Rzecznik
Praw Pacjenta

przykład naruszenia prawa pacjenta do obecności osoby bliskiej podczas udzielania świadczeń zdrowotnych

Stan faktyczny ustalony przez Rzecznika: Pacjentka zgłosiła się do przychodni w celu potwierdzenia ciąży. Przekazała lekarzowi informację, że chce aby podczas wizyty towarzyszył jej mąż. Jednak lekarz nie wyraził zgody argumentując to tym, że obawia się o prawidłowy przebieg wizyty, który nie będzie możliwy w obecności męża pacjentki z uwagi na jego niewłaściwe zachowanie.

Stanowisko Rzecznika: Rzecznik stwierdził, że doszło do naruszenia praw pacjenta do obecności osoby bliskiej, poprzez nieuzasadnioną odmowę jej obecności podczas udzielania świadczeń zdrowotnych. Należy wskazać, że na życzenie pacjenta przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych może być obecna osoba bliska. Osoba wykonująca zawód medyczny udzielająca świadczeń zdrowotnych pacjentowi może jednak odmówić obecności osoby bliskiej przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych, w przypadku istnienia prawdopodobieństwa wystąpienia zagrożenia epidemicznego lub ze względu na bezpieczeństwo zdrowotne pacjenta. Odmowę odnotowuje się w dokumentacji medycznej. Przesłanka bezpieczeństwa zdrowotnego pacjenta dotyczy tylko tej osoby, które miałyby być udzielane świadczenia w obecności osoby bliskiej. Zdarzają się sytuacje, gdy obecność innych osób (poza osobami wykonującymi zawód medyczny) może narazić pacjenta na niebezpieczeństwo, np. na sali operacyjnej czy podczas udzielania świadczeń, które wymagają zachowania zasad aseptyki. W przedstawionej sprawie żadna z przesłanek odmowy obecności osoby bliskiej podczas udzielania świadczenia nie wystąpiła. Pacjentce odmówiono z powodu: „specyfiki badania ginekologicznego – przekroczenie strefy intymności oraz natarczywego zachowania mężczyzny”. Rzecznik za niezasadne uznał stanowisko przychodni, z którego wynika, że natarczywe zachowanie męża mogło spowodować zagrożenie zdrowotne pacjentki.

Wnioski:

• pacjent ma prawo, aby podczas udzielania świadczeń zdrowotnych była obecna przy nim osoba bliska;
• odmowa realizacji prawa pacjenta do obecności osoby bliskiej musi być podyktowana obiektywnymi przesłankami – zagrożeniem epidemicznym oraz bezpieczeństwem zdrowotnym pacjenta;
• lekarz nie powinien z góry zakładać, że osoba bliska będzie utrudniała udzielenie świadczeń zdrowotnych pacjentowi;
• odmowa obecności osoby bliskiej powinna być odnotowana w dokumentacji medycznej,
• osoba udzielająca świadczeń zdrowotnych zobowiązana jest umożliwić pacjentowi udział osoby bliskiej podczas udzielania świadczeń zdrowotnych.

Naruszenie prawa pacjenta do dodatkowej opieki pielęgnacyjnej, o którym mowa w art. 21 ustawy o prawach pacjenta.