Polska w Tajlandii

Położenie geograficzne, ludność, obszar, stolica, język urzędowy

Warunki klimatyczne

Myanmar jest krajem o klimacie tropikalnym monsunowym, z gorącą, charakteryzującą się dużymi opadami porą letnią (monsun południowo-zachodni, od czerwca do października) i porą suchą od grudnia do kwietnia (w okresie lata: marzec – pocz. maja, temperatury przekraczają 40 st. C).

Główne bogactwa naturalne

Gaz, ropa naftowa, kamienie szlachetne (jadeity, rubiny, szafiry, bursztyn), cynk, cyna, węgiel, drewno ( gł. tekowe), hydro-energia.
Podaje się, że ok 2/3 terytorium MM nie została zbadana pod kątem bogactw naturalnych, ¾ nie jest eksploatowana.
Część zasobów znajduje się na obszarach administrowanych i kontrolowanych przez etniczne organizacje zbrojne, które je eksploatują na własne potrzeby z pominięciem budżetu centralnego.

System walutowy, kurs i wymiana

Waluta narodową jest KYAT.
Kurs (marzec 2020): 1 USD = 1330 Ky

Religia

Główną religią kraju jest: buddyzm (ok. 85%).
Oprócz tego chrześcijaństwo (6%), islam (5%), hinduizm (1%), inne (3%)

Wykaz dni świątecznych i wolnych od pracy

• Nowy Rok                         1.01
• Dzień Niepodległości      4.01
• Union Day                         12.02
• Dzień Rolnika                    2.03
• Full Moon Tabaung         8.03
• Dzień Sił Zbrojnych          27.03
• Nowy Rok Thingyan        10-17. 04
• Dzień Pracy                       1.05
• Full Moon Kason              6.05
• Martyrs’ Day                     19.07
• Full Moon Waso              03.08
• Full Moon Thadingyut     30.10 – 1.11
• Święto Tazaungdaing       28-29. 11
• Dzień Narodowy              9.12
• Boże Narodzenie             25.12
• Sylwester                           31.12
• Eid al-Fitr                           - święto ruchome (październik / listopad)
• Dipawali                            - święto ruchome (październik / listopad)

Infrastruktura transportowa

Podstawową formą transportu lądowego w Mjanmie jest transport drogowy. Łączna długość dróg wynosi ok. 34,4 tys. km, przy czym tylko ok. 5 tys. km posiada nawierzchnię utwardzoną. Długość linii kolejowych wynosi 3991 km. (większość linii kolejowych została zbudowana w czasach kolonii bryt. i w niewielkim stopniu jest remontowana).

Mjanma posiada 3 lotniska międzynarodowe: Rangun, Mandalaj oraz Nay Pyi Taw oraz 45 lotnisk krajowych; większość z nich posiada utwardzone pasy startowe. Spośród krajów sąsiedzkich, przejścia drogowe funkcjonują z Tajlandią, Chinami i Indiami. Niemniej jednak regulacje dotyczące tego kto i na jakich zasadach może przekraczać granicę ulegają częstym zmianom.

Ważnym elementem infrastruktury są głębokowodne porty morskie: Rangun, Thilawa, Dawei i budowany przez Chiny port Kyaktphyu (w stanie Rakhine).

Dużym problemem w rozwoju kraju są braki w infrastrukturze: brak dróg dojazdowych, przestarzałe koleje, niedobory energii elektrycznej (jedynie 40% domostw ma dostęp do elektryczności; w miastach częste wyłączenia prądu). Zdecydowanie poprawił się natomiast w ciągu ostatnich kilku lat dostęp do internetu i telefonii komórkowej.

MM jest częścią kilku azjatyckich projektów infrastrukturalnych, np. inicjatywa Pasa i Szlaku, MM-China Economic Corridor, MM – IND projekt ‘Kaladan Multi-Modal Transit Transport Project, East West Asia Transport Project, finansowane przez ADB, Chiny, Indie, Japonię i Rep. Korei.

Obowiązek wizowy

Obywatele polscy są objęci obowiązkiem wizowym. Aktualne, szczegółowe informacje dot. wjazdu i pobytu znajdują się na stronie MSZ oraz Ambasady RP w Bangkoku: https://www.gov.pl/web/tajlandia/mjanma-idp

Ustrój polityczny

Mjanma jest republiką parlamentarną z prezydentem – jako głową państwa i szefem rządu wybieranym na 5 lat. Faktycznym szefem rządu jest mianowana w 2016 Radcą Państwowym Aung San Suu Kyi. Od utworzenia pierwszego demokratycznego rządu w marcu 2016, Mjanma przechodzi obecnie dynamiczne procesy demokratyzacyjne w wymiarze politycznym, ustawodawczym i gospodarczym.

Władza ustawodawcza

Dwuizbowy parlament (Pyidaungsu Hluttaw):
Izba Reprezentantów (Pyithu Hluttaw, 440 posłów) - przewodniczący U Khun Myat (od 29.03.2018);
Izba Narodowości (Amyotha Hluttaw, 224 senatorów) - przewodniczący U Mann Win Khaing Than (od 03.02.2016).

Władza wykonawcza

Głową państwa w Mjanmie jest prezydent wybierany co 5 lat. Od 30 marca 2018 r. prezydentem jest Win Myint, wybrany z rekomendacji Narodowej Ligii na rzecz Demokracji (NLD). Faktycznie państwem kieruje Radca Państwowy, Aung San Suu Kyi (od kwietnia 2016).

Struktura administracji gospodarczej

Centralną instytucją w państwowej strukturze gospodarczej Mjanmy jest Ministerstwo Planowania, Finansów i Przemysłu, które powstało w wyniku połączenia w 2016 r. Ministerstwa Finansów oraz Ministerstwa Planowania Narodowego i Rozwoju Gospodarczego oraz przyłączenia w 2019 Ministerstwa Przemysłu. Dla inwestorów i przedsiębiorców zainteresowanych rynkiem birmańskim ważna jest DICA – Dyrektoriat ds. Inwestycji i Administracji Firm. Główne decyzje inwestycyjne poza specjalnymi strefami ekonomicznymi podejmuje Komisja ds. Inwestycji (Myanmar Investment Commission, MIC). Wsparciem międzynarodowych stosunków gospodarczych, w tym handlu, zajmują się Ministerstwo Handlu, Ministerstwo Inwestycji i Zagranicznej Współpracy Gospodarczej (powstałe w 2018) oraz Ministerstwo Spraw Zagranicznych.

Ponadto funkcjonuje samorząd gospodarczy. Najbardziej wpływową instytucją jest Federacja Izb Handlowych i Przemysłowych Republiki Związku Mjanmy (UMFCCI), zrzeszająca prywatne podmioty gospodarcze z całego kraju.

Sądownictwo gospodarcze

Zasady arbitrażu gospodarczego sformułowane są w Arbitration Act 1944. Ustawa ta określa podstawowe zasady arbitrażu oraz postanowienia, które powinny znaleźć się w kontrakcie handlowym, w klauzuli dotyczącej arbitrażu. Ustawa przewiduje dwie formy arbitrażu: bez udziału oraz z udziałem sądu – w zależności od uzgodnień, które strony poczyniły w kontrakcie. Powyższy akt określa także sposób ustanowienia arbitra lub rozjemcy. W przypadku braku zgodności co do jego osoby, decyzję podejmuje sąd powszechny (w Myanmarze rozstrzyganiem sporów handlowych zajmują się sądy powszechne – nie ma oddzielnego sądownictwa gospodarczego). Sąd ma także prawo do odsunięcia arbitra od sprawy, a także anulowania podjętego, w ramach arbitrażu, rozstrzygnięcia. Rola sądu jest w założeniu ograniczona do nadzorowania prawidłowości arbitrażu, a interwencje w jego przebieg reguluje, na podstawie Sekcji 41(a) Arbitration Act 1944 - Kodeks Postępowania Cywilnego. Wykonanie postanowienia arbitrażu spoczywa na sądach powszechnych i odbywa się na podstawie Arbitration (Protocol and Convention) Act, Myanmar Act VI 1937, zgodnym z postanowieniami Geneva Protocol and Convention on the Execution of Foreign Arbitral Awards 1927.

14 lutego 2020 parlament przyjął nowe Prawo o Upadłości Przedsiębiorstw („Insolvency Law’), które zastąpi dwa obowiązujące obecnie akty prawne: Ranguńskie Prawo o Upadłości z 1909 oraz Birmańskie Prawo o Upadłości z 1920. Nowy akt zawiera rozwiązania prawne dotyczące także SME oraz firm zajmujących się handlem transgranicznym.

Ogólna charakterystyka sytuacji gospodarczej

Mjanma to jedno z najuboższych państw Azji Południowo-Wschodniej. PKB na głowę mieszkańca liczony parytetem siły nabywczej wyniósł w 2019 r. 6244 USD, podczas gdy liczony kursem walutowym 1244 USD. W roku 2019 r. realny wzrost PKB spowolnił do 6,2%, w porównaniu z 6,8% w 2018 r., co wynika ze słabszego wzrostu sektora usług. Wysoki poziom inflacji wpłynął na negatywnie na rzeczywisty dochód gospodarstw domowych. W latach 2013-2018 wzrost gospodarczy wyniósł średnio ok. 7% rocznie, a prognozy na najbliższe lata przewidują stabilizację wzrostu na poziomie ok. 6%. Zagrożeniem dla utrzymania dotychczasowego tempa wzrostu pozostają konflikty wewnętrzne, kryzys w stanie Rakhine, globalna niestabilność związana z wojną handlową USA-ChRL oraz epidemia wirusa Covid‑19. W rankingu „Doing Business 2020” Mjanma została sklasyfikowana na 165. pozycji na 190 badanych państw – najniżej ze wszystkich państw ASEAN.

W ramach Unijnego Ogólnego Systemu Preferencji Taryfowych (GSP) Mjanma sklasyfikowana została jako jedno z państw najsłabiej rozwiniętych (LDC) i cieszy się obecnie jednostronnym przywilejem bezcłowego dostępu do rynku unijnego, umożliwiającym eksport wszystkich towarów za wyjątkiem broni i amunicji (Everything But Arms).

Oszacowanie rzeczywistej dynamiki rozwojowej na przestrzeni ostatnich lat nie jest łatwe, z uwagi na brak dostępności oficjalnych danych. Problemem są braki w narodowym systemie statystycznym, publikowanie danych ze znacznym opóźnieniem oraz kwestie natury metodologicznej, związane z przesunięciem roku fiskalnego od 2018 r. (obecnie rok fiskalny trwa od 1 października do 30 września roku następnego).

Główne sektory gospodarki

Rolnictwo odgrywa ważną rolę w gospodarce narodowej. Zatrudnienie w nim znajduje ok. 50% społeczeństwa i wytwarza wg. rożnych szacunków ok. 25-30% PKB. Charakteryzuje się małymi gospodarstwami rolnymi, niskimi zarobkami i niską wydajnością. Długa, mierząca ok. 2,8 tys. km, linia brzegowa stwarza dobre warunki dla połowów morskich oraz hodowli krewetek. Występują również akweny wód śródlądowych, dzięki czemu rozwijane jest także rybołówstwo śródlądowe.

W zakresie produkcji przemysłowej, przoduje branża ropy i gazu, której produkty (głównie gaz ziemny) mają znaczący udział w eksporcie. Ważnymi gałęziami są także: przemysł przetwórstwa spożywczego, włókienniczy i odzieżowy. Oczekuje się, iż produkcja przemysłowa będzie dynamicznie rosła, po części w tworzonych specjalnych strefach ekonomicznych. Ponadto ma miejsce wydobycie: miedzi, cyny, żelaza, niklu i innych metali. Ważne dla gospodarki jest wydobycie kamieni szlachetnych i półszlachetnych, przede wszystkim jadeitu i rubinów, które często nie jest w pełni uwzględniane w oficjalnych statystykach.

Jednym z głównych wyzwań jest elektryfikacja kraju. Potrzeby energetyczne Mjanmy są ogromne, również z uwagi na fakt, że jedynie 40% domostw ma dostęp do elektryczności. Mjanma charakteryzuje się najniższym zużyciem energii elektrycznej per capita w całej Azji Południowo-Wschodniej, a Rangun (największe miasto w Mjanmie) odpowiada za 50% całkowitej konsumpcji elektrycznej w kraju. Rząd opracował NEP (National Electrification Plan), zgodnie z którym do 2030 r. zelektryfikowane ma być 100% kraju, zatem w najbliższych latach można oczekiwać znacznego rozwoju infrastruktury w tym zakresie.

Tabela najważniejszych wskaźników makroekonomicznych

Handel zagraniczny

W 2018 r. do głównych towarów eksportowych Mjanmy należały gaz (3,23 mld USD), odzież (1 mld), ryż (0,92 mld), kamienie szlachetne i półszlachetne (0,89 mld), miedź i artykuły pochodne (0,82 mld) oraz cukier (0,77 mld). Najważniejsze towary importowane to paliwa (3,8 mld USD), tkaniny (0,7 mld), artykuły spożywcze, pojazdy mechaniczne i artykuły medyczne. Mjanma regularnie notuje deficyt w handlu zagranicznym. Największymi partnerami handlowymi kraju są Chiny, Tajlandia, Indie, Japonia oraz Singapur.

Uczestnictwo w wielostronnych organizacjach i porozumieniach o charakterze gospodarczym

Światowa Organizacja Handlu (WTO),
Międzynarodowy Banku Odbudowy i Rozwoju (IBRD) - Bank Światowy,
Międzynarodowy Fundusz Walutowy (IMF),
Azjatycki Banku Rozwoju (ADB),
Azjatycki Bank Inwestycji Infrastrukturalnych (AIIB),
Stowarzyszenie Narodów Azji Południowo-Wschodniej (ASEAN),
Wspólnota Gospodarcza ASEANu (AEC),
Porozumienie o Współpracy między Bangladeszem, Indiami, Myanmarem, Sri Lanką i Tajlandią (BIMSTEC),
Międzyregionalny Dialog Azja-Europa (ASEM),
Światowa Organizacja Własności Intelektualnej (WIPO),
Mędzynarodowa Organizacja Pracy (ILO),
International Maritime Organization (IMO),
Colombo Plan (CP)
Dialog Azja – Bliski Wschód (The Asia-Middle East Dialogue - AMED),
Forum Współpracy Azja Wschodnia – Ameryka Łacińska (Forum for East Asia – Latin America Cooperation - FEALAC).

Stosunki gospodarcze z Unią Europejską

W związku z otwieraniem się birmańskiej gospodarki na świat, interakcja gospodarcza pomiędzy Unią Europejską a Mjanmą rośnie, zwiększają się inwestycje i handel. W 2018 r. obroty wyniosły 2,88 mld EUR, w tym unijny eksport 0,59 mld EUR (wzrost o 9,7% rdr.), a import 2,29 mld EUR (wzrost o 47% rdr.). Wymiana handlowa z Majnmą odpowiada zaledwie 0,1% całkowitej wymiany handlowej UE. W unijnym imporcie zdecydowanie dominują tekstylia i odzież (74,4% całości), a w dalszej kolejności żywność, obuwie i metale szlachetne. W unijnym eksporcie dominują maszyny (31.2%), urządzenia transportowe (18.4%) oraz produkty chemiczne (17.6%). Od 2015 r. widać dynamiczny wzrost wzajemnej wymiany handlowej i deficytu handlowego po stronie UE.

Szczegółowe informacje nt. relacji handlowych UE – Mjanma dostępne są na stronie internetowej Komisji Europejskiej.
Na terenie Mjanmy działa unijna Europejska Izba Handlowa „Eurocham”.

Gospodarcze umowy dwustronne

Umowa o komunikacji lotniczej między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Socjalistycznej Republiki Związku Birmańskiego (data podpisania: 15.06.1997 r., data wejścia w życie: 15.06.1997 r. 

Dwustronna wymiana handlowa

W związku z otwieraniem się gospodarki birmańskiej na świat, w ostatnich kilku latach odnotowano wyraźny wzrost poziomu PL-MM wymiany handlowej, choć jej poziom wciąż pozostaje niewielki. Skokowy wzrost eksportu z Polski odnotowany w 2018 r. wynika z zakupu przez Mjanmę 70 wozów strażackich firmy WISS, w oparciu o umowę o kredycie wiązanym z 2017 r.

Głównymi towarami polskiego eksportu w 2019 r. były produkty pochodzenia zwierzęcego (7,4 mln USD) oraz części i akcesoria do samochodów (2,05 mln USD). Polski import stanowiły przede wszystkim materiały i artykuły włókiennicze (140 mln USD), produkty pochodzenia roślinnego (17,6 mln USD, z czego 17,37 mln USD stanowił ryż) oraz obuwie (11 mln USD).

Możliwości dla polskiego biznesu istnieją w branżach takich jak: zielone technologie, artykuły higieniczne, budownictwo, górnictwo (maszyny, urządzenia, serwisowanie i usługi konsultacyjne), kosmetyki, produkcja nawozów sztucznych i środków chemicznych ochrony plonów i innych pestycydów, produkcja maszyn, przemysł chemiczny, przemysł przetwórczy, części i komponenty na potrzeby motoryzacji i przemysłu maszynowego oraz maszyny rolnicze.

Wzajemne inwestycje

W ostatnich latach nie odnotowano polskich inwestycji bezpośrednich (BIZ) w Mjanmie, jak również birmańskich w Polsce.

Współpraca samorządów gospodarczych*

W 2016 KIG oraz UMFCCI podpisały MoU / Porozumienie o Współpracy.

Dostęp do rynku dla polskich towarów i usług

Brak polskich inwestycji, a także niewielki, acz rosnący poziom wymiany towarowej powodują, że szereg kwestii, istotnych dla innych krajów o większym zaangażowaniu na tym rynku, związanych z dostępem do rynku Mjanmy – nie jest sygnalizowanych placówce przez polskie podmioty gospodarcze. Najistotniejszym od strony praktycznej, z punktu widzenia polskiego przedsiębiorcy, elementem oceny dostępu do rynku - są taryfy celne. Z uwagi na brak umowy o wolnym handlu pomiędzy Unią Europejską a Mjanmą (negocjacje Umowy zostały w 2017 r. zawieszone) – Polska, podobnie jak inne kraje UE posiada status KNU (MFN - Most Favoured Nation).

Mjanma, jako kraj o ONZ-owskim statusie najmniej rozwiniętego (Least Development Country), korzysta z bezcłowego dostępu do rynku UE na wszystkie produkty (w tym produkty rolne) za wyjątkiem broni i amunicji. Jest to tzw. inicjatywa Everything But Arms (EBA), stanowiąca jeden z elementów unijnego systemu jednostronnych preferencji taryfowych dla krajów rozwijających się i najmniej rozwiniętych (tj. systemu GSP).

Dostęp do rynku pracy

Zatrudnienie obcokrajowca w Mjanmie regulowane jest przez „The Myanmar Foreign Investment Law”. Ustawa powyższa precyzuje, że przedsiębiorstwo działające na podstawie pozwolenia wydanego przez komisję ds. Inwestycji (MIC) może zwrócić się o zgodę na zatrudnienie obcokrajowca. Na podstawie wstępnej zgody MIC, pracodawca ma prawo wystąpić do Directorate of Labour w Ministerstwie Pracy, Imigracji i Ludności (Ministry of Labour, Immigration and Population) o zezwolenie na pracę dla pracownika zagranicznego, a następnie o pozwolenie na pobyt dla niego (resident’s permit) oraz wizę - do władz imigracyjnych (Immigration and National Registration Department).

Nabywanie i wynajem nieruchomości

Możliwości nabywania ziemi przez obcokrajowców lub firmy zagraniczne są bardzo ograniczone. Podstawową formą prawną używania ziemi przez obywatela (lub organizację) innego kraju w Mjanmie jest dzierżawa na okres do 50 lat, w szczególnych przypadkach, z możliwością przedłużenia dwukrotnie o kolejne 10 lat. Dzierżawa musi być związana z realizacją projektu inwestycyjnego zaaprobowanego przez Directorate of Investment and Company Administration (DICA) bądź Komisję ds. Inwestycji (MIC).  

System zamówień publicznych

System zamówień publicznych w Mjanmie ogranicza możliwości uczestniczenia firm zagranicznych w przetargach. Brak jest jasnych przepisów prawnych regulujących takie uczestnictwo, a projekty uzgadniane są na zasadzie case-by-case. Niemniej jednak, otwarty przetarg staje się coraz bardziej popularnym mechanizmem przyciągania inwestorów zagranicznych.

W przygotowaniu.

Administracja gospodarcza

Ministry of Planning Finance and Industry
Building No.(1),Nay Pyi Taw, Myanmar
Tel: 95-67-280 816
Fax:  95-67-407004
Email: ministry.nped@mptmail.net.mm
Website: http://www.mnped.gov.mm/

Ministry of Investment and Foreign Economic Relations
Building 5, Nay Pyi Taw
/kontakt poprzez DICA/

Ministry of Commerce
Building 3, Nay Pyi Taw, Union of Myanmar
Tel: (067) 408 022, 408 269  
Fax: (067) 408 004
Email: moc@commerce.gov.mm | dotddg@commerce.gov.mm
Website: www.commerce.gov.mm

Directorate of Investment and Company Administration (DICA),
Building No. 32, Nay Pyi Taw
Tel:  951 067 406334/4063
Fax:  951 067 406333
Email:  DICA.NPED@mptmail.net.mm
Website: http://www.dica.gov.mm/index.htm

Central Bank of Myanmar
26(A), Settmu Road,
Yankin Township,
P.O. Box 184,
Yangon, Myanmar
Tel: 95-1-543757
Fax: 95-1-543743/ 543677
Email: cbm.dy@mptmail.net.mm
Website: http://www.cbm.gov.mm/

Central Statistical Organization
Building(32),Nay Pyi Taw,
Myanmar
Tel:   095-067-406325, 406328, 406326
Fax:  095-067-406349
Email:  cso.stat@mptmail.net.mm
Website: http://www.csostat.gov.mm/Home.asp

Samorządy gospodarcze
Union of Myanmar Federation of Chambers of Commerce and Industry (UMFCCI)
No.29, Min Ye Kyawswa Road, Lanmadaw Township,
Yangon, Myanmar.
Tel : 95-1-214344, 214345, 214346, 214347, 214348, 214349
Fax : 95-1-214484
Email: umcci@mptmail.net.mm
website: www.umfcci.com.mm

Oficjalna prasa ekonomiczna

Dodatek ekonomiczny w dzienniku:

Myanmar Times
No. 379/383, Bo Aung Kyaw Street, Kyauktada Township,
Yangon  Myanmar.
Tel.: (951) 253 646, 392 928
Fax: (951) 392 706
Email: management@myanmartimes.com.mm
Website: http://www.mmtimes.com/

Myanmar Business Today
1A-3, Mya Thida Housing, Myin Tha 11th St,
South Okkalapa Township, Yangon, Myanmar
Tel: +95 1 8500086; 8500763
Fax: +95 1 8603288 ext:007
E-mail: editor@mmbiztoday.com

Website: http://www.mmbiztoday.com/

Oficjalne strony o charakterze ekonomicznym

Central Statistical Organization

Building(32), Nay Pyi Taw,
Myanmar
Tel:   095-067-406325, 406328, 406326
Fax:  095-067-406349
Email:  cso.stat@mptmail.net.mm
Website: http://www.csostat.gov.mm/Home.asp

Polskie Biuro Promocji Handlu i Inwestycji

Zagraniczne Biuro Handlowe w Kuala Lumpur: Malezja & Mjanma/Birma
M:+60 010-236-7857
7 Floor, UBN Tower
10, Jalan P. Ramlee
50250 Kuala Lumpur, Malaysia.

Kontakt (w ramach MSZ)

Ambasador RP w Tajlandii (Waldemar Dubaniowski) akredytowany jest również w Mjanmie, natomiast od marca 2014 r. funkcjonuje Biuro Ambasady RP w Bangkoku z siedzibą w Rangunie, kierowane przez polskiego dyplomatę.

Biuro Przedstawicielstwa Rzeczypospolitej Polskiej w Bangkoku z siedzibą w Rangunie
Hledan Centre- Corner of Pyay Road and Hledan Road – 6th Floor
Kamayut Township, Yangon, Myanmar
Tel.  +95 1 2305633,  +95 1 2305634 
Ambasada Republiki Związku Mjanmy w Berlinie
Embassy of the Union of Myanmar
Thielallee 19
14195 Berlin-Dahlem, Federal Republic of Germany
tel. (49) 302061570