne w odniesieniu do niejasności w definiowaniu działalności gospodarczej w myśl zasady "nie wyrządzania znacznej szkody" (DNSH).

Dodatkowo oceniono wyzwania związane z użytecznością taksonomii oraz wykorzystanie równoważnych informacji i szacunków. W odniesieniu do sprawozdawczości w ramach art. 5, 6 i 8 taksonomii, w raporcie omówiono kwestie związane z zasadą DNSH, spójność stosowanych danych, kwestie użyteczności z pierwszym aktem delegowanym w sprawie klimatu oraz załączniki sprawozdawcze. Omówiono ponadto weryfikację danych oraz spójność z innymi aktami prawnymi, takimi jak CSRD, SFDR i MiFID II. Wreszcie, raport porusza kwestie międzynarodowe i analizuje zastosowanie taksonomii poza UE.

Zdaniem Platformy, istnieje potrzeba wdrożenia wspólnej terminologii w prawodawstwie UE dot. zrównoważonego finansowania, wyeliminowania powielania wykorzystania danych (test Principal Adverse Impact i DNSH), wdrożenia wspólnej definicji szkody i zharmonizowania definicji "minimalnych zabezpieczeń" i "dobrego zarządzania". W szczególności Platforma wzięła pod uwagę wyniki prac prowadzonych przez Europejskie Organy Nadzoru (ESAs) w odniesieniu do zapytań złożonych w sprawie interpretacji SFDR, a także raporty sporządzone przez Platformę w sprawie minimalnych zabezpieczeń. W sprawozdaniu przedstawiono zatem wysiłki zmierzające do usprawnienia ram zrównoważonego finansowania poprzez zaproponowanie zmian w rozporządzeniu w sprawie wskaźników referencyjnych, preferencji dotyczących odpowiedniości MiFID II i IDD, a także w SFDR i CSRD.

Treść raportu jest dostępna pod linkiem.

Zachęcamy do zapoznania się z ekspertyzą poświęconą perspektywom rozwoju zrównoważonego finansowania w Polsce oraz wynikającym z tego implikacjom dla sektora przedsiębiorstw w Polsce.

Zachęcamy Państwa do korzystania z cyfrowego narzędzia Komisji Europejskiej „Kompas strategiczny taksonomia UE”. Kompas ma na celu ułatwienie dostępu do zawartości Taksonomii UE przede wszystkim dla przedsiębiorstw, które muszą dokonywać ujawnień taksonomicznych w sprawozdaniach niefinansowych. Narzędzie daje możliwość sprawdzenia, jakie działalności gospodarcze są ujęte w taksonomii UE (działania kwalifikujące się do taksonomii), do jakich celów wnoszą istotny wkład i jakie techniczne kryteria muszą spełniać. Należy zauważyć, że aby działalność gospodarcza mogła być uznana za zgodną z taksonomią, muszą być także spełnione minimalne gwarancje (standardy społeczne). Kompas ma również na celu ułatwienie włączenia kryteriów do baz danych przedsiębiorstw i innych systemów informatycznych (istnieje możliwość pobrania w formacie Excel lub JSON.

Narzędzie jest dostępne pod linkiem

W 2025 r. (za rok obrotowy 2024) przedsiębiorstwa objęte zakresem dyrektywy o sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju (CSRD), czyli w pierwszej kolejności duże jednostki zainteresowania publicznego, których liczba pracowników przekracza 500 osób, będą ujawniały w raportach z działalności informacje na podstawie art. 8 rozporządzenia ws. taksonomii. Za 2023 rok spółki były po raz pierwszy zobowiązane do raportowania kwalifikowalności we wszystkich 6 celach środowiskowych, a za rok 2024 będą też raportować poziom zgodności względem wszystkich celów.

W związku z trudnościami, z którymi muszą mierzyć się przedsiębiorstwa w przeprowadzeniu procesu analizy zgodności prowadzonej działalności gospodarczej z Taksonomią UE, Komisja Europejska opublikowała dwa zestawy najczęściej zadawanych pytań dotyczących aktu delegowanego w sprawie klimatu i aktu delegowanego w sprawie ujawniania informacji na podstawie art. 8 rozporządzenia ws. taksonomii.   

Komisja Europejska przygotowała dedykowaną stronę internetową (EU Taxonomy Navigator), która oferuje szereg narzędzi online ułatwiających zrozumienie w praktyce czym jest Taksonomia UE. Może ona także wspierać przedsiębiorstwa w wypełnianiu ich obowiązków sprawozdawczych.

Dostępne narzędzia:

1. EU Taxonomy Compass – przedstawia sektory, działalności gospodarcze i kryteria zawarte w Taksonomii UE;
2. EU Taxonomy Calculator - udziela wsparcia w zrozumieniu obowiązków sprawozdawczych określonych w art. 8 rozporządzenia ws. taksonomii;
3. FAQ Repository - zawiera odpowiedzi KE na najczęściej zadawane pytania w kontekście Taksonomii UE (w tym obowiązków sprawozdawczych, interpretacji wybranych technicznych kryteriów kwalifikacji);
4. EU Taxonomy User Guide – udostępniliśmy polską wersję językową Przewodnika KE po Taksonomii UE;
5. NACE classification mapping – mapuje wybrane systemy kwalifikacji branżowej z opisami działalności gospodarczych ujętymi w Taksonomii UE.