Wojewódzka Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Krakowie

 

Pierwsze informacje na temat pałeczek jelitowych opornych na antybiotyki tzw. karbapenemy (CPE) pojawiły się w raportach z USA ok. 20 lat temu (1996 r.) a nowy enzym zwany NDM został wykryty w Indiach w 2008 r.

W Polsce występowanie pałeczek Enterobacterales, wytwarzających karbapenemazy oraz ich rozprzestrzenianie obserwuje się od ponad dekady.  Pierwszy potwierdzony przez  Krajowy Ośrodek Referencyjny przypadek NDM wystąpił w 2011 r. w Warszawie, a od 2012 r. zostały potwierdzone kolejne przypadki w Wielkopolsce i na Mazowszu. Pierwszy przypadek w Małopolsce Klebsiella pneumoniae NDM został zarejestrowany w 2014 roku.

Dane z Krajowego Ośrodka Referencyjnego ds. Lekowrażliwości Drobnoustrojów (KORLD), dotyczące pałeczek Enterobacterales na terenie Polski w latach 2006 – 2018 wskazują, iż największy problem terapeutyczny stanowią szczepy wytwarzające karbapenemazy typu KPC, MBL (NDM-1, VIM, IMP), OXA-48 głównie u Klebsiella pneumoniae. Wzrost karbapenemaz KPC, NDM, OXA-48 odnotowywany jest na terenie Polski od 2017 roku (Tabela I, Tabela II).

Tabela I. Nowe przypadki OXA-48 w latach 2011-2018 (Dane z 2018 r. - Raport KORLD) ^[1]

		OXA-48 Liczba nowych przypadków
Rok	2011	2012	2013	2014	2015	2016	2017	2018
ogółem		2	3	11	8	27	80	133
małopolskie				1	4	15	61	78

 

Tabela II. Nowe przypadki KPC w latach 2011-2018 (Dane z 2018 r. - Raport KORLD) ^[2]

		KPC Liczba nowych przypadków
Rok	2011	2012	2013	2014	2015	2016	2017	2018
ogółem	103	156	110	89	83	99	148	291
małopolskie		2	5	1	7	24	30	29

 

Według raportu KORLD z roku 2018, Małopolska zajmowała pierwsze miejsce w Polsce pod względem występowania potwierdzonych przypadków karbapenemaz OXA-48, a piąte w przypadku karbapenemaz KPC.

Liczba potwierdzonych karbapenemaz OXA-48 raportowanych do Inspekcji Sanitarnej woj. małopolskiego od 2017 roku uległa wzrostowi od 41 przypadków w 2017 roku do 75 przypadków szczepów OXA-48 w 2018 roku.

Wydane w 2017 roku zalecenia Narodowego Programu Ochrony Antybiotyków, aby na terenie województw, w których stwierdzono w kliku podmiotach leczniczych występowanie pałeczek Enterobacterales produkujących karbapenemazy (CPE), powołać regionalne zespoły ds. ograniczania rozprzestrzeniania CPE oraz wzrost zgłaszanych do Inspekcji Sanitarnej w woj. małopolskim pałeczek CPE dały podstawę do podjęcia skonsolidowanych działań na terenie Małopolski, mających na celu ograniczenie rozprzestrzeniania się szczepów wysoce lekoopornych.

Efektem tych działań w dniu 30 sierpnia 2019 r., na mocy zarządzenia Wojewody Małopolskiego, jako organ doradczy został powołany Wojewódzki Zespół do spraw Monitorowania i Zwalczania Zakażeń Patogenami Opornymi na Antybiotyki Kluczowe dla Leczenia w podmiotach leczniczych województwa małopolskiego.

Celem powołania Zespołu jest zapobieganie rozprzestrzenianiu się zakażeń objawowych i kolonizacji spowodowanych drobnoustrojami o szczególnej lekooporności, poprzez monitorowanie sytuacji epidemiologicznej wśród pacjentów podmiotów leczniczych i pensjonariuszy domów pomocy społecznej na terenie województwa małopolskiego.

Efektem pracy powołanego Zespołu przy współpracy Wojewody Małopolskiego jest opracowany i zatwierdzony w dniu 22 stycznia 2020 roku dokument pt.: „Strategia działań mających wpływ na ograniczenie rozprzestrzeniania się zakażeń patogenami opornymi na antybiotyki kluczowe dla leczenia w podmiotach leczniczych województwa małopolskiego” (Strategia CPE).